İlköğretim okulu müdürlerinin yöneticilik ve liderlik davranışları

Abstract

ÖZET Liderlik ve yöneticilk arasındaki farklar konusundaki tartışmalar yıllardır sürmektedir. Yönetimin bir parçası olarak görünmesine rağmen, liderlik davranışlarının yöneticilik davranışlarından farklı olduğu gayet açıktır. Bir örgütün günlük problemleriyle uğraşmak, yönetici davranışı olmasına karşın olumlu bir öğrenme atmosferi yaratmak, liderlik davranışları kapsamında ele alınmaktadır. Yöneticilik, planların hazırlanması ve uygulanması, işlerin yapılması ve insanlarla etkili bir şekilde çalışılması ile ilgilenir. Liderlik ise misyon, insanlara ufuk açma ve okul kültürüyle ilgilidir. İyi bir yönetici, olumlu bir okul kültürü yaratmak ve önceden belirlenmiş hedeflere ulaşmak için yöneticilik ve liderlik davranışlarının her ikisini de birleştirebilen kişidir. Son zamanlarda, yönetim literatüründe, lider yönetici kavramı oldukça önemli ve popüler hale gelmiştir. Yöneticilerin hem etkili birer yönetici hem de etkili birer lider olmaları beklenmektedir. Bu yüzden, liderlik ve yöneticilik davranışlarını göstermek birer yönetici konumunda olan ilköğretim okulu müdürleri için de son derecede önemlidir. Bu araştırmanın amacı İstanbul'da Bahçelievler, Bakırköy, Beşiktaş, Kadıköy, Kartal ve Üsküdar ilçelerinde ilköğretim okullarında çalışan okul müdürlerinin liderlik ve yöneticilik davranışlarını betimlemek ve özel ve resmi ilköğretim okulu müdürlerinin liderlik ve yöneticilik davranışları arasında farklar olup olmadığını incelemektir. xıBu araştırmada tarama metodu kullanılmıştır. Amaca ulaşabilmek için, araştırmacı tarafından uyarlanan anket yukarıda belirtilen ilçelerde görev yapan 170 ilköğretim okulu müdürüne uygulanmış ve elde edilen veriler analiz edilmiştir. Çıkan sonuçlara göre ilköğretim okulu müdürlerinin cinsiyet, yöneticilik süresi, katıldıkları hizmet içi eğitim sayısı ve mesleki kıdem süresi değişkenlerine göre ilköğretim okulu müdürlerinin etkili yöneticilik ve liderlik davranışlarına yönelik görüşleri arasında anlamlı bir fark yoktur. Resmi ilköğretim okulu müdürlerinin etkili yöneticilik davranışlarıyla etkili liderlik davranışları arasında anlamlı bir fark vardır. Bu fark, resmi ilköğretim okulu müdürlerinin etkili liderlik davranışından kaynaklanmıştır. Özel ilköğretim okulu müdürlerinin etkili yöneticilik davranışlarıyla resmi ilköğretim okulu müdürlerinin etkili yöneticilik davranışları arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Farkın kaynağı özel ilköğretim okulu müdürleridir. Özel ilköğretim okulu müdürlerinin yöneticilik ve liderlik davranışlarıyla ilgili görüşleri, özel ilköğretim okulu müdürleri ve resmi ilköğretim okulu müdürlerinin liderlik davranışlarıyla ilgili görüşleri arasında anlamlı bir fark çıkmamıştır. xıı

SUMMARY There has been much debate over the differences between leadership and management. Although leadership is frequently seen as an aspect of management, it is obvious that leadership behaviour is different from management behaviour. Concentrating on the daily problems of an organization is managerial behaviour whereas creating a positive learning atmosphere is leadership behaviour. Management involves designing and carrying out plans, getting things done and working effectively with people. Leadership relates to mission, inspiration and school culture. A good manager is one who combines both managerial and leadership behaviour to achieve the preset goals and create a positive school culture. Recently in management literature, the leader manager has become highly significant and very popular. Managers are expected to be both effective leaders and effective managers, therefore it is important for those working as principals of primary and secondary schools (ilköğretim okulları) to show both leadership and managerial behaviour. The aim of this study is to research and identify the effective management and leadership behaviour of primary school principals working in six districts (Bahçelievler, Bakırköy, Beşiktaş, Kadıköy, Kartal and Üsküdar) in istanbul and to find out what differences there are, if any, between private and state primary school principals. xThe survey method has been used in the research to achieve this aim. The survey used, has been adapted from Elwood N. Chapman's and has been applied to 170 principals in the above-mentioned districts. The data has then been evaluated. The results have shown that there are no significant differences between the views expressed by private and state primary school principals concerning effective management and leadership behaviour according to the variables of sex, management tenure, the amount of in-service training attended and professional status duration. There were also no significant differences in the views expressed by the private primary schools concerning effective management and leadership behaviour and no significant differences between the views of the private and state school principals concerning effective leadership behaviour. However, there were significant differences in the views expressed by the state primary school principals questioned, concerning effective management and leadership behaviour. These differences resulted from the contrasting views held by the principals concerning effective leadership behaviour. There was also a significant difference between the views of the private and state primary school principals concerning effective management behaviour. This difference resulted from the views expressed by the private primary schools. xiv