Bağırsak stoması olan bireylerin taburculuk sonrasında yaşadığı sıkıntıların değerlendirilmesi: Nitel bir araştırma

Abstract

Amaç: Araştırma, bağırsak stoması olan bireylerin taburculuk sonrasında yaşadığı sıkıntıların değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.Kapsam: Stoma açılması vücut bütünlüğünü bozan bir işlemdir. Bu sebeple stomalı bireylerin yaşamını olumsuz etkilemektedir. Stoma açılan bireyler psikolojik, fizyolojik ve sosyal pek çok sorunla karşı karşıya kalmaktadır. Bu durumu kabullenmekte zorlanan bireylerin yaşam tarzı ve yaşam kalitesi de olumsuz etkilenmektedir.Yöntem: Araştırma fenomenolojik tipte niteliksel bir araştırma olarak yapılmıştır. Araştırma evrenini Eskişehir ili Odunpazarı ve Tepebaşı ilçelerinde yaşayan ve herhangi bir nedenle bağırsak stoması açılıp sonrasında eve taburcu olan, 18 yaş ve üstü, mental, fiziksel ve iletişim açısından engeli olmayan bireyler oluşturmuştur. Örnekleme yöntemi olarak ölçüt örnekleme ve kartopu örnekleme yöntemlerinden yararlanılmıştır. Veriler Haziran-Eylül 2019 tarihleri arasında kişisel özelliklere ilişkin veri formu ve stomalı bireylere yönelik yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Kişisel özelliklere ilişkin verilerin analizi sayı yüzde olarak değerlendirilmiştir. Elde edilen nitel veriler içerik analizi yöntemi ile MAXQDA 2020 programı ile analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırma verileri Roy Adaptasyon Modeli'nden yararlanılarak oluşturulan temalar ve diğer temalar olmak üzere 2 başlıkla değerlendirilmiştir. Roy Adaptasyon Model'inden yararlanılarak oluşturulan temalar arasından yoğun olarak sıkıntı ifade edilen konuların fizyolojik uyum alanına ve karşılıklı bağlılık uyum alana ilişkin olduğu, diğer temalar arasında ise yoğun olarak stoma yönetimine ilişkin bilgi eksikliği ve ekonomik nedenlere bağlı sıkıntılar olduğu görülmüştür. Sonuç: Araştırmamızda yer alan bireylerin çoğunlukla erken dönem cilt komplikasyonlarına ilişkin sıkıntı yaşadığı; ailevi ilişkilerinin bozulduğu; yaşadıkları fizyolojik ve psikolojik sıkıntı nedeni ile ailesinden uzak durmak istediği; yakınlarının bulaşacağı olduğu korkusu ile stomalı bireylerle görüşmek istemediği; bireylere stoma bakımı için verilen eğitimin yeterli olmadığı; stoma bakımı esnasında yaşanılacak komplikasyonlardan haberdar olmadıkları; beslenmeye ve stoma sonrası cinsel yaşama yönelik yeterli eğitim almadıkları ve stoma açılması nedeni ile gelir durumunun azaldığı sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar kelimeler: Bağırsak stoması, ileostomi, kolostomi, taburculuk.

Aim: The research was carried out to evaluate the problems experienced by individuals with intestinal stoma after discharge.Scope: Opening a stoma is a process that disrupts body integrity. For this reason, it affects the life of individuals with stoma negatively. Individuals who have a stoma face many psychological, physiological and social problems. The lifestyle and quality of life of individuals who have difficulties in accepting this situation are also adversely affected. Method: The research was carried out as a qualitative research in phenomenological type. The research population consisted of individuals living in the Odunpazarı and Tepebaşı districts of Eskişehir, who had an intestinal stoma for any reason and then discharged home, 18 and older, without any mental, physical and communication disabilities. Criteria sampling and snowball sampling methods were used as sampling method. The data were collected between June and September 2019 with a personal data form and a semi-structured interview form for individuals with stoma. Analysis of data on personal characteristics was evaluated as a number-percentage. The qualitative data obtained were analyzed with the content analysis method with the MAXQDA 2020 program. Results: The research data were evaluated with two titles: themes and other themes created by using the Roy Adaptation Model. Among the themes created by using the Roy Adaptation Model, it was observed that the issues that were expressed intense distress were related to the physiological adaptation area and mutual commitment to the adaptation area, among other themes, there was a lack of information regarding stoma management and economic reasons. Outcome: It was concluded that the individuals in our study mostly experienced difficulties related to early skin complications; their family relationships deteriorated; they want to stay away from their family due to the physiological and psychological distress they have experienced; they do not want to see individuals with stoma for fear that their relatives will be infected; the education given to individuals for the care of stoma is not sufficient; they are not aware of complications to be experienced during stoma care; they did not receive adequate training for nutrition and sexual life after stoma, and their income status decreased due to stoma opening.Keywords: Intestinal stoma, ileostomy, colostomy, discharge.