Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde aleksitemi düzeyi ile etik pozisyon ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Araştırmada, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde, etik pozisyon ile aleksitimi düzeyi arasındaki ilişkinin demografik değişkenlerle birlikte değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Kapsam: Etik karar verirken bireysel farklılıklar etkilidir. `Etik Pozisyonlar Teorisi'' gerçekleştirdiği sınıflandırma ile bireysel farklılıkları ortaya koyabilmektedir. Bireysel farklılıklar farklı duygusal durumların oluşmasına neden olmakta ve etik karar verme sürecini etkilemektedir. Aleksitimide ise duygular etkin bir şekilde kullanılamamaktadır. Etik karar verme sürecini etkileyen etik pozisyonlarla aleksitiminin ilişkisinin araştırıldığı çalışmada, 2017–2018 eğitim–öğretim yılı bahar döneminde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu'nda, 7 ayrı programda eğitim gören, 475 öğrenciye ulaşılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte, nicel araştırma yaklaşımı kullanılan çalışmada katılımcılardan; demografik soru formu ayrıca 5'li likert tipi `Etik Pozisyon Ölçeği–EPÖ` ve `Toronto Aleksitimi Ölçeği–TAÖ` kullanılarak veriler elde edilmiştir. Verilerin analizi için Kolmogorov–Smirnov ve Shapiro–Wilk testleri ile normallik analizi yapılmıştır. Daha sonra güvenirlik testi, t–testi, One–Way ANOVA Testi, LSD çoklu karşılaştırma testi ve Pearson Korelasyon ve Regresyon Analiz testi kullanılmıştır.Bulgular: Katılımcıların 134'ü erkek ve 341'i kadın'dır. Katılımcıların Etik Pozisyon Ölçeği'nden almış oldukları toplam puan ortalaması 3,70±0,54; İdealizm alt boyundan 4,03±0,68; Rölativizm alt boyutunda 3,37±0,65 olarak gerçekleşmiştir. Toronto Aleksitimi Ölçeği'nden alınan toplam puan ortalaması 2,49±0,50; Duyguları Tanımada Güçlük alt boyutunda 2,28±0,83; Duyguları Söze Dökmede Güçlük alt boyutunda 2,55±0,74; Dışa Dönük Düşünme alt boyutunda ise 2,64±0,44 olarak gerçekleşmiştir. Etik Pozisyon Ölçeği, Aleksitimi Ölçeği ve alt boyutları arasından yapılan korelasyon analizine göre İdealizm ile Dışa Dönük Düşünme alt boyutu arasında ileri düzeyde negatif yönlü (p<0,000<0,001/r=-0,254), Rölativizm ile Duyguları Tanımada Güçlük alt boyutunda ileri düzeyde pozitif yönlü anlamlı (p<0,000<0,001/r=0,178) ilişki bulunmaktadır. Ayrıca rölativizm ile Duyguları Söze Dökmede Güçlük alt boyutunda de çok önemli düzeyde pozitif yönlü anlamlı (p<0,006<0,01/r=0,127) ilişki bulunmaktadır. Regresyon analizine göre ise; idealizm ile Duyguları Söze Dökmede Güçlük alt boyutu arasında anlamlı (p=0,24<0,05), Dışa Dönük Düşünme alt boyutu arasında ileri düzeyde anlamlı (p=0,000<0,05) bulunmuştur. Rölativizm ile Dışa Dönük Düşünme alt boyutu arasında ileri düzeyde anlamlılık (p=0,24<0,000) bulunmuştur.Sonuç: Etik karar vermede duyguların önemi ve etik düşünce sistemleri olan etik pozisyonların da etkili olduğu görülmektedir. Öğrencilerin idealist yaklaşımı, rölativist yaklaşımdan daha çok benimsedikleri; duyguları tanımada güçlük yaşama düzeyleri arttıkça rölativist yaklaşımı benimsedikleri belirlenmiştir. Bu sonuç aleksitiminin etik pozisyona etkisini ortaya koyan sonuçlardan biridir. Aleksitimi düzeyi arttıkça rölativizm oranının da arttığı ve anlamlı düzeyde farklılık oluşturduğu görülmüştür. Ayrıca duyguları tanımada ve duyguları ifade etmekte güçlük arttıkça bireylerin daha rölativist kararlar verdikleri görülmektedir.

Objective: In the study, it was aimed to evaluate the relationship between ethical position and the level of alexithymia together with demographic variables in students of Eskişehir Osmangazi University Vocational School of Health Services.Scope: Individual differences are effective when making ethical decisions. The 'Ethics Position Theory' can reveal individual differences with its relevant classification. Individual differences cause different emotional states to occur and affect the ethical decision making process. Alexithymia is a condition that prevents the effective use of emotions. In the study in which the relationship between ethical positions and alexithymia affecting the ethical decision making process was investigated, 475 students were trained in 7 different programs at Eskişehir Osmangazi University Vocational School of Health Services in the Spring semester of 2017–2018 academic year.Method: In this descriptive, quantitative research approach used in the study, data were obtained using demographic questionnaire form, the 5–point Likert type `Ethics Position Questionnaire–EPQ` and `Toronto Alexithymia Scale–TAS`. Normality analysis of data was performed with Kolmogorov–Smirnov and Shapiro–Wilk tests. Then reliability test, t–test, One–Way ANOVA Test, LSD multiple comparison test and Pearson Correlation and Regression Analysis test were used.Results. Hundred and thirty–four participants were male and 341 were female. The mean total scores of the participants on the Ethics Position Questionnaire (3.70±0.54); and subdimensions of Idealism (4.03±0.68), and Relativism (3.37±0.65) were as indicated. The mean total scores obtained from the Toronto Alexithymia Scale (2.49±0.50); and subscales of Difficulty in Identifying Feelings (2.28±0.83), Difficulty Describing Feelings (2.55±0.74) and Externally–Oriented Thinking (2.64±0.44) were as indicated.According to the correlation analysis conducted between the Ethics Position Questionnaire, Toronto Alexithymia Scale and its subdimensions, a strongly negative significant correlation was found between Idealism and Externally–Oriented Thinking subdimensions (p<0,000<0.001/r=-0,254), and an extremely significant positive correlation between subdimensions of Relativism, and Difficulty in Identifying Feelings (p<0.000<0.001/r=0.178). In addition, an extremely significant positive correlation existed between subdimensions of Relativism and Difficulty in Describing Feelings (p<0.006<0.01/r=0.127)According to the regression analysis; a significant (p=0.24<0.05) correlation was found between subdimension of Idealism and Difficulty in Describing Feelings, while an extremely significant correlation was observed between subdimensions of Idealism, and Externally–Oriented Thinking. Besides, an extremely significant correlation was detected between subdimensions of Relativism, and (p=0.000<0.05) Externally–Oriented Thinking. Conclusion: It is seen that the importance of feelings and ethical positions which are ethical thinking systems are also effective in making ethical decisions. It has been determined that students adopted idealist approach rather than the relativist approach. But they adopted a relativist approach as their level of difficulty in recognizing their feelings increased. This conclusion is one of the results demonstrating the effect of alexithymia on ethical position. It has been observed that as the alexithymia level increases, the rate of relativism increases and creates a difference at a significant level. In addition, as the difficulty in recognizing and expressing feeling increases, individuals appear to make more relativistic decisions.