Yoğun bakımda çalışan hemşirelerde ergonomik risk analizine göre tekrarlı hareketlerin kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına etkisi

Abstract

Amaç: Yapılan iş ile çalışan arasında uyumu sağlayan ergonomi; işçiye uyacak araçları, ekipmanı, çalışma ortamını ve görevleri işçiye uygun olarak tasarlayarak, daha akıllıca çalışmanın bir yoludur. Hemşirelerin; yoğun bakım ünitelerinde tedavi ve bakım aktiviteleri esnasında uzun süreli ayakta durma ve uygun olmayan çalışma duruşlarında kalma gibi çalışma koşullarındaki ergonomik risklerden dolayı kas iskelet problemleri yaşadıkları ifade edilmektedir. Bu tezin amacı ergonomik risk analizine göre yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerde gözlenen tekrarlı hareketlerin kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarına etkisini değerlendirmektir.Yöntem: Çalışma Şubat - Nisan 2017 tarihleri arasında Bursa Çekirge Devlet Hastanesi Yoğun Bakım Ünitelerinde çalışan hemşirelerde (n=98) yapılan tanımlayıcı ve kesitsel tipte bir araştırmadır. Çalışmanın yapılabilmesi için etik kurul ve kurum izni ile çalışmaya katılan hemşirelerin yazılı onamları alınmıştır. Çalışmamızda `Hemşire veri toplama formu`, `REBA (Rapid Entire Body Assessment - Hızlı Tüm Vücut Değerlendirmesi) Çalışan Değerlendirme Formu` ve `Genişletilmiş Nordic Kas İskelet Sistemi Anketi` kullanılmıştır. Çalışmanın amacına yönelik literatürden yararlanarak hazırlanan anket formları çalıştıkları birimlerde hemşireler tarafından doldurulurken, REBA ise araştırmacı tarafından gözlem yoluyla doldurulmuştur. Verilerin istatistiksel analizleri için ki-kare testi, Mann Whitney-U testi ve Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık değeri p < .05 olarak alınmıştır. Bulgular: Çalışmamızda hemşirelerin tekrarlı hareketlerde bulundukları pozisyon verme işleminde vücut postürü değerlendirmesi sonucunda REBA'dan aldıkları ortalama puan 8.71 ± 1.74 (min. 5.00 – maks. 13.00) olup, hemşirelerin %63.3'ü (n=62) yüksek derecede risk altında olduğu saptanmıştır. Bu çalışmada son 12 ay içerisinde hemşirelerin kas iskelet sistemi ağrılarının en sık görüldüğü üç lokalizasyon; %57.1 ile bel, %41.8 ile sırt ve %39.8 ile boyun bölgeleri olarak saptanmıştır. Hemşirelerden kas iskelet sistemlerinde ağrı şikayetleri var olanların, kas iskelet sistemindeki ağrı lokalizasyonlarından boyun bölgesinde, omuz bölgesinde, sırt bölgesinde ve ayak-ayak bileğinde ağrısı olanların REBA puanları daha yüksektir. Meslekte 5-10 yıl çalışmış olan hemşirelerin %35.9'unda (n=14) son 12 ay içerisinde boyun ağrısı görülme sıklığı yüksektir (p < .05). Çalışmamızda hemşirelerin %92.8'i (n=91) en az bir vücut bölgesinde ağrısının olduğunu belirtirken, %1'i (n=1) her dokuz bölgesinde birden ağrısının olduğunu bildirmiştir.Sonuç: Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin çoğunda kas iskelet problemi bulunmaktadır. Hemşirelerin iş ile ilgili kas iskelet sistemi hastalıkları / rahatsızlıklarını önlemek, risk seviyelerini azaltmak için yoğun bakımlarda hastaya pozisyon verme işleminde hemşirelerin yükünü azaltan yatakların / yardımcı cihazların kullanılması yararlı olacaktır. Hemşirelerin var olan kas iskelet sistemi hastalıkları / rahatsızlıklarının ilerlemesini önlemek amacıyla doğru duruş, çalışma pozisyonu vb. konuları içeren periyodik eğitim programlarının düzenlenmesi ve rahatsızlıklarına uygun egzersiz programlarına yönlendirilmeleri önerilmektedir.Anahtar kelimeler: Hemşirelik, Ergonomik, Kas-iskelet Hastalıkları, Kas-iskelet Ağrısı

Aim: Considered as the harmony between the work done and the worker, ergonomy is a way of logical performance conducted through designing the tools, equipment, medium and tasks that suit the worker. Nurses are stated to experience musculoskeletal problems caused by ergonomic risks stemmed from the working conditions in intensive care units during the treatment and caring activities due to standing for long time and unsuitable working postures The aim of this thesis study is to evaluate the effect of repetitive movements on musculoskeletal troubles observed on intensive care unit nurses based on ergonomic risk analyses. Method: The study was conducted as a descriptive and cross-sectional study between February – April 2017 with nurses (n=98) working at Bursa Çekirge State Hospital Intensive Care Unit. In order to conduct the study, necessary official ethical committee and institutional permissions, and written consents of participants were taken. `Nurse Data Collection Form`, `REBA (Rapid Entire Body Assessment, Employer Evaluation Form`, and `Extended Nordic Musculoskeletal Questionnaire were used as data collection tools in the study. The questionnaire forms that were prepared referring to the related literature with respect to the aim of the study were applied to the participants in their working units. One of the forms (REBA) was filled by the researcher in the working unit of nurses based on observations by the researcher. The data were analyzed through chi-square, Mann Whitney-U and Kruskal Wallis tests. Statistical significance value was accepted as p < .05. Results: In terms of the body posture evaluations during the repetitive movements based on REBA findings, the nurses had a mean score of 8.71 ± 1.74 (min. 5.00 – max. 13.00), and 63.3% (n=62) of them were found to be at a high risk. The three locations revealed the most frequent musculoskeletal pains were back with 57.1%; waist with 41.8%; and neck with 39.8%. Nurses who complained from existing musculoskeletal pains had higher REBA scores regarding neck, shoulders, waist, foot and ankles. 35.9% (n=14) of nurses who had a professional experience between 5 – 10 years had more frequent neck pains in last 12 months (p < .05). 92.8% (n=91) of the nurses stated to have pain at least at one location in their bodies whereas 1% (n=1) stated to have pains at all nine locations in her body. Conclusion: Most of the nurses working at intensive care unit have musculoskeletal problems. In order to prevent musculoskeletal troubles or illnesses of nurses caused by working conditions and to decrease the risk levels, ancillary equipment or beds that would relieve the burden of nurses are recommended to be used during the positioning procedures of the patients. Moreover, organization of some training programs on subjects such as correct posture, working position and so on are recommended in order to prevent the progression of existing musculoskeletal troubles or diseases of nurses. Nurses are also suggested to be led to appropriate exercising programs in accordance with their disorders. Key words: Nursing, Ergonomics, Musculoskeletal Diseases, Musculoskeletal Pain