Orhan Veli Kanık`ın şiir ve tiyatro çevirilerinin kuramsal açıdan incelenmesi

Abstract

ORHAN VELİ KANIK'IN ŞÜR VE TİYATRO ÇEVİRİLERİNİN KURAMSAL AÇIDAN İNCELENMESİ Beki Haleva Fransızca Mütercim Tercümanlık, Yüksek Lisans Tezi 20. yüzyılın sonlarından itibaren gittikçe hızlanan küreselleşme sürecinde çeviri ediminin üstlendiği görev yadsınamaz bir gerçektir. Türkiye'de çeviri etkinliği, özellikle Batı yazınından yapılan çevirilerin geçmişi, 19. yüzyılın ortalarına dayanır. Günümüzdeyse çeviri gerek bu alanda öğretim veren kurumların, gerek çeviriyle ilintili kişileri bünyesinde toplayan oluşumlar aracılığıyla kurumsallaşma yolundadır. Çeviride kaliteyi yükseltecek etmenlerden biri, bize göre, çeviri eleştirisi olmalıdır. Ancak çeviri eleştirisi Türkiye'de yeterince işlenmemiş bir konudur. Özellikle nesnel bir yönteme dayanan çeviri eleştirisi hemen hemen yok gibidir. Bu düşünceden yola çıkılarak ve nesnel bir eleştiri yöntemi kullanılarak bu çalışmada Orhan Veli Kanık'ın Fransızcadan Türkçeye yaptığı fabl, şiir ve tiyatro çevirileri incelenmiştir. Orhan Veli Kanık, Türk yazınına yeni ufuklar açmış, dizeleri neredeyse günlük dile yerleşmiş bir şairdir. Şair kimliğinin yanı sıra Orhan Veli bir çevirmen olarak da yazın dünyasına hizmet vermiş ancak çevirmen yanı neredeyse hiç irdelenmemiştir. Bu çalışmanın amacı başarılı bir şair olarak ünlenmiş Orhan Veli'nin, aynı başarıya çevirilerinde de ulaşıp ulaşmadığını araştırmak ve bunun yanı sıra bu çevirilerin çağdaş çeviri kuramlarında sergilenen çıkış dili odaklı, varış dili odaklı ve anlam odaklı çeviri yaklaşımları açısından değerlendirmesini yapmaktır. `Beş Düzeyli Nesnel Çeviri Eleştirisi Yöntemi`ne dayanarak yapılan bu incelemede Orhan Veli'nin çevirilerinde varış dili odaklı bir yaklaşım benimsediği, yazarın biçemini ve anlatmak istediğini eşdeğerli olarak aktardığı, bunları gerçekleştirirken de varış dilinin olanakları çerçevesinde yapıtın biçimini de korumaya çalıştığı gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler : Orhan Veli Kanık, çeviri, çeviri eleştirisi, çıkış dili odaklı çeviri, varış dili odaklı çeviri, anlam odaklı çeviri, `Beş Düzeyli Nesnel Çeviri Eleştirisi Yöntemi`. n

A THEORETICAL VIEW TO POETRY AND DRAMA TRANSLATIONS BY ORHAN VELİ KANTK Beki Haleva Translation & Interpretation, M.S. Thesis It is an undeniable fact that the role of translation gained more significance during the current globalization trend, which started to display an increasing pace in the late 20 century. In Turkey, the translation efforts, which were mainly focused on Western literature works emerged in the middle of the 19* century. Today, translation is amid an institutionalization process nationwide, with contributions of academic circles as well as organizations assembling translation-related individuals. We believe that translation criticism should be considered among the factors improving quality of translation. However, in Turkey, translation criticism has not been much emphasized. Especially, there is almost no example to translation criticism performed with an objective method. Based on this fact and using an objective criticism method, this study concentrated on fable, poetry and drama translations by Orhan Veli Kanık from French into Turkish. Orhan Veli Kamk was an innovative poet, who carried Turkish literature to new horizons and whose lines have established even in our colloquial language. Orhan Veli has not only produced poems, but also translated many foreign works, however his translator identity has not been much discussed in the literature circles. The object of this study is to try to find whether Orhan Veli, has been a successful translator as he was an acclaimed poet and to determine where his translations stand in the contemporary translation theories ranging between source language based, target language based and semantic based translation approaches. In this study, which is based on `Five Level Objective Translation Criticism Method` recommended and developed by Prof. Dr. Hasan Anamur, Yıldız Technical University, in line with Paris school, it has been observed that Orhan Veli adopted a target language based approach in his translations and communicated the style and content of the poems in equivalencies and tried to maintain the form of the works to the extent the target language allowed. Keywords: Orhan Veli Kanık, translation, translation criticism, source language based translation, target language based translation, semantics based translation, `Five Level Objective Translation Criticism Method`. in