Fototerapi alan bebeklerde anne sütü kokusunun bebeklerin bilirubin düzeyine, fototerapide kalma süresine ve konforlarına etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma yenidoğan yoğun bakım ünitesi (YYBÜ)'nde fizyolojik sarılık tanısı ile yatan term bebeklerde uygulanan anne sütü kokusunun bebeklerin bilirubin düzeyine, fototerapiden ayrılma süresine ve konforlarına etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.Materyal ve Metod: Deneysel randomize kontrollü bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini Bilecik Bozüyük Devlet Hastanesi YYBÜ'de yatan ve örneklem seçim kriterlerine uyan toplam 72 term yenidoğan oluşturmuştur. Çalışmamızda iki grup bulunmaktadır. Bunlar; anne sütü kokusu uygulanan grup ve kontrol grubudur. Bebekler gruplara randomizasyon yöntemi ile atanmıştır. Gruplara örneklem atamasında tabakalama ve bloklama yöntemi kullanılmıştır. Araştırma örneklem seçim kriterlerine uyan bebekler postnatal yaşlarına göre tabakalandırılarak ardından kura yöntemi ile her bir gruba eşit sayıda (bloklama) bebek atanmıştır. Ancak kontrol grubunda 2 bebek çalışma devam ederken ebeveyninin isteği üzerine araştırmadan çıkartılmıştır. Bu nedenle çalışma anne sütü kokusu uygulanan grupta 37, kontrol grubunda 35 olmak üzere toplam 72 bebek ile tamamlanmıştır. Çalışmamızda veri toplamak amacıyla `Kişisel Veri Toplama Formu`, `Fototerapi Süresi Takip Çizelgesi` ve `Yenidoğan Konfor Davranış Ölçeği (YKDÖ)` kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS (Statistical Package for Social Sciences) 21.0 (IBM corp. Relased 2012. IBM SPSS Statistics for Windows, version 21.0 Armonk, NY: IBM corp.) paket programından yararlanılmıştır. Bulgular: Çalışmamızda yenidoğanların konfor davranış ölçek puanları karşılaştırıldığında anne sütü kokusu grubu lehine gruplar arasında önemli bir fark olduğu saptanmıştır (p<0.001). İşlem sırasında fototerapiden ayrı kalma nedenleri ve süreleri karşılaştırıldığında beslenme, ağlama ve takip nedeni ile ayrı kalma süreleri açısından gruplar arasında önemli bir fark vardır (sırası ile p= 0.003, p= 0.001, p= 0.015). Kontrol grubunda ağlama ve takip nedeni ile fototerapiden ayrılma süresi fazla iken, anne sütü kokusu uygulanan grupta beslenme nedeni ile fototerapiden ayrı kalma süresi daha fazla bulunmuştur. Anne sütü kokusunun saatlik bilirubin düzeyi düşme hızına etkisi incelendiğinde ise gruplar arasında önemli bir fark saptanmamıştır (p= 0.995). Sonuç: Çalışma sonucumuzda anne sütü kokusunun fototerapi alan term bebeklerin konforlarını artırdığı, ağlama sürelerini azalttığı ve beslenme sürelerini uzattığı bulunmuştur. Ancak anne sütü kokusu bebeklerin bilirubin düzeyi düşme hızını etkilememiştir.Bu sonuçlar doğrultusunda önerimiz, ileriki çalışmalarda fototerapiden ayrılma süresi değişkeni için önemliliği belirleyebilmek amacı ile çalışma ve kontrol gruplarının birim sayılarının artırılması, preterm yenidoğanları da kapsayan çalışmaların yapılması, fototerapide olan bebeklerin konforlarını artırmak amacı ile klinikte protokoller oluşturularak anne sütü kokusunun rutinde kullanılmasıdır.

Purpose: This research was done for the purpose of determining the impact of breast milk smell administered to term infants hospitalized in neonatal intensive care units (NICU) due to physiological jaundice on their bilirubin levels, length of remaining in phototherapy and comfort. Material and Method: It is an experimental, randomisation, controlled research. Target population of the research consisted of a total of 72 term infants who were hospitalized in the NICU of Bilecik Bozuyuk Public Hospital and met the sample selection criteria. Our research includes two groups. They are; breast milk smell group and control group. The infants were assigned to the groups via randomization method. Sample assignment to the groups was performed using stratification and blocking methods. The infants meeting the research sample selection criteria were stratified according to their postnatal age and then assigned to each group equally (blocking) by lot. However, two infants in the control group were excluded from the research at the request of their parents as the research continued. Thus, the research was completed with a total of 72 infants; 37 in the breast milk smell group and 35 in the control group. In the research, the data were collected using `Personal Data Collection Form`, `Phototherapy Follow-up Chart` and `Neonatal Comfort Behavior Scale`. The data were analyzed using the SPSS (Statistical Package for Social Sciences) 21.0 (IBM corp. Relased 2012. IBM SPSS Statistics for Windows, version 21.0 Armonk, NY: IBM corp.) package software. Findings: In the research, comparing the newborns' scores of neonatal comfort behavior scale; it was determined that there was a significant difference between the groups on behalf of the breast milk smell group (p<0.001). Comparing the reasons and lengths of remaining separate from phototherapy during the procedure; it was determined that there was a significant difference between the groups in terms of the lengths of remaining separate due to feeding, crying and follow-up (p= 0.003, p= 0.001, p= 0.015, respectively). It was found that while the length of remaining separate from phototherapy due to crying and follow-up was higher in the control group; the length of remaining separate from phototherapy due to feeding was higher in the breast milk smell group. Examining the impact of breast milk smell on the hourly drop rate of bilirubin levels; it was determined that there was no significant difference between the groups (p= 0.995). Conclusion: As a result of our study, it is determined that the smell of breast milk increases the comfort of term inewborns who take photothreapy, reduces the duration of crying, and increases the duration of nutrition. However, the smell of breast milk does not affect the decrease of bilirubin level.In accordance with these results, our suggestion is to be increased numbers of units of working and control groups with the object of determination of the importance in order to determine the variable of moving away from photothreapy. Also our suggestion is to be carried out studies including preterm newborns, and is to be used the smell of brest milk in the rutin by forming protocols in the clinic in order to increase comfort of preterm newborns who are in the photothreapy.