Türkiye`de futbolun ekonomisi

Abstract

XVI 1 ÖZET Teknolojik gelişmelere bağlı olarak üretim tekniğinde yaşanan değişmelerin artırdığı boş zaman süresi ve bu süre içerisinde gerçekleştirilebilecek uygulamalar, kapitalist üretim ilişkileri içerisinde, ticari olarak değerlendirilebilen tüketim mallarına dönüşmüştür. Genel olarak bir boş zaman uygulaması olduğu kabul edilen spor etkinliği de bu süreçten etkilenmiş, ekonomik nitelikleri ön plana çıkan ve değeri piyasada belirlenen bir meta durumuna gelmiştir. Öte yandan sözkonusu metaya yönelik kitlesel ilginin sürekli artışı oldukça önemli bir gelir potansiyeli yaratmış, bu potansiyelden yararlanmak isteyen kişi, kurum ve kuruluşların piyasaya dahil oluşu sonucu neredeyse başlıbaşına bir spor sektörü oluşmuştur. Spor sektörünün en önemli öğesi olarak kabul edebileceğimiz futbol etkinliği de yukarıda belirtilen tüm gelişmelere bağlı olarak spor sektörünün bir alt sektörü biçimine gelmiştir. Doğal olarak futbolun bu biçimi kendi uygulayıcılarım ve izleyicilerini de yapısal değişimlere uğratmış, futbolun olmazsa olmaz bileşenleri olan kulüpler ticari birer işletmeye, izleyiciler ise birer tüketiciye dönüşmüşlerdir. Futbol etkinliği dünya çapında böylesi değişimler yaşamakla birlikte, söz konusu gelişmelerin en yoğun yaşandığı kıta Avrupa olmuştur. Bu anlamda, Avrupa'nın önde gelen ülkeleri olan İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya gibi ülkeler futbolun ekonomik niteliklerinin somut bir biçimde gözlendiği ülkelerdir. Bu ülkelerde futbol, kendine özgü mal ve hizmetlerin üretiminin ve tüketiminin yapıldığı bir piyasaya sahiptir. Ekonomik ve sosyo-kültürel olarak benimsediği yönelim çerçevesinde Türkiye'de de, futbol açısından Avrupa'ya benzer gelişmeler özellikle son on beş yıl içerisinde yoğunlaşmıştır. Türkiye'de de Avrupa ülkeleri gibi futbol piyasasında birbirleriyle ekonomik iletişim içerisinde olan bileşenler ortaya çıkmış, bu bileşenler futbolun yarattığı ya da yaratabileceği gelir potansiyelinden daha fazla pay alabilmek için birbirleriyle rekabete girişmişlerdir.XVI 11 Ancak Türkiye'de, futbol piyasasını oluşturan bileşenlerin futbol endüstrisinin gösterdiği gelişim hızına uygun yapılanmalar içerisinde bulunmamaları önemli sorunların ortaya çıkmasıyla sonuçlanmıştır. Bu durum da kaynak savurganlığı spekülatif kazanımlar, kayıt dışı uygulamalar gibi olumsuzluklara yol açmıştır. Anahtar Kelimeler: Bu çalışmanın anahtar kelimeleri şunlardır; `Futbol ve Tüketim`, `Futbol Malı`, `Futbolda Emek`, `Futbol İşletmesi`, `Futbolda Doğa` ve `Futbolda Girişim`.

XIX ABSTRACT In accord with technological progress, changes in production technics increased spare time that capitalist production methods have given opportunity to utilize this time for producing consumption goods. Thus, sport that is accepted as a spare time activity has also been affected by this progress. Today sport's economic side become guite important and ralued in the market as an economic good. Therefore, sport industry created very big revenue potential for people and institutions which enter this market. In this industry, specially football became the most improtant sub-sector. Naturally, this progress in football sector caused structural change in its components of players, clubs and spectators. Clubs turned into the commercial firms and spectators become consumers. Geographically, the most important changes in foutball seen in Continent Europe. Specially in countries like U.K, France, Germany and Italy, production and consumption of football related goods and services get considerably high market share in the economy. Last fifteen years, on the other hand, similar tendency in accord with socio- cultural changes also seen in Turkey. Similar to Europe, football also createdd its side industries and institutions in Turkey. To get the higher share in potential revenue sources, components of football gone into fierce competition. In Turkey, on the other hand, the parties in football market have not shown the same level of improvement as seen in football industry and this caused some important problems. Inefficient resource utilization, speculative earnings and undocumented economic practices become part of the industry. Key words: Key words in the study: `football and Consumption`, `football gods`, `Labor in football`, `Football Businers`, `Nature in Football`, `Enterprise in Football`.