Lokal soğuk uygulamanın hemodiyalizde gelişen kas krampına etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma kronik böbrek yetmezliği (KBY) hastalarında hemodiyaliz (HD) esnasında gelişen kas kramplarına lokal soğuk uygulamanın etkisini değerlendirmek amacıyla yapıldı.Kapsam: Araştırma 1 Mart 2018-30 Aralık 2018 tarihleri arasında Eskişehir Anadolu Diyaliz Merkezinde örneklem seçim ölçütlerine uyan 37 uygulama, 37 kontrol grubu olmak üzere 74 KBY hastası ile gerçekleştirildi. Yöntem: Ön test-son test kontrollü deneysel araştırmanın verileri Birey Tanıtım Formu, Visual Analog Skala (VAS), Uygulama Değerlendirme Formu, buz aküsü ve ısı ölçer kullanılarak toplandı. Elde edilen sürekli veriler ortalama ve standart sapma, kategorik veriler ise yüzde (%) olarak verildi. Elde edilen veriler Kolmogorov Smirnov testi, Mann-Whitney U testi, Bağımsız Örneklem T- testi, One-Way ANOVA testi, Paired Samples T-testi, İki Yönlü Varyans Analizi, Ki kare testi, Pearson Korelasyon Analizi testi ile analiz edildi.Bulgular: Araştırmada hastaların yaş ortalaması 64,74±1,14yıl olup, %44,6'sı kadın, %55,4'ü erkektir. Hastalara 4,09±0,43 yıldır HD uygulanırken, hastaların tamamının 3gün/hafta HD yapılmaktadır. HD esnasında kas kramplarının çoğunlukla alt ekstremitelerde geliştiği belirlendi (uygulama grubu=%86,5; kontrol grubu=%97,3). Her iki grup hastada kas krampına yönelik hekim tarafından verilen tedaviler arasında fark bulunmamakla (p˃0,005) birlikte karnitin uygulaması, ultrafiltrasyonu durdurma veya azaltma, salin sıvı replasmanı uygulandı. Araştırmada hastaların grup içi kas krampı şiddeti değerlendirildiğinde; birinci değerlendirmeye göre ikinci değerlendirmede her iki grubun kas krampı şiddeti ortalama puanının düştüğü belirlendi (p˂0,0001). Kas krampı şiddetinin gruplar arası karşılaştırılmasında her iki değerlendirmede de kontrol grubunun uygulama grubuna göre kas krampı şiddeti ortalama puanının daha düşük olmasına karşın (p=0.019), tekrarlı ölçümde gruplar arasında kramp şiddeti ortalama puanında fark olmadığı belirlendi (p=0.548). Kas krampı uygulama grubunda 9,49±0,86dk, kontrol grubunda 7,51±0,69dk sürdü (p=0,078). Kas kramp şiddeti ile kas kramp süresi arasında pozitif yönde güçlü ilişki saptandı (r=0,688; p=0,0001).Sonuç: Araştırmamızda kas kramp şiddeti arttıkça kramp süresinin uzadığı, lokal soğuk uygulamanın kas kramp şiddetine ve kramp süresine istatistiksel anlamlı düzeyde etkisinin olmadığı belirlendi.Anahtar kelimeler: Kronik Böbrek Yetmezliği, Hemodiyaliz, Lokal Soğuk Uygulama, Kas Krampları, Hemşire.

Objective: This study was performed to evaluate the effect of local cold application on muscle cramps during hemodialysis (HD) in patients with chronic renal failure (CRF).Comprehensive: The study was conducted on March 1, 2018 - December 30, 2018 with 74 CRF patients, 37 of whom were in the application group and 37 of them were in the control group.Method: The data of the experimental study controlled by pre-test and post-test were collected by using Individual Identification Form, Visual Analog Scale, Application Evaluation Form, ice battery and heat meter. Continuous data were obtained as mean and standard deviation, and categorical data as percent (%). The obtained data (Kolmogorov Smirnov test, Mann-Whitney U test, Independent Sample T-test, One-Way ANOVA test, Paired Samples T-test, Two Way Analysis of Variance, Chi square test, Pearson Correlation Analysis test) were analyzed.Findings: The average age of the patients in the study is 64.74 ± 1.14 years, 44.6% of them are women and 55.4% of them are men. While HD has been applied to patients for 4.09 ± 0.43 years, HD is applied to all patients 3 days / week. During HD, it was determined that muscle cramps mostly developed in the lower extremities (application group = 86.5%; control group = 97.3%). Although there was no difference between the treatments given by the physician for muscle cramping in both groups (p˃0.005), carnitine administration, stopping or reducing ultrafiltration, saline fluid replacement was performed. When the intramuscular muscle cramp severity was evaluated in the study; According to the first evaluation, in the second evaluation, the muscle cramp severity average score of both groups decreased (p˂0.0001). In the comparison of muscle cramp intensity between groups, although the mean score of muscle cramp intensity was lower in both evaluations compared to the control group (p = 0.019), there was no difference in the mean score of cramp intensity in the repeated measurement (p = 0.548). Muscle cramp was 9.49 ± 0.86min in the application group and 7.51 ± 0.69min in the control group (p = 0.078). A strong positive correlation was found between muscle cramp severity and muscle cramp duration (r = 0.688; p = 0.0001).Conclusion: In our study, it was found that the duration of cramping increased as the severity of muscle cramps increased and that local cold application had no statistically significant effect on muscle cramp severity and cramp duration.Key words: Chronic Renal Failure, Hemodialysis, Local Cold Application, Muscle Cramps, Nurse.