Öğretmenlerin beslenme okuryazarlığı durumu ve sağlıklı yeme indekslerinin değerlendirilmesi: Kırklareli örneği

Abstract

Bu çalışma Kırklareli İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı İlkokul, Ortaokul ve Lise okullarında görev yapan, 18-64 yaş arasında rastgele seçilmiş %58,0'i kadın olan 138 gönüllü öğretmen ile beslenme okuryazarlık durum ve sağlıklı yeme indeksini değerlendirme üzerine gerçekleştirilmiştir. Öğretmenlere genel bilgi, Yetişkinlerde Beslenme Okuryazarlığı Değerlendirme Aracı ile beslenme okuryazarlığı düzeyi ve Sağlıklı Yeme İndeksini hesaplamak için besin tüketim sıklığı formu içeren anket formu yüz yüze görüşülerek uygulanmıştır. Öğretmenlerin beslenme okuryazarlığı düzeyi %96,4'ü yeterli, %3,6'sı sınırda olduğu ve sırayla kadın 30,74±2,62 ve erkeklerin 30,31±2,45 puan olduğu saptanmıştır. Öğretmenlerin cinsiyet, yaş, çalıştığı okul, ana ve ara öğün tüketim sayısı, öğün atlama durumu ve sağlıklı beslenme bilgi kaynağı ile beslenme okuryazarlığı düzeyi arasında ilişki saptanmamıştır (p>0,05). Öğretmenlerin %8,0'i iyi, %82,6'sı geliştirilmesi gereken ve %9,4'ü kötü diyet kalitesine sahip olduğu tespit edilmiştir. Erkeklerin kadınlara göre diyet kalitesi daha kötü düzeyde bulunmuştur (p<0,05). Öğretmenlerin yaş, çalıştığı okul, ana ve ara öğün tüketim sayısı, atlanan öğün düzeyi, sağlıklı beslenme bilgisi beyanı ve kaynağı ile Sağlıklı Yeme İndeksi (SYİ) düzeyleri arasında ilişki saptanmamıştır (p>0,05). Kadınların erkeklere göre SYİ toplam, toplam yağ asitleri oranı, toplam işlenmiş tahıl puan düzeylerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Beslenme okuryazarlığı düzeyi ile SYİ toplam ve alt bileşen puanları arasında bir ilişki bulunmamış (p>0,05), yalnız beslenme okuryazarlığı düzeyleri Sağlıklı Yeme İndeks düzeyini etkilediği saptanmıştır (p<0,05). Sonuç olarak öğretmenlerin beslenme okuryazarlığı düzeyi diyet kalitesini etkilemektedir. Öğrencilere sağlık ve beslenme konularında bilgi verme ve rol model olma görevlerini yerine getirebilmesi için öğretmenlerin öncelikle kendilerinin yeterli beslenme okuryazarlık düzeyine sahip olması ile gerçekleşebilir. Beslenme eğitimlerinin iyileştirilmesi ve standardize edilmesi, bu konuda farklı örneklemli ve fazla sayıda çalışma yapılmasıyla toplumumuzda sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırmaya katkı sağlayacaktır. Anahtar Kelimeler: Öğretmen, Beslenme okuryazarlığı, Sağlıklı Yeme İndeksi, Diyet kalitesi, Beslenme Bilgisi

This study was carried out on the evaluation of nutrition literacy and healthy eating index with 138 volunteer teachers, 58,0% of whom were women, randomly selected between the ages of 18-64 and working in Primary School, Secondary School and High School under Kırklareli Provincial Directorate of National Education. A questionnaire form including general information, nutrition literacy level and Healthy Eating Index with Adult Nutrition Literacy Assessment Tool was administered to teachers by interviewing face to face. The nutritional literacy level of teachers was found to be 96,4% sufficient, 3,6% borderline and 30,74 ± 2,62 for females and 30,31±2,45 for males, respectively. There was no relationship between teachers' gender, age, the school they work, the number of main and snack meals, skipping meals, and the source of healthy nutrition and nutrition literacy level (p>0,05). It was determined that 8,0% of the teachers had good diet quality, 82,6% needed improvement and 9,4% bad diet quality. The diet quality of men was found to be worse than women (p<0,05). There was no relationship between teachers' age, school they work, number of main and snack meals, missed meals, healthy nutrition knowledge and source, and Healthy Eating Index (HEI) levels (p>0,05). It was determined that women had higher HEI total, total fatty acids ratio and total processed grain score levels compared to men (p<0,05). There was no correlation between nutritional literacy level and HEI total and subcomponent scores (p>0,05), it was found that only nutritional literacy levels affected the Healthy Eating Index level (p<0,05). As a result, the nutritional literacy level of teachers affects diet quality. In order to provide students with information on health and nutrition issues and to fulfill their role as role models, it can be realized by teachers themselves having sufficient nutritional literacy level. Improvement and standardization of nutrition education will contribute to gaining healthy eating habits in our society by conducting a large number of studies with different samples. Keywords: Teacher, Nutrition literacy, Healthy Eating Index, Diet quality, Nutrition Knowledge