Jinekolojik onkoloji cerrahisi uygulanan hastalarda yapılandırılmış taburculuk programının hasta bakım sonuçlarına etkisi

Abstract

Amaç: Çalışmanın amacı; jinekolojik onkoloji cerrahisi uygulanan hastalarda Roy Uyum Modeli (RUM) doğrultusunda yapılandırılmış taburculuk programının hasta bakım sonuçlarına (yaşam kalitesi, başetme-uyum, benlik saygısı) etkisinin incelenmesidir.Gereç ve yöntem: Çalışma, randomize olmayan kontrol gruplu müdahale araştırması olup, 1 Nisan 2018-30 Nisan 2019 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın verileri 2 aşamada toplanmıştır. Araştırmanın birinci aşamasında; jinekolojik onkoloji cerrahisi uygulanan ve taburculuk sonrası ilk oniki haftalık süre içindeki onbir hastayla görüşmeler gerçekleştirilmiş, hasta gereksinimleri belirlenmiştir. Görüşmelerden elde edilen verilerin içerik analizi, RUM temel alınarak yapılmış ve alt temalar belirlenmiştir. RUM'un 4 uyum alanı 4 ana tema olarak kabul edilmiştir. Bu aşamada toplanan veriler, alt temalar ve 4 ana tema doğrultusunda eğitim kitapçığı oluşturulmuştur. Araştırmanın ikinci aşamasında taburculuk programı uygulanmıştır. Örneklemi; otuzaltı kontrol, otuzaltı müdahale olmak üzere yetmiş iki hasta oluşturmuştur. Kontrol grubu rutin bakım alırken, müdahale grubu yapılandırılmış taburculuk programına dahil edilmiştir. Taburculuk programı; taburculuk eğitimi ve taburculuk sonrası hasta izlemlerinden oluşmuştur. Birinci aşamada oluşturulan eğitim kitapçığının içeriği, taburculuk eğitiminin içeriğini oluşturmuştur. Veriler; Kanser Hastası Yaşam Kalitesi Ölçeği (FACT-G), Başetme-Uyum Süreci Ölçeği (BUSÖ) ve Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ) kullanılarak; ameliyat öncesi, taburculuk sonrası dokuzuncu ve onüçüncü haftalarda tekrarlı ölçümlerle toplanmıştır. Bulgular: Müdahale grubundaki kadınların taburculuk sonrası onüçüncü haftadaki yaşam kalitesi puan ortalaması (48.53±4.28), kontrol grubunun puan ortalamasından (43.33±4.47) anlamlı düzeyde yüksek belirlenmiştir (p<0.001). Müdahale grubundaki kadınların taburculuk sonrası onüçüncü haftadaki başetme-uyum puan ortalamaları (105.25±8.19) kontrol grubunun puan ortalamalarından (97.44±6.81) anlamlı düzeyde yüksek saptanmıştır (p<0.001). Benlik saygısı puan ortalamaları açısından ise gruplar arasında anlamlı farklılık belirlenmemiştir (p<0.05). Hem müdahale hem kontrol grubunda onüçüncü haftada yaşam kalitesi, başetme-uyum ve benlik saygısı puanları arasında ilişki belirlenmemiştir (p>0.05). Taburculuk sonrası onüçüncü haftada ağrı, psikolojik sorunlar, yorgunluk ve uyku sorunları her iki gruptaki kadınlarda en sık saptanan sorunlardır.Sonuç: Jinekolojik onkoloji cerrahisi uygulanan hastalarda RUM doğrultusunda yapılandırılmış taburculuk programının, kadınların genel yaşam kaliteleri ve başetme-uyum düzeylerini arttırdığı, benlik saygıları üzerinde ise anlamlı etki göstermediği belirlenmiştir. Hastaların taburcu olduktan sonra ve adjuvan tedavileri süresince izlemlerinin devam edildiği uzun süreli izlem çalışmalarının yapılması önerilmektedir. Anahtar kelimeler: Jinekoloji, Hasta taburculuğu, Roy Uyum Modeli, Yaşam kalitesi, Benlik saygısı

Objective: The aim of this study is to investigate the effect of the discharge program structured in line with Roy Adaptation Model (RAM) in patients undergoing gynecologic oncology surgery on patient care outcomes (quality of life, coping-adaptation, self-esteem).Material and methods: The study was a non-randomized interventional study with control group, conducted between April 1, 2018 and April 30, 2019. The datas were collected in 2 stages. In the first stage of the study; interwievs were conducted wih eleven gynecologic oncological surgery patients, during their first twelve-week periods after discharge in order to determine their needs. Content analysis was performed based on RAM and sub-themes were determined. The four adaptation areas of RAM were considered as the main themes. At this stage, the training booklet was created in line with the collected data, sub-themes and themes. In the second stage of the study; the sample was consisted of seventytwo patients, thirtysix controls and thirtysix interventions. While the control group received routine care, the intervention group was included in the discharge program. The content of the training booklet forms the content of the discharge training. Datas were collected on preoperative period, 9th and 13th weeks after discharge using Functional Assessment of Cancer Therapy - General (FACT-G), Coping-Adaptation Processing Scale (CAPS) and Rosenberg Self-Esteem Scale (RSES).Result: The mean quality of life score (48.53 ± 4.28) of women in the intervention group at the 13th week after discharge was significantly higher than the mean score of the control group (43.33 ± 4.47) (p<0.001). The mean score of coping-adaptation (105.25 ± 8.19) of the women in the intervention group was significantly higher than the mean score of the control group (97.44 ± 6.81) at the 13th week after discharge (p<0.001). There was no significant difference between the groups in terms of self-esteem mean scores (p<0.05). No correlation was found between quality of life, coping-adaptation and self-esteem scores in both intervention and control groups at 13th week (p> 0.05). Pain, psychological problems, fatigue and sleep problems were the most common problems in women in both groups in the 13th week after discharge.Conclusion: This study found that RAM structured discharge program in women undergoing gynecological oncology surgery increased the overall quality of life and coping-adaptation of women, but had no significant effect on self-esteem. It is recommended that long-term follow-up studies should be carried. Key words: Gynecology, Patient discharge, Roy Adaptation Model, Quality of life, Self-esteem