Malzeme ve üretim kaynakları planlamasında modern teknikler: MRP ve MRPII ve Netaş uygulaması

Abstract

ÖZET 1960'lı yıllarda bilgisayar teknolojisinde kaydedilen gelişmeler sonucu işletmelerde bilgisayar kullanımı yaygınlaşmış ve buna bağlı olarak ihtiyaç planlama faaliyetleri de bilgisayar desteğiyle yürütülmeye başlanmıştır. İşletmelerin uluslararası rekabet ortamında yaşamlarını sürdürebilmeleri için tüm kaynaklarını etkin ve hassas bir şekilde planlamaları ve yönetmeleri gerekmektedir. Son zamanlarda ülkemizde de Malzeme İhtyaç Planlama (MRP) ve İmalat Kaynaklan Planlama (MRPII) sistemlerinin kullanımıyla malzeme akışı ve imalat bilgisayar destekli olarak, tüm safhalarda ve tüm operasyonlarda izlenebilmektedir. MRP, bilgisayar esaslı üretim planlama ve kontrol sistemidir. MRP, belli bir dönem için, ana üretim programını veri alarak nihai ürün için gerekli hammadde miktarlarını saptayıp, herbiri için ayrı ayrı stok mevcutlarıyla karşılaştırarak genel hammadde sipariş programını geliştiren bir bilgisayar yazılım sistemidir. Pekçok firma imalat proseselerini daha iyi kontrol edebilmek için MRP sistemlerini kullanmaktadır. Ayrıca bilgisayar kullanımı ile desteklenen MRP uygulamaları imalat yönetim sisteminin gelişmesinde önemli bir adım olmuştur. MRPII yaklaşımı, MRP kavramından türemiş, ancak ana üretim planını bilgisayar yardımıyla daha detaylı haftalık ve günlük planlara dönüştürmekle kalmamış, bir firmanın tüm üretim, karar verme, finans, dağıtım, planlama ve denetim fonksiyonlarını ortak bir veri tabam etrafında birleştirmiştir. Sonuç olarak MRP/ MRPII sistemlerini başarıyla uygulayan üretim şirketleri önemli kazançlar sağlamışlardır. Müşteri hizmetlerinde artış, daha iyi üretim planlama, stok seviyesinde azalma, malzeme darboğazında azalma, verimde artış, üretim maliyetlerinde azalma vb. Bu çalışmada üretim kaynaklan planlamasının temeli olan malzama ihtiyaç planlama sistemi, MRPII, MRPII paketi satın alırken dikkat edilmesi gereken unsurlar anlatılmış ve Netaş A.Ş'de bir MRPII uygulamasını gerçekleştirme çalışmaları anlatılmıştır. VIII

SUMMARY Manufacturing is one of the most important activities of a company that produce goods or service. In general meaning, manufacturing is a mechanism transforming some inputs to some outputs. When we think about manufacturing, planning and control become very important. To continue its own existence, the company has to use its present resources according to a good plan. Technical opportunities and productive forces have to be used in their best ways. To provide continuity in manufacturing, first of all, it should be determined which product is to be produced when, how much and by which manufacturing system. All of these are possible only with production planning and control. We can determine the production planning and control as, planning and controlling which product will be produced, when, how much and by which manufacturing system according to company's targets. The importance of production planning and control has also increased with development of production systems and it has got an important place in manufacturing companies. Not to plan the manufacturing resources in best ways is being the cause of some results like, unavailabilty of metarials and labour force when they are needed, increase in waste and inefSency, production more than needed etc. Because of these, it isn't possible to get productivity, quality and profitablity. All of these negative causes also effect the country's economy. While World market is eliminating the borders and getting global, Turkish companies and foundations have to reach out for internationel markets. In this merciless competing conditions, technical superiority is the most strong weapon of the company. To be adapted the changing marketing conditions, to reply to changes, the valid method is to get modern manufacturing management techniques `Computer Integrated Manufacturing`. Computers also effect manufacturing systems and manufacturing methods such as they effect our all life by their high development rate. In recent years, research and development activities have been increased about solving the firm's problem with computers. We started to hear some terms very often like MRP, JIT, CAD, CAM, Barcodes and etc. All these terms are one of the compenents of CIM which is referred as `Computer Integrated Manufacturing`. Up to date, various descriptions have been made about CIM. We can describe it as `The total integration of all manufacturing elements through the use of computers`. CIM means to share all data completely at the same time and to be integrated. MRP/MRP II systems are the center of this large CIM project. Starting from this point, in this study, definition of MRPII system is given, its development is highlighted after an introduction of the MRP system that is one of the most IX