Safra kesesi ve yolları hastalıklarında intraoperatif kolanjiografinin yeri

Abstract

?50- ÖZET İlk kez Mirizzi tarafından 1932 yılında uygulanan intraoperatif kolanjiografl işlemi safra kesesi ve yollan cerrahisi ile uğrasan cerrahların başlıca yardımcı işlemlerinden biridir. Ancak günümüzde hala, rutin mi yoksa selektif mi kullanılması gerektiği tartışma konusu olmaktadır. Kliniğimizde Ocak-1990 ile Ocak-1992 yıllan arasında safrakesesi ve/veya yollan hastalıklan nedeni ile öpere edilen 62 olgunun 45 tanesinde preeksploratuar intraoperatif kolanjiografl uygulanmıştır. Olguların 30' u kadın, 15 tanesi erkektir. Ortalama yaş 53.24 ± 16.0 dır. İntraoperatif kolanjiografl duktus sistikusa yerleştirilen bir kateterden radyoopak madde olarak biligrafin forte' un %50 oranında sulandınlıp verilmesi ile gerçekleştirilmiştir. Kolanjiografl işlemi floroskopik inceleme altında yapılmış ve olgulardan radyogram alınmıştır. Çalışmada bulunan olguların 25' inde (%55.5) kısmi ya da kesin koledok eksplorasyonu endikasyonu varken 20 olguda (%45.5) endikasyon saptanmamıştır. Koledok eksplorasyonu için endikasyonu olan 25 olgunun 11 tanesinde intraoperatif kolanjiografide anormal bulgu saptanırken 14 olguda kolanjiogram normal olarak değerlendirilmiştir.Bunun yarımda koledok eksplorasyonu endikasyonu olmayan gruptan 1 olguda (%5) intraoperatif kolanjiografl ile koledokta dolum defekti saptanarak koledokotomi yapılmış ve saptanan taş çıkarılmıştır. İntraoperatif kolanjiografl uygulanan 45 olgunun 33' ünde (%73.3) negatif (normal) kolanjiografl, 12 sinde (%26.7) pozitif (anormal) kolanjiografl elde edilmiştir. 1 olgu yalancı pozitif ve 1 olgu da yalancı negatif kolanjiografl olarak değerlendirilmiştir. Yalana pozitif kolanjiografilerin başlıca sebebi işlem sırasında safra yollarına kaçırılan hava kabarcıklan ve oddi sfinkteri spazmıdır. Literatürde %0.5-9.9 arasında bildirilen koledokta gözden kaçan taşların saptanabilmesi ve gereksiz koledokotominin engellenebilmesi ancak intraoperatif kolanjiografl işleminin rutin olarak uygulanması ile mümkün olabilecektir. Kolay olarak uygulanan, hiçbir mortalite ve morbiditesi olmayan ve operasyon süresini ancak çok az uzatan bu yöntemin kullanılması bilier cerrahların uykusuz geceler geçirmelerim engelleyebilecektir. İşlemin total doğruluğu, duyarlılığı ve özgüllüğü %100 e yakındır. İntraoperatif kolanjiografl işlemine intraoperatif ultrasonografinin ve fleksible koledokoskopinin eklenmesi koledokta taş unutulması insidansını en düşük seviyeye indirebilecektir. Bütün bu işlemlere rağmen postoperatif dönemde koledoklarmda sessiz kalmış ya da yeniden oluşmuş taş saptanan olgularda endoskopik olarak bunların çıkarılması kolay ve başanlı bir yöntemdir.