Kabataş Erkek Lisesi`nin Türkiye`de ortaöğretim bağlamında okul-müze olarak değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Kabataş Erkek Lisesi'nin Türkiye'de Ortaöğretimin Gelişimi Bağlamında Okul- Müze Olarak Değerlendirilmesi` başlıklı bu uygulamalı tez, Kabataş Erkek Lisesi'nin nesne ve belgelerini okul-müze kavramı ve amaçlan doğrultusunda düzenlenmek ve bir örnek okul-müze modeli geliştirmek amacıyla yapılmıştır. `Okul-müze` kavramı, bu müzenin kapsamının oluşturulması çalışmalarında Kabataş Erkek Lisesi Eğitim Vakfı yönetim kurulu üyelerinden Prof. Dr. Metin Sözen tarafından ileri sürülerek Prof. Tomur Atagök tarafından geliştirilmiş ve tanımlanmıştır. Okul-müze'nin temel özelliği müzenin sergileme alanları olarak okulun bir bölümü veya ayrı bir bina yerine; tüm mekanlarıyla değerlendirilmesidir. Böylelikle, öğrencilerin ve diğer okul üyelerinin okulun tarihsel, eğitsel ve kültürel değerleri ile iç içe yaşayarak topluluk ruhunu hissetmeleri, dün ve bugün arasında karşılaştırma yapmaları sağlanarak müzenin etkisini arttırmak hedeflenmiştir. Okul-müze, bir okulun kurum kimliğini simgeleyen nesnelerini, eğitim-öğretim aşamalarında kullandığı malzemeleri, okulun tarihsel ve eğitsel niteliklerini başta öğrenciler olmak üzere okul üyelerine tanıtarak bir topluluk bilinci oluşturan ve bireyleri kültürleyerek bu kuruma layık olma ve onu daha ileriye götürme yolunda dürtüleyen; öğrencilerine verdiği bilgiyi çevresinde de uygulayarak eğitimin `çevresine sosyal merkezlik etme` işlevini gerçekleştirerek bir eğitim, kültür, sanat ve iletişim merkezi olan yaşayan bir müzedir. Okul müzenin temel işlevleri, okul üyelerini toplumsallaştırmak ve kültürlemek; çevre halkına sosyal merkezlik ederek eğitsel, kültürel ve sanatsal faaliyetlerdüzenlemek; okulla ilgili her türlü nesne ve belgeyi sergilemek, korumak ve geleceğe aktarmak; diğer okullarla işbirliği içinde ortak etkinlikler düzenlemektir. Okul-müze kavramının pek çok okulda bulunan okul müzesi ile karıştırılmaması için okul-müze ile okul müzesi arasındaki sınırlar çizilerek farklılıklar belirlenmiştir. Kabataş Erkek Lisesi Okul-Müze'si Projesi; okulun tarihçesi, nesne ve belgeleri ve binası hakkında yapılan inceleme ve araştırmalarla başlamıştır. Bu çalışmalar sonucunda bir okul-müze modeli tasarlanmıştır. Okul-müze kavram ve amaçları doğrultusunda öncelikle planlama yapılarak müzenin hedef kitlesi ve amaçları, sergi ekibi, sergilemenin türü, bütçe ve zaman tespit edilmiştir. Tasarım aşamasında nesneler sınıflanıp belgelenerek koleksiyon oluşturulduktan sonra sergilenecek nesneler, sergileme alanları, sergi akışı, çevresel koşullar ve güvenlik, aydınlatma, etiket ve tanıtım tasarlanmıştır. Ayrıca, Kabataş Erkek Lisesi'nin tarihi ve eğitsel değerini göstermek ve müzenin eğitim etkisini arttırmak amacıyla Türkiye'de ortaöğretimin gelişimi ve Kabataş Erkek Lisesi'nin bu gelişimdeki yerini konu alan `Ortaöğretim ve Kabataş` adlı eğitim sergisi düzenlenmesi kararlaştırılmıştır. Uygulama aşamasında; maddi sorunlar, fikir ayrılıkları, nesne ve belge eksikliği, güvenlik ve personel sorunları nedeniyle tasarlananların bir bölümü gerçekleştirilememiştir. Kabataş Erkek Lisesi Okul-Müze'si için bir yönetmelik oluşturularak politikası belirlenmiş ve Kabataş Erkek Lisesi'nin gelecekte gerçekleştiremediği planlarıgerçekleştirebilmesi ve varlığını yaşayan bir müze olarak etkin bir şekilde sürdürebilmesi için çözümler önerilmiştir. Kabataş Erkek Lisesi Okul-Müze'si projesinin uygulaması ve tanıtımının yanında, bir okul-müzenin kurulma nedenleri ve aşamalarının da belli bir sistem bütünlüğüne kavuşturulmuş olması umulan bu tez beş bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler `giriş bölümü`; `müzeciliğin gelişimi`; `okul-müze kavramı`; `Kabataş Erkek Lisesi Okul Müze'si projesi`ne ilişkin kavram, ilke ve teknikler; `Kabataş Erkek Lisesi Okul-Müzesi'nin Sürdürülebilirliği` ve `sonuç` altında toplanmıştır.

SUMMARY This practical thesis entitled `The Evaluation of Kabataş High School for Boys Concerning the Progress of Junior High and High School Education in Turkey` has been prepared to developed a practically applied example of a school- museum model and to organise the objects and documents that belong to Kabataş High School for Boys from the standpoint of a `school-museum` concept and its goals. The concept of school-museum was conceived by Prof. Dr. Metin Sözen while working on establishing the concept of this museum and has been further developed and defined by Prof. Tomur Atagök. The basic characteristic of school-museum is derived from the idea that the exhibition areas of museum are organised in a way as to allow the whole school with all its spaces to be used instead of limiting the exhibition areas into only one part of the school or a separate building. Thus, it aimed that to increase of the museums influence by giving the students and other members of the school a sense of unity by providing them an opportunity to unite within the historical, educational and cultural values of the school and by giving them a change to compare past and present. School-museum constitutes community awareness by presenting the objects which symbolise the institutional identity of a school and the materials which have been used throughout different phases of the educational process to the members of the school beginning with its students. It cultivates the individuals thus motivating them to strive to be worthy of this institution and thereby promoting it. It is a living museum which operates as a centre of education,culture, art and communication by fulfilling an essential function of education that is `acting as a social centre of the local area`. The basic functions of a school-museum are, to facilitate the socialisation and cultivation of school members; to organise educational, cultural and artistic activities and become a social centre for the local people; to exhibit protected and preserve the material history of the school and to organise social activities collaboration with other schools. İn order that not to get in confused the concept of school-museum with the concept of the museum of school which many school have the boundaries between school-museum and museum of the school have been defined and the differences have been settled. The Project of Kabataş High School For Boys School-Museum has been started with a research on the history of the school through examining the objects, documents and the building of the school. As a result of these studies a school museum model has been designed. The planning of the school-museum has been made in accordance with the concept and purposes of a school-museum and the exhibition team, the type of exhibition, the budget and the almanac has been determined. At the designing stage of the study, a collection has been assembled by classifying and documenting the objects. In addition the objects to be exhibited, the exhibition areas, the flow of exhibition, the environmental conditions, security, lighting, labelling and publicising has been settled. Moreover to show the historical and educational value of Kabataş High School for Boys and to increase the educational effects of the museum, the organisation of an educational exhibition entitled, `Junior High and High School Education and Kabataş` concerning the progress of junior high and high school education inTurkey and the role of Kabataş High School for Boys in this progress has been agreed upon. In practise a part of what has been intended during the designed stage has not been able to be realised due to financial problems, disagreements, lack of object and document, problems of security and personnel. Solutions has been suggested in order to facilitate the realization of the goals which Kabataş High School for Boys had set out for itself but could not realizing and facilitate Kabataş High School for Boys in pursuing its existence as a living museum. In this thesis which consist of six section, in addition to the practise and publicizing of The Project of Kabataş High School For Boys School-Museum, the different stages of establishing a school-museum have been attained into a system unity. These are: ` introduction`; `the growing of museum movements`; `the concept of school museum`; The Project of Kabataş High School for boys school- museum`; ` final section`.