Türk sermaye piyasasında kurumsal yatırımcılar üzerine bir inceleme

Abstract

ÖZET Ekonomik politikaların temel amacı, yeterli ve sürdürülebilir bir büyüme ile istikrarlı bir iktisadi kalkınmanın sağlanarak, toplumu oluşturan bireylerin refah düzeyinin yükseltilmesidir. Finansal piyasalarda ekonomideki fon fazlası tasarruf sahipleriyle, fon ihtiyacı içindeki ekonomik birimler arasındaki fon alışverişini düzenleyerek bu amaca hizmet etmektedirler. Gelişmiş ülkelerde sermaye piyasalarının, tasarrufların yatırıma dönüştürülmesinde etkin bir rol oynadıkları görülmektedir. Gelişmekte olan piyasalar ise toplam piyasa kapitalizasyonu ve işlem hacmi bazı haller dışında gelişmiş piyasalara göre oldukça düşük düzeyde kalmakla beraber hızlı bir büyüme süreci içindedirler. Türk sermaye piyasaları ise yeni olmakla beraber hızlı bir gelişim göstermektedir. Borsanın kuruluşundan bu yana yıldan yıla artan işlem hacmi ve halka açılan şirketlerin çoğalması rahatlıkla gözlenmekle birlikte toplam piyasa kapitalizasyonu, işlem hacmi, menkul kıymet çeşitliliği, likidite ve piyasa derinliği bakımından gelişme gösterdiği ama gelişmiş ülkelere kıyasla gerilerde kaldığı görülmektedir. Türk ekonomisinde finansal yapının en önemli özelliği, finansal sistemin ülke ekonomisine nazaran küçüklüğü ile kamu borçlarının mali sistem içindeki büyüklüğü ve ortaya çıkardığı aksaklıklardır. Tezin amacı, kurumsal yatırım kavramım tanıtmak ve kurumsal yatırımcıların sermaye piyasalarındaki işlevlerinin ortaya konulması olarak düşünülmüştür. Şüphesiz kurumsal yatırımların en önemli fon kaynaklan, Sosyal Güvenlik Kurumlan ve Sigorta Şirketleri'nin sundukları fonlardır. Bu nedenle çalışmada, söz konusu kurumların dünyadaki ve ülkemizdeki yapılan ele alınmış, sermaye piyasalarındaki işlevleri anlatılmaya çalışılmıştır. Bununla birlikte ülkemiz sermaye piyasasında faaliyet gösteren kurumsal yatırımcıların fon yönetim şekilleri, hukuki, idari ve teknik yönlerden incelenmeye çalışılmıştır. Yatırım Fonları ve Yatırım Ortaklıkları olarak adlandırılan söz konusu kurumsal yatırımların 1999 - 2002 yıllan arasındaki getirilerinin incelenmesi çalışmanın uygulama bölümünü oluşturmaktadır. Çalışmanın sonucunda ülkemizde kurumsal yatırımlara, kesintisiz ve uzun vadeli fon sunan gerek yerli gerekse yabancı kurumsal yatırımcıların sundukları fonların yeterli düzeyde olmadığı gözlenmektedir. Ancak çalışmanın uygulama bölümünde, 1999 - 2002 yıllan arası yatırım fonlarının ve yatırım ıxortaklıklarının getirilerinin, üçer aylık zaman periyotları şeklinde incelenmesi sonucunda, elde edilen bulguların yatırım fonlarının performansı bakımından başarısız bulunmadığı söylenebilmektedir. Ülkemizde sermaye piyasalarında kurumsal yatırımcıların fon büyüklükleri, toplam piyasa değerine ve gayri safi milli hasılaya oranla çok küçük kalmaktadır. Kurumsal yatırımcıların,n piyasalarda artması, piyasanın gelişimine katkı sağlayacağı gibi bu kurumların piyasadaki etkinliklerini artıracaktır.

ABSTRACT The basic aims of financial policies are a sufficient and continuous growth and the improvement of financial satisfaction of the people forming society by providing astable economic development. Financial markets help mis aim by organizing the fund exchange between the economic units needing funds and the over-funded disposal owners. It is seen that, in developed countries, capital markets play an active role on transforming disposals into investments. But in developing countries total market capitalization and volume remains so low. On the order hand they are also in a rapid development. Although their newness Turkish Capital Markets are in a rapid development. From the time of establishment of Turkish Stock Exchange till today, increasing number of volume and increasing number of companies that is opened to puplic are easily realized. However Turkish Stock Exchange is in a great development period in the sense of assortment of stocks and bonds, liqudity, market depth and volume but it is still low compared to the developed countries markets. Special features of the financial structure of Turkish economy are the smallness of financial system compared to national economy and greatness of civil debts in financial system and the problems stems from these. The aim of this thesis tu introduce the concept of institutional investment and to specify the importance of institutional investors in the stock market. The vital fund sources for the institutional investors are Social Security Associations and Insurance Companies. There fore, the structure of these associations are evaluated and their role in the stock market are mentioned in the thesis. The fund management methods of the institutional investors in our market is evaluated considering legal, the technical and management aspect The study of the institutional investors which are called Investment Funds and Investment Partnerships in the years between 1999 and 2002 forms the application section of the work. It is seen through end of the work that the contimous and long-term funds provided by local and foreign j institutional investors are inadequate for our national institutional investments. However, the evaluation of Investment Funds and Investment Partnership in periods of XIthree months in 1999 - 2002 term revealed that the results are considered to be succesful in terms of the investment funds performance. In our country, instutional investors' fund size in capital markets are very smaller than total market value and gross national income, increasing institutional investors in market helps growing up of markets and increase these associations affective in markets. xu