Edirne İli Süloğlu ilçesi`nde yaşayanların yemeklik sıvı atık yağlarla ilgili bilgi, tutum ve davranışlarının araştırılması

Abstract

ÖZETBu çalışma, Edirne İli Süloğlu İlçesi ve bağlı 10 köyünde yaşamlarını sürdüren kişileri hedef almaktadır. Amaç günlük yaşamında yemek yapan ve bu yaşam alanındaki lokantalarda çalışan kişilerin Yemeklik Sıvı Atık Yağlarla ilgili bilgi tutum ve davranışlarının araştırılmasıdır. Bu amaca ulaşmak için kesitsel bir araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 335 hane halkı (köy-ilçe) ve 15 iş yeri (lokanta,fast-food) çalışanı olmak üzere toplam 350 kişiyi içermektedir. Toplamda 30 sorudan oluşan anket formu kullanılmıştır. Anketteki soruların 7 tanesi sosyo-demografik özellikleri sorgulayıcı sorular, 23 tanesi kapalı ve açık uçlu sorulardan oluşmaktadır. Araştırmada kullanılacak verileri elde etmek için yemek pişiren kadın-erkek katılımcılara ve lokantalarda çalışan katılımcılara anket formları uygulanmıştır. Bu verilerin istatiksel analizi ise SPSS programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucu katılımcıların atık yağlar hakkında bilgi tutum ve davranışlarının nasıl olduğunu ölçülmüştür. Araştırma grubunun % 94'ü (n=329) kadın ve % 6'sı erkek (n=21)'tir. Çalışma sonucu katılımcılar, yemeklerde kullandıkları yağ türünün % 90.4'ü kızartmalarda % 95.4'ü salatalarda, % 44.9'u kahvaltıda ayçiçeği yağını kullandıkları ifade etmişlerdir. Katılımcıların % 84.9'nun atık yağlar çöpe atılabilir, toprağa gömülebilir lavaboya dökülebilir düşüncesine sahip olması dikkat çekicidir ve yine sadece % 0.4'ü yetkililere verdiğini söylemesi olayın ciddiyetini göstermektedir. Araştırma grubunun % 69.4'ü haftada1-2 kez kızartma yaptığı, kadınların % 52.6'sı (n=173) ve erkeklerin ise % 42.9'u kızartma yağını en az iki kez kullanmadan atmadığını ve uygun biçimde yok edilmeyen atıkların % 70.6' sı çevreye zararı olduğunu düşündüğünü bildirmiştir. Sonuç olarak, tüketicilerin atık yağların çevreye zararlı olduğunu düşündüğünü görülmüştür. Ancak, Edirne ve çevresinde atık toplama döngüsünün olmayışından ve katılımcıların bu konuda yeterince bilgilendirilmemesinden atık yağları kendi yaşadığı sosyo-kültür çerçevesinde imha etmeye çalışmakta yada tamamını tüketerek daha tehlikeli sağlık sorunları ile baş başa kalmaktadır. Anahtar kelimeler: Bitkisel atık yağ, çevre kirliliği, bilgi, tutum, davranış.

INVESTIGATION OF INFORMATION, ATTITUDES, AND BEHAVIORS ABOUT LIVING VEGETABLE LIQUID WASTE OIL IN EDİRNE, SULOGLUSUMMARYThis study targets the people who continue their lives in Edirne, Suloglu and its 10 villages. The aim is to investigate the information about the knowledge, attitudes and behaviors of the people who cook in their daily lives and work in restaurants and living in these villages about Cooking Oil Liquid Waste. A descriptive cross-sectional research method has been used to achieve this goal.The scope of this research contains 350 people, 335 households and 15 workers who labor in workplaces (restaurants, fast-food). A questionnaire form including 30 questions was used. Seven of the questions in the questionnaire form are interrogating the socio-demographic characteristics, and 23 of them consist of closed-end and open-ended questions. In order to obtain the data which will be used in the research, questionnaire forms were applied for participant men-women who cook and who work in the restaurants. Statistical analysis of these data was assessed by using the SPSS package program. The evaluation result has measured how the knowledge, attitudes and behaviors of the participants are about the waste oils.94% of the study group (n = 329) were female and 6% were male (n = 21). In the result of the study, the participants stated that 90.4% of them use the oil types in the meals as fires, 95.4% of them use the oil types in salads, and 44.9% of them use sunflower oil for breakfast. It is striking that 84.9% of the participants have a thought that the waste oils can ve tossed out, can be buried to the ground and can be poured to the washbowl and again, the fact that only 0.4% of the participants say that they are giving the waste oil to the relevant authorities indicates the seriousness of the issue. It was found that 69.4% of the research group fried 1 to 2 times a week, 52.6% (n = 173) of females and 42.9% of males did not toss out the frying oil before using it at least twice and 70.6% of them said that they think that the waste oils which has not been destroyed in proper way will harm the environment.As a result, it has been seen that the consumers think that waste oils are harmful to the environment. On the other hand, Edirne and its nearby areas lack of recycling and the participants are not well informed about this issue; therefore they try to dispose of waste oils in their socio-cultural context, and they are consuming the entire area and facing with more dangerous health problems.Keywords: Vegetable waste oil, environmental pollution, information, attitude, behavior.