Türkiye`de çeviri bürolarının dünü, bugünü, yarını

Abstract

TÜRKİYE'DE ÇEVİRİ BÜROLARININ DÜNÜ, BUGÜNÜ, YARINI Sibel ARGÜN Fransızca Mütercim Tercümanlık, Yüksek Lisans Tezi Türkiye'de en erken 1970'li yılların başlarında kurum olarak belirmeye başlayan çeviri bürolarının çalışma alanını, yazılı çevirinin alt alanı olan teknik çeviri oluşturmaktadır. Ülkemizde çeviri bürolarının geçmişi çok eskiye dayanmamakla birlikte, teknik çeviri ve terim alanında yapılan çalışmalar XIX. yüzyıl başlarında, Osmanlı İmparatorluğunda görülmeye başlamıştır. Batıya açılmanın başladığı Tanzimat Döneminde (1839), batı dillerinde yazılmış kaynaklara başvurulmaya başlanmış ve bu kaynakların çevrilmesi gereksinimi ortaya çıkmıştır. Günümüz çeviri bürolarının temelini oluşturan çeviri kurumlarının ilk olarak kurulması da aynı döneme rastlamaktadır. Cumhuriyet Döneminde, Dil devriminin gerçekleştirilmesi ve Türk Dil Kurumunun çok çeşitli alanlarda hazırladığı terimcelerle Türkçe bir bilim diline dönüştürülmüştür. Günümüzde, teknik çeviri alanında hizmet veren bir çok çeviri bürosu bulunmaktadır. Ancak bu büroların tam olarak yapılanmalarını tamamladıkları söylenemez. Henüz gelişme aşamasında olan çevir bürolarının daha nitelikli kurumlara dönüşmesinde, Çeviri Öğretimi veren Üniversitelerin de, çeviri alanında uzmanlaşmış öğrenciler yetiştirerek, büyük katkısı olacaktır. Çeviri büroları ve çevirmenlik mesleği adına önemli bir başka gelişme de, henüz bir mesleki odası bile bulunmayan bu çalışma alam için, en azından, ilkeler belirmeye çalışan bir Çeviri Derneğinin kurulmuş olmasıdır. Çeviri bürolarını yakın gelecekte, daha örgütlü bir yapı oluşturmaya yöneltmede Avrupa Birliği çevirilerinin de önemli bir etken olduğu göz ardı edilmemelidir. Anahtar Kelimeler: Teknik çeviri, terim, çeviri bürosu, çeviri eğitimi, çeviri derneği iv

HISTORY OF TRANSLATION OFFICES IN TURKEY Sibel ARGÜN French Translation and Interpretation, M.S. Thesis Technical translation, a sub-area of written translation makes up the scope of work of translation offices, which began to emerge as institutions in Turkey as early as 1970s. Although translation offices in our country do not date far back, works on technical translation and scientific terms are seen in the Ottoman Empire in the beginning of the 19th century. In the Tanzimat [Reform] Period (1839), opening up to the West began. This, the need to translate the references written in Western languages emerged. Translation institutions, the basis of translation offices in the modern sense, were being established in the some period. Turkish was made into a language of science by the Language Revolution of the Republican Period, and due to the many terminology lists that the TDK published in various areas. Today, there are a great number of translation offices offering services in technical translation. However these offices cannot be said to have completed their organizational/institutional structures. Universities offering training and organization in the area of translation will contribute greatly to the translation offices in their development towards being better qualified institutions. Another very important development for translation offices and the profession of translation is the establishment of a Translation Society working to determine some principles for an area of work which doesn't even have a chamber of profession. It should not be overlooked that the European Union translations are an important factor in encouraging translation offices to form a better organized structure in the near future. Keywords: Technical translation, terms, translation office, translation training, Translation Society