Avrupa birliği uyum süreci bağlamında türkiye`de sağlık hizmetlerinin yapısal ve finansal dönüşümü

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de sağlık hizmetlerinin sunumu ve finansman yapısının Avrupa Birliği üyelik süreci içinde değerlendirilmesidir.Araştırmanın yöntemi ve veri toplama tekniğinde, incelenen konuyla ilgili olarak, Ekonomik Kalkınma ve İş birliği Örgütü, Sağlık Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı, Türkiye İstatistik Kurumu, Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu gibi örgütlerin raporları kullanılarak literatür taraması yapılmıştır. Bunun sonucunda Türkiye'de sağlık sektörü ile ilgili olarak geçmişe, bugüne ve de geleceğe yönelik çıkarımlarda bulunulmuştur.Türkiye, Uluslararası Para Fonu, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü gibi aktörlerin etkisi ile 2003 yılında sağlıkta dönüşüm programını uygulamaya koyarak sağlık sektöründe ciddi bir değişim dinamiği içine girmiştir. Bu dönemde Sağlıkta Dönüşüm Programı amaçları ve ilkeleri ile çelişen uygulamalar ortaya koymuştur. Düşürülmek istenen sağlık harcamaları artmış, aile hekimliği ve sevk zinciri işler hale getirilememiş, sosyal güvenlik kurumlarının finansman açıkları artmıştır. Sağlık hizmetleri sunum ve finansmanında kamunun payı düşürülerek özel sektörün katılımının arttırılması amaçlansa da kamu halen en büyük hizmet ve finansman kaynağıdır. Sağlık göstergeleri ise AB ülkelerinin çok altında kalmıştır.AB üyelik sürecinde üzerinde durulması gereken en önemli konu ise halk sağlığı ve aile hekimliği sistemi olmuştur. Hazırlanan eylem planları ve müktesebat uyumlaştırma çabaları AB üyelik sürecinde Türkiye için zorlayıcı/ teşvik edici güç olmuştur.

The aim of this study is to evaluate the provision of health services and its financing structure in Turkey within the European Union membership process. In terms of research method and data collection technique, first of all literature review was conducted using the reports of organizations such as the Organisation for Economic Co-operation and Development, Ministry of Health, State Planning Organization, Turkish Statistical Institute, United Nations Children's Aid Fund. As a result, inferences regarding the health sector in Turkey were made for the past, present and future.Turkey entered serious change dynamics in the health sector with the impact of various actors such as The International Monetary Fund, World Bank and World Trade Organization by putting the health transformation program into practice in 2003. In this period, the Health Transformation Program revealed practices that contradicted its objectives and principles. The health expenditures that wanted to be reduced increased, family practice and referral chain could not be made operational and the financing deficits of social security institutions also increased. Although it was aimed to increase the participation of the private sector by decreasing the share of the public in the provision and financing of health services, the public is still the biggest source of services and financing. Health indicators are well below the EU countries. The most important issue to be considered in the EU membership process is the public health and family practice system. Prepared action plans and legal acquis harmonization efforts have been challenging/ encouraging forces for Turkey in the EU membership process.