Resmi ilköğretim okullarında yönetici, rehber öğretmen ve sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre rehberlik uygulamaları

Abstract

ÖZET Bu araştırmanın amacı; resmî ilköğretim okullarında yönetici, rehber öğretmen ve sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre rehberlik ve psikolojik damşma uygulamalarının ne derecede gerçekleştiğinin belirlenmesidir. Araştırma tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma evreni İstanbul İli Kadıköy ilçesinde rehber öğretmen (psikolojik danışman) bulunan 43 okuldur. Veriler anket yoluyla toplanmıştır. Araştırmada kullanılan anket araştırmacı tarafindan, beşli likert tipinde hazırlanmış, geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları yapılmıştır. Anketle 31 yönetici, 33 rehber öğretmen (psikolojik danışman) ve 84 sınıf öğretmeni olmak üzere toplam 148 kişinin görüşleri alınmıştır. Veriler, aritmetik ortalama ve standart sapma ile değerlendirilmiştir. Yönetici, rehber öğretmen (psikolojik danışman) ve sınıf öğretmeni görüşlerini ayrı ayrı ele alınarak görüşler aritmetik ortalama üzerinden karşılaştırılmıştır. Ayrıca tüm deneklerin ilköğretim okullarında rehberlik uygulamaları hakkındaki görüşleri; cinsiyet, rehberlikle ilgili hizmet içi eğitime katılıp katılmama durumuna göre farklılık gösterip göstermediği t- testi yapılarak incelenmiştir. Konum ve mesleki kıdeme göre, farklılığın kaynağını tespit etmek için varyans analizi (F-testi) yapılmıştır. Araştırma sonucunda, ilköğretim okullarında, genel olarak rehberlik uygulamaları `çok` ve `kısmen` düzeyinde gerçekleştiği belirlenmiştir. Tam ve hiç uygulanmayan etkinlikler bulunmamaktadır. Psikolojik danışma ve rehberlik alanında öğretmenler için düzenlenen seminer ve konferanslar ile üniversitelerle işbirliği yapılarak, psikolojik danışma ve rehberlik alanındaki gelişmeleri izleme ve yeniliklerden yararlanma ` az` düzeyde gerçekleşen etkinliklerdir. İlköğretim okullarında, yöneticilerin görüşlerine göre rehberlik etkinlikleri `çok` ve `kısmen` düzeyde gerçekleşmektedir. Çok gerçekleşen maddelerin içeriği vnincelendiğinde yöneticilerin görev alanlarına giren etkinliklerin fazla olduğu görülmektedir. Rehber öğretmen (psikolojik danışman) görüşlerine göre rehberlik uygulamalarının gerçekleşme düzeyi, `tam`, `çok`, `kısmen`, ve `az` düzeyde dağılım göstermekle birlikte, çok ve kısmen düzeylerinde gerçekleşen etkinlikler fazladır. Tam gerçekleşen etkinlikler rehber öğretmenlerin (psikolojik danışman) temel görevleri içinde bulunan sınıf öğretmenlerinin rehberlik uzmanı ile rahatça konuşabilmeleri ve rehberlik servisine gönderilen öğrencilerle yeterince ilgilenilmesidir. Sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre rehberlik hizmetleri `kısmen ` düzeyde gerçekleşmektedir, `az`, `kısmen` ve `çok` uygulanan etkinliklerde yönetici, rehber öğretmen (psikolojik danışman) ve sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin paralel olduğu gözlenmektedir. İlköğretim okullarında rehberlik hizmetlerine yönelik etkinliklerin ne derecede gerçekleştiğine ilişkin yönetici, rehber öğretmen (psikolojik danışman) ve sınıf öğretmeni görüşleri arasında cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir fark bulunmamıştır. Rehberlikle ilgili hizmet içi eğitime katılıp katılmama durumuna göre katılanlar lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Deneklerin kıdem ve konumlarına göre fark anlamlı bulunmamıştır. Araştırma, ilköğretim okullarında rehberlik uygulamaları hakkında varolan duruma ışık tutmuştur. Az ve kısmen uygulanan etkinlikleri kapsayacak iyileştirme çalışmalarının yapılması, okul personeline hizmet içi eğitimler düzenlenmesinde yarar görülmektedir. Bu araştırmanın, ilköğretim okullarında psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin niteliğini artırma çalışmalarında kaynak olması umut edilmektedir. vnı

StJMMARY The aim of this research is to investigate the delivery of guidance and counselling services at state elementary schools (covering ages 6 - 14) according to head teachers, school counsellors and classroom teachers. The research is done using the 'scanning' method. The area of the research is the 43 state elementary schools in Kadıköy, Istanbul which have a school counsellor. The datum of this research has been collected by a questionnaire. The questionnaire is prepared in Likert form by the researcher and the validity and reliability studies of it have been made. A total of 148 people's opinions -31 head teachers, 33 school councellors and 84 classroom teachers - have been processed by mathematical average and standard deviation methods. Head teachers', school counsellors' and classroom teachers' opinions were separately evaluated and the results compared with each other on a mathematical average basis. All respondents were investigated using t-test to see if their opinions about guidance and counselling work carried out in the schools vary according to gender and whether they have had in-house training in counselling services. Also, F- test (variance analysis) is used to see if respondents' status and years served in the job are relevant factors to questionnaire responses. According to the research in the schools, the delivery of guidance services is 'good' and 'reasonable'. The results show that there are no cases where the application of guidance services is 'excellent' or 'poor'. The research shows that seminars and conferences on psychological counselling and guidance are rated as 'poor', as are collaborations with universities in order to follow and benefit from new developments in the field. IXAccording to the head teachers, the delivery of guidance services in the schools is 'good' or 'reasonable'. The responses also show that service delivery in the 'good' range is mainly in the area of head teachers' job descriptions. In school counsellors' opinions guidance the delivery level of guidance and counselling services in the school cover the four response ranges, 'excellent', good', 'reasonable' and 'poor'. The emphasis is clearly on the good' and 'reasonable' options. Classroom teacher and school counsellor communication is reported as 'excellent*, and students sent to the school counsellors are considered well looked after. The research shows the head teachers, classroom teachers and school counsellors' opinions are parallel in respect of the delivery of guidance and counselling services in the schools: 'poor', 'reasonable' and 'good'. The research has not found any meaningful gender difference in the opinions of respondents about the delivery of guidance services the elementary schools. There has not been shown any significant difference between those who have and have not undergone in-service counselling training, nor also was there any meaningful differ ence according to status and time served in the job. This research has shed light on the current situation on guidance and counselling services offered in the primary schools today. It would be beneficial to concentrate on services in the schools of which the delivery is considered reasonable or poor, and to programme in-service training for the school staff. It is hoped that this research might serve as a source for new efforts to improve the guidance and psychological advice services in schools.