Yıldız ve genç erkek basketbolcularda beslenme durumu ile optimal performans duygu durumunun değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma Kırklareli ilinde lisanslı basketbol oynayan 16-18 yaş erkek sporcuların beslenme durumu, fiziksel aktivite, antropometrik ölçüm ve optimal performans duygu durumunun değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya ortalama yaşları 16,93±0,81 yıl olan 61 erkek sporcu dahil edilmiştir. Sporcuların ortalama boy uzunluğu 183,77±7,75 cm ve vücut ağırlığı 73,22±12,69 kg ve Beden Kütle İndeksi 21,60±2,91 kg/m2'dir. Basketbolcuların vücut yağ ve kas oranları sırasıyla %10,92±4,10, %83,76±4,83'tür. Sporcuların %50,80'i ana öğün atlamaktadır ve atlanan öğün %54,80 ile kahvaltıdır. Sporcuların %73,80'i beslenme tarzının başarıyı etkilediğine inanmaktadır. Sporcuların %68,90'ı olumlu duygularda beslenmelerinde bir değişiklik olmadığını, % 49,20'si olumsuz duygularda daha az besin tükettiklerini ifade etmiştir. Sporcuların enerji, karbonhidrat, protein ve yağ alımı sırasıyla; 2510,80±729,65 kkal/gün, 263,92±80,87 g/gün, 99,74±36,78 g/gün ve 114,73±40,96 g/gün'dür. Sporcuların lif (%62,30), B1 vitamini (%68,90), pantotenik asit (%62,30), B6 vitamini (%55,70), folik asit (%68,90), magnezyum (%60,70), demir (%65,60) ve çinko (%75,40) alım düzeyleri yeterlidir. Basketbolcular C vitaminini (%57,40) yetersiz düzeyde alırken, E vitamini (%68,90), niasin (%86,90) ve fosforu (%98,40) aşırı düzeyde almıştır. Sporcuların B12 vitamini alım düzeyi %49,20'sinin aşırı ve %41,00'inin yeterlidir. Adölesan sporcuların %50,80'i yeterli, %47,50'si ise yetersiz düzeyde kalsiyum almaktadır. Sporcuların optimal performans duygu durum ölçeği puanı 3,68±0,85 olarak saptanmıştır. En düşük değer 3,07±1,22 puan ile kendilik farkındalığının azalması boyutunda olup, en yüksek değer ise 4,29±0,79 puan ile amaca ulaşma deneyimi boyutunda hesaplanmıştır. Ana öğün sayısı fazla olan ve öğün atlamayan basketbolcuların optimal performans duygu durumu puanının daha yüksek olduğu bulunmuştur (p<0,05). Optimal performans duygu durumu ile antrenman veya müsabaka sırasında su tüketimi arasında pozitif bir ilişki, antrenman veya müsabaka sırasında sporcu içeceği tüketimiyle negatif bir ilişki bulunmaktadır (p<0,05). Öğün atlamayan adölesan sporcuların fiziksel aktivite seviyesinin anlamlı derecede daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0,05). Fiziksel aktivite ile çoklu doymamış yağ arasında %28,6 pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Sonuç olarak, adölesan sporcuların beslenme durumları ve optimal performans duygu durumu düzeyleri yetersiz olabileceğinden belirli aralıklarla izlenmesi ve beslenme ile ilgili risk faktörleri değerlendirilerek bireye özgü beslenme programlarının oluşturulması gerekmektedir. Sporcularda optimal performans duygu durumu ile beslenme durumunu birlikte inceleyen daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Anahtar kelimeler: basketbol, sporcu, beslenme, antropometrik ölçümler, optimal performans duygu durumu

This study was the aim of evaluate the nutritional status, physical activity, anthropometric measurement and optimal performance emotion status of 16-18 year old male athletes playing basketball in Kırklareli. In the study 61 male athletes with a mean age of 16,93±0,81 years were included. The athletes have an average length of 183,77±7,75 cm, a body weight of 73,22±12,69 kg and Body Mass Index of the 21,60±2,91 kg/m2. That 50,80% of the athletes skip main meals and 54,80% of the skipped meals are breakfast. That 73,80% of athletes believe that nutrition style affects success. That 68,90% of the athletes stated that there was no change in their nutrition in positive emotions and 49,20% stated that they fed less than usual in negative emotions. Body fat and muscle ratios of basketball players are respectively 10,92±4,10%, 83,76±4,83%. Individuals' energy, carbohydrate, protein and fat intake respectively; 2510,80±729,65 kcal/day, 263,92±80,87 g/day, 99,74±36,78 g/day and 114,73±40,96 g/day. Athletes fiber (62,30%), vitamin B1 (68,90%), pantothenic acid (62,30%), vitamin B6 (55,70%), folic acid (68,90%), magnesium (60,70%), iron (65,60%) and zinc (75,40%) intake levels are sufficient. Individuals took vitamin C (57,40%) inadequate level, while vitamin E (68,90%), niacin (86,90%) and phosphorus (98,40%) were excessive level. The level of vitamin B12 intake of athletes is excessive in 49,20% and sufficient in 41,00%. Of the individuals 50,80% sufficient and 47,50% receive insufficient calcium. The flow state scores of the athletes were determined as 3,68±0,85. The lowest value was calculated to be terms of self-awareness reduction dimension with 3,07±1,22 points and the highest value was calculated in terms of experience reaching the goal dimension with 4,29±0,79 points. Individuals who had more main meals and did not skip meals are flow state scores were found to be higher (p<0,05). There is a positive relationship between optimal performance emotional state and water consumption during training or competition, and a negative relationship with consumption of sports drink during training or competition (p<0,05). Physical activity levels of the participants who did not skip main meals were significantly higher (p<0,05). There was a significant positive relationship between physical activity and polyunsaturated fat (p <0,05). In conclusions, nutritional status and flow state levels of adolescent athletes may be monitored at certain intervals as they may be inadequate and nutrition-related risk factors should be evaluated, individual nutrition programs should be created. More studies are needed to examine the flow state and nutritional status together that athletes.Key words: basketball, athletes, nutrition, anthropometric measurements, flow state.