İnternet iktisadında son gelişmeler: Türkiye üzerine bir çalışma

Abstract

IX ÖZET Internet günümüz dünyasının etrafında döndüğü tarihsel olarak 30 yıllık ancak son devrimsel gelişmesi açısından 5 yıllık bir icattır. Ağların ağı olarak ifade edilmektedir. Amerikan Ordusu ve Akademisyen Mühendisler tarafından tasarlanıp uzunca bir süre yönetilmiştir. İşin içine özel sektörün ve de bunu takiben elektronik ticaretin girmesi ile son yıllardaki hızlı değişim yaşanmıştır. Bu hızlı değişimin yaşanmasında telekomünikasyon sektöründe de önemli bir faktör olan ağ dışsalhklarının payı büyüktür. Ağ dışsallıkları yalnızca üssel büyümenin kaynağını oluşturmamıştır. Aynı zamanda, bazı önemli faktörleri de beraberinde getirmektedir; tarife yapısı, ağlar arası bağlantı, standartizasyon süreçleri, ağların optimal boyutu ve ağlar arası rekabet bunların belli başlılarıdır. Talebi etkileyen ağ dışsallıkları tıkanıklığında önemli sebeplerinden biridir. Tıkanıklıkla mücadele iki yolla olabilir: Fiyatlandırma veya vergilendirme. Vergilendirme konusunda otoyollar üzerine yapılmış olan çalışmalar aynı şekilde Internet adapte edilebilir. Sonuçları açısından veri gelir dağılımında etkinliğin sağlanması konusunda yardımcı olabilir. Fiyatlandırma tartışmaları ilk ortaya çıkış tarihinden itibaren başlamamıştır. Ticarileşmesi ile paralel olarak iktisatçılar arasında tartışılmaktadır. Akıllı piyasa çözümü, trafiğe dayalı fiyatlandırma, transfer oranı fiyatlandırması, düz-minimalist B-ISDN oranı, işleme-duyarlı fiyatlandırma modelleri gibi modeller öne sürülmüştür. Modellerin en önemli özelliği teknolojik olarak uygun olmamasıdır. Bu noktada, tezimizin vergilendirmeden sonraki analizi tepe-noktası fiyatlandırm asıdır. Tepe-noktası fiyatlandırması teknolojik olarak da uygundur ve kıt kaynak olan bantgenişliğinin kapasite yatırımları için kaynak oluşturabilmektedir. Bu tartışmalar ışığında, Internet'in Türkiye macerası az gelişmiş ülkelerin yaşadıkları ile paraleldir. Ülkemize Internet sancılı gelmiştir. Son kullanıcılar açısından Internet'in Türkiye'ye gelişi ise endüstriyel organizasyon teorilerine uygulama alanı olarak sunulacak bir yapıdadır. Piyasada yeterli penetrasyonu sağlamak için çeşitli fiyatlandırma stratejileri oluşturulmuştur. Bunların en önemlilerinden birisi de tepe-noktası fiyatlandırması olarak analitiğini incelediğimiz modeldir. Ampirik olarak, bantgenişliği-fiyat ilişkisi tepe noktası fiyatlandırmasının yapılması gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır.

ABSTRACT Internet is a innovation that historically 30 years old but its revolutionary development is 5 years old. It refers to network of networks and has been designed by US Army and Academicians in order to connect and exchange the information. It was managed for a long time by those groups. Privatization, commercialization and electronic commerce have changed rapidly the aspect of the Internet. The rapid change has affected by the network externalities which is also an important factor in telecommunication sector. Network externalities has not only a source for the exponential growth but also bring a lot of new factors to the agenda: structure of tariffs, interconnection, standardization process, optimal dimension of networks, competition among networks etc. It is also the most important reason for congestion. There are two ways for preventing the congestion: taxation and pricing. For taxation, the application about highways can be used for Internet. A given income distribution such a model can solve the problem. Pricing debate has began with commercialization and privatization of Internet. Smart market solution, traffic-sensitive pricing, rate-of-transfer pricing, flat-minimalist B- ISDN rate, transaction-sensitive pricing are the examples. The common properties of those models are that there has no technological availability. On that point, peak-load pricing which is technologically available is the alternative way which is proposed by us. It can be formed as a resource for the scarce bandwidth. The adventure of Internet in Turkey is parallel to the feature of less-developed countries. It came to Turkey with difficulty. For the end-user, Internet at Turkey and ISPs (Internet Service Providers) have the opportunity about application of industrial organization theories. Market penetration is an important issue for ISPs. It is achieved by the help of the new pricing strategies. Peak-load pricing which we have proposed above is one of them. Empirically, firstly, Turkey's and OECD countries' host number is regressed. Secondly, time series analysis of the world host number and finding of autocorelation studied and the relationship between bandwidth and pricing in Turkey ISPs examined.