İnfertilite tedavisi alan çiftlerde, çift uyumunun yaşam kalitesi üzerine etkisi

Abstract

Amaç: Bu çalışma, infertilite tedavisi alan kadın ve erkeklerde çift uyumu ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve çift uyumunun yaşam kalitesi üzerine etkisinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.Materyal ve Metod: 15 Mart- 6 Haziran 2016 tarihleri arasında yapılan tanımlayıcı ve kesitsel bir çalışmadır. Çalışma; Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Prof. Dr. Hikmet Hassa Üreme Sağlığı Merkezi'ne başvuran, daha önceden infertilite tanısı alan ve çocuk sahibi olma arayışında bulunan 213 kadın ve 209 erkek katılımcıyla gerçekleştirilmiştir. Veri toplamada; araştırmacı tarafından literatür bilgisi doğrultusunda hazırlanan 30 soruluk anket formu, çift uyumunu değerlendirmek için Çiftler Uyum Ölçeği ve yaşam kalitesini değerlendirmek amacıyla FertiQol Ölçeği kullanılmıştır. Veriler araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesi SAS (Statistical Analysis Software- İstatistik Analiz Yazılımı) programı kullanılarak hesaplanmıştır.Bulgular: Olguların %72.7'sinin 35 yaş ve altında, %74.7'sinin lise ve üzeri eğitim seviyesine sahip olduğu, %61.1'sinin gelir durumunun orta, %39.3'ünün işçi, kadınların %59.2'si ev hanımı, %53.8'inin 5 yıl ve altında evli olduğu ve %73.2'sinin tanışarak evlilik yaptığı saptanmıştır. İnfertilite tedavisi alan kadın ve erkeklerin %62.8'inin infertilite süresinin ve %84.1'inin tedavi süresinin 5 yıl ve altında olduğu, %44.7'sinin açıklanamayan infertilite tanısı aldığı, %50.5'inin evlat edinmeyi düşünmediği ve %91.0'ının ise yumurta ya da sperm bağışını kabul etmeyeceği belirlenmiştir. Katılımcıların sosyo-demografik özelliklerinin çift uyumu ve yaşam kalitesi üzerine etkisi incelendiğinde; cinsiyetin ve evlilik biçiminin çift uyumu ve yaşam kalitesi üzerindeki etkisinin istatistiksel açıdan anlamlı olduğu saptanmıştır (p<0.05). Gelir durumunun ise sadece; çift uyumu üzerinde etkili olduğu saptanmıştır (p<0.05). Çift uyumu ve yaşam kalitesi puan ortalamaları arasında pozitif yönde istatistiksel olarak ileri düzeyde anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır (p<0.001). Eğitim ve gelir durumu ile yaşam kalitesi, evlilik biçimi ve gelir durumu ile yaşam kalitesi arasındaki çoklu karşılaştırmada anlamlı düzeyde ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0.05).Sonuç: Araştırmanın geneline bakıldığında; erkeklerin çift uyumunun ve yaşam kalitesinin kadınlardan daha yüksek olduğu saptanmıştır. Çift uyumu ile yaşam kalitesi arasında beklenenden daha yüksek oranda pozitif ilişki olduğu belirlenmiştir. Gelir durumu ve evlilik biçiminin çift uyumuna etki eden en önemli faktör olduğu ortaya çıkmıştır. Bu sonuçlar göz önünde tutularak; infertilite tedavisi öncesinde ya da tedavi sırasında psikolojik danışmanlık ya da ihtiyaçlar doğrultusunda eğitimlerin verilmesi ile çiftlerin özellikle kadınların daha olumlu bir tedavi süreci geçirmeleri ve bu süreçte çiftlerin birbirlerine olan desteklerinin öneminin vurgulanması ile çift uyumu ve yaşam kalitesi üzerinde olumlu bir etki yaratılabileceği düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: İnfertilite, çift uyumu, yaşam kalitesi

SUMMARYAim: This study has been made with purpose of evaluation of the harmony between the couples that are treated with infertility and determining the factors that effect on life quality and the effect of harmony between couple on life quality.Material and Method: This study was conducted from April to June in 2016 as descriptive and sectional. A group of people, 213 women and 209 men, with previously diagnosed either primarily or secondary and visited the Prof. Dr. Hikmet Hassa Reproductive Health Center in the University of Osmangazi contributed to the work. A 30-question questionnaire including the basic literature, double-assess the compliance to the Dyadic Adjustment and the FertiQol scale in order to assess the quality of life scale was used as data collection form. The data were collected using face-to-face interview method by the researcher. The accuracy of data obtained was tested using Statistical Analysis Software (SAS) tool. Results: It is found in terms of percentage that 72.7% of the cases with people less than 35. years old, 74.7% with well-educated people at least high-school degree, 61.1% with people having moderate income, 39.3% with worker, women 59.2% with housewife, 53.8% with couples married less than 5 years and 73.2% with people married after a sufficient time for meeting each other. Other findings are: 62.8% of men and women taking the infertilite treatment have less than 5-year period of the infertilite, 84.1% with a maximum of 5 years treatment duration, 44.7 with an unknown infertilite diagnosis, 75.6% feeling pressure because of the not having a baby,75.8% hiding the fact that they cannot have a baby, 95.5% thinking not to divorce, 50.5% thinking not to adopt a child and 91% thinking not to accept any sperm donation. The gender has a statistical impact on dyadic adjustment and life-quality (p<0.05). The level of income has a significant influence on the dyadic adjustment and the type of the marriage has an effect on both dyadic adjustment and life-quality (p<0.05). A statistical high-level positive effect was observed between average points of the dyadic adjustment and life-quality (p<0.001). The level od education, income and type of the marriage exhibit an influence on the life-quality (p<0.05). Conclusion: In general, men have much better life-quality and diyadic adjustment than women. Dyadic adjustment between quality of life is determined to be higher than expected positive relationship. A income status and form of marriage it has been revealed that dyadic adjustment is the most important factor that affect. In order to help women during the infertilite treatment, a psychological support would be beneficial which results in women having more efficient treatment. Also, supporting each other in couple is a significant issue which should be advised to couples through appropriate education sessions.Keywords: infertility, dyadic adjustment, quality of life