Ören yerlerinde kazı sonrası bakım onarım ve sergileme sorunlarının karşılaştırmalı örnekler üzerinde incelenmesi

Abstract

ÖZET Ören yerleri, bölgeleri ve zamansal farklılıkları ile değişik uygarlıkları içeren insanlığın ortak kültür varlıklarıdır. Türkiye'de 2388 arkeolojik sit alanı saptanmıştır. Bu sayıya antik kaynaklarda belirtilen, ancak yeri saptanıp lokalize edilmeyenler dahil değildir. Böylesine zengin bir kültürel mirasa sahip olan Türkiye'de eğitimsizlik, duyarsızlık ve yanlış planlamalar sonucu kültür varlıkları hızla yok olmaktadır. Yitirilen bu varlıkların korunması ancak kamuoyunun bilinçlenerek bu eserlere karşı ilgi göstermesi ve benimsemesi ile gerçekleşecektir. Bu nedenle öncelikle ören yerlerinde tanıtım ve sergileme etkinliklerinin yaşama geçirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada ören yerlerine yapılacak alt ve üst yapı ile ilgili fiziki müdahalenin en az düzeyde olması göz önüne alınarak, öncelikle tanıtım ve sergileme etkinlikleri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde ören yerlerinin oluşumu ve tahrip nedenleri ile fiziki koruma yöntemleri ele alınmıştır. İkinci bölümde İç Anadolu, Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgeleri 'nden biri höyük olmak üzere 14 kent incelenerek bugünkü durumları saptanmıştır. üçüncü bölümde ise çalışma yapılan 14 kent arasından örneklenen Termessos, Aphrodisias ve Çatalhöyük örenleri detaylı olarak incelenerek öneri ve yaklaşımlar getirilmektedir.

SUMMARY Archeologial sites are the collective wealth of mlture of the mankind. 2388 archeological sites have been Located in Turkey, and this number does not include the sites that are mentioned in ancient sources but covid not hawe been Localized In Turkey, which has an impressive cultural heritage, cultural wealth is perishing fast because of ignorance, insentivity and planning mistakes. Protection can anly be achieved by public cansciousnss that is showing cancern and familiarining with the wealth being damaged. Thus priority should be given to the realization of informative and exhibitional activities. In this thessis, taking into consideration that physical interference related to infrastructure should be at minimum level, informative and exhibitional activities are emphasized. In the first part of the thesis, formation of the sites, causes of destruction and physical preservation techniques are discussed. In the second prt, fourteen sites, one of which is a mould, `höyük` in Central Anatolia, marmara, Aegean and mediterranian Regions are examined and their present condition is stated. Lastly, Termessos, Aphrodisias and Çatalhöyük chosen as samples from the fourteen cities examined, are analyzed in detail, and propositions and approaches are suggested.