Hemşirelerin ağrılı hastada kullandıkları ağrıyla baş etme yöntemleri ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

HEMŞİRELERİN AĞRILI HASTADA KULLANDIKLARI AĞRIYLA BAŞ ETME YÖNTEMLERİ İLE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ Amaç: Araştırma hemşirelerin ağrılı hastada kullandıkları ağrıyla baş etme yöntemleri ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır.Gereç ve yöntem: Araştırma 25 Haziran-30 Eylül 2013 tarihleri arasında Dumlupınar Üniversitesi (DPÜ) Evliya Çelebi Eğitim ve Araştırma Hastanesinde yapılmıştır. Araştırmanın evrenini; DPÜ Evliya Çelebi Eğitim ve Araştırma Hastanesinde çalışan 358 hemşire oluşturmuştur. Örneklemini ise dâhil edilme kriterine uyan 300 hemşire oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında; araştırmacı tarafından literatür bilgisine uygun olarak oluşturulan Kişisel Bilgi Formu ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde ki-kare, t-testi, one way anova test, Mann Whitney-U ve Kruskal Wallis testi kullanılmıştır.Bulgular: Araştırmanın bulguları iki bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde sosyodemografik özellikler ve ağrı ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Ağrı yönetiminde hemşirelerin tamamının farmakolojik yöntem kullandığı, farmakolojik yöntemlerin yanında %87,7'sinin de nonfarmakolojik yöntemleri de kullandıkları ve nonfarmakolojik yöntemlerden çoğunlukla, dikkati başka yöne çekme yöntemini uyguladıkları saptanmıştır. İkinci bölümde ise hemşirelerin tükenmişlik düzeylerine yer verilmiştir. Hemşirelerin duygusal tükenme alt ölçeğinin ortalaması 17,3±7,09, kişisel başarı alt ölçeğinin ortalaması 21,0±3,40 ve duyarsızlaşma alt ölçeğinin ortalamasının 4,2±3,77 olduğu bulunmuştur. Tükenmişlik ölçeğinin duygusal tükenme alt ölçeği ve duyarsızlaşma alt ölçeği ile sadece farmakolojik ve hem farmakolojik hem de nonfarmakolojik yöntem seçme arasında istatiksel açıdan fark bulunamazken, tükenmişlik ölçeğinin kişisel başarı alt ölçeği ile istatiksel açıdan anlamlı düzeyde fark bulunmuştur (p=0,009). Hem farmakolojik hem de nonfarmakolojik yöntem kullananların kişisel başarı alt ölçeği puanı sadece farmakolojik yöntem kullananlara oranla daha yüksek bulunmuştur.Sonuç: Ağrı kontrolünde, hemşirelerin çalıştıkları kurum ya da eğitim seviyelerine bakılmaksızın tamamının bağımlı fonksiyonlarını kullanmayı tercih ettiklerini, aynı zamanda nonfarmakolojik ağrı giderme yöntemlerinin hemşirelerin çoğu tarafından farmakolojik yöntemlerin yanında kullanıldığını göstermiştir. Hemşirelerin tükenmişlik düzeylerine bakıldığında en yüksek kişisel başarı alanında tükenmişlik yaşadıkları görülmüştür. Hemşireler duygusal tükenme alanında orta düzeyde tükenmişlik yaşarken, duyarsızlaşma alanında düşük düzeyde tükenmişlik yaşamaktadırlar. Hemşirelerin ağrılı hastada kullandıkları ağrıyla baş etme yöntemlerinin tükenmişlik alt boyutlarından sadece kişisel başarı alt boyutundan etkilendiği görülmüştür. Kişisel başarı alanında yüksek tükenmişlik yaşayan hemşirelerin ağrıyla baş etmede sadece farmakolojik yöntemleri tercih ettikleri görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, ağrı, nonfarmakolojik yöntemler, farmakolojik yöntemler, baş etme, tükenmişlik

THE ANALYSIS OF THE RELATIONSHIP BETWEEN NURSES' COPING SKILLS WHICH THEY HAVE USED IN PATIENTS WITH PAIN AND THEIR LEVEL OF BURNOUTAim: The research has been done as a descriptor on the purpose of the examination of the relationship between the coping skills of nurses which they have used in the patients with pain and their level of burnout.Material and Method: The study was carried out in Evliya Çelebi Training and Research Hospital of Dumlupınar University (DPU) from June 25 to September 30, 2013. The target population of the study includes 358 nurses who work in Evliya Çelebi Training and Research Hospital of Dumlupınar University (DPU). The sample group is formed of 300 nurses who has the inclusion criteria. Personal Information Form, formed by the researcher in accordance with literature review, and Maslach Burnout Scale have been used in data collection. Chi-square, t-test, one way anova test, Mann Whitney-U and Kruskal Wallis test I have been used in analysis of data.Findings: Findings of the research consist of two parts. The first part includes sociodemograpic attributes and information about pain. It has been determined that all of the nurses use pharmacological method in pain management and beside these methods 87,7 percent of them use non-pharmacological methods and they mostly practice distraction among non-pharmacological methods. The second part includes nurses' level of burnout. It has been found out that the average of nurses' emotional exhaustion subscale is 17,3 ±7,09, the average of personal achievement subscale is 21,0 ±3,40 and the average of desensitization subscale is 4,2 ±3,77. While there is no difference statistically between the emotional exhaustion subscale and the desensitization subscale of the burnout inventory and both pharmacological and non-pharmacological choice of method, there are significant differences statistically between personal achievement subscale of the burnout inventory and the choice of method (p=0,009). It has been studied out that the personal achievement subscale point of nurses who practice both pharmacological and non-pharmacological methods is higher than those who practice only pharmacological methods.Result: In pain management, the research indicates that without considering where they work or their level of education, all of nurses prefer practicing their habitual functions and at the same time most of them use non-pharmacological analgesic methods in addition to pharmacological methods. When examined their level of burnout, nurses' burnout is the highest in personal achievement. Nurses have medium level of burnout in emotional exhaustion and it is the lowest in desensitization. It has been seen that nurses' coping methods which they use in patients with pain are influenced by only the personal achievement of burnout sub-dimensions. It has been found out that nurses who experience high burnout in the field of personal achievement prefer only pharmacological methods in coping with pain.Key Words: Nursing, pain, non-pharmacological methods, pharmacological methods, coping, burnout