İlköğretim okullarında görev yapan fen bilgisi öğretmenlerinin Milli Eğitim Bakanlığı ikinci kademe fen bilgisi öğretim programına ilişkin görüşleri

Abstract

ÖZET Bu araştırma, 2002-2003 öğretim yılında uygulamaya konulan İlköğretim Kurumları 6., 7., 8. Sınıf Fen Bilgisi dersi öğretim programının, yeterlilik ve yetersizliklerinin öğretmen görüşlerine dayalı olarak belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, programın beş boyutu olan genel özellikler, amaçlar, kapsam, işleyiş ve değerlendirme boyutlarında varolan durumu ortaya çıkarmak üzere tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma için kullanılan veriler araştırmacı tarafından hazırlanan anket yardımıyla elde edilmiştir. Toplam 32 soru bulunan ankette, programın genel özelliklerine ilişkin dört, amaçlara ilişkin altı, kapsama ilişkin dokuz, öğretme-öğrenme sürecine ilişkin dokuz ve değerlendirme boyutuna ilişkin dört soru bulunmaktadır. Araştırmanın evrenini, İstanbul ilinde 2002-2003 öğretim yılında ilköğretim okulları ikinci kademede görev yapan Fen Bilgisi öğretmenleri, örneklemi ise, yansız atama yoluyla belirlenen beş ilçeden (Kadıköy, Maltepe, Beşiktaş, Üsküdar, Bakırköy) yine kura yoluyla belirlenen 50 okuldan bu kademede görev yapan 80 Fen Bilgisi öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmanın alt problemlerine yanıt bulmak amacıyla anketle elde edilen öğretmen görüşleri yüzde ve frekans hesapları yapılarak tablolara dönüştürülmüş ve yorumlanmıştır. Elde edilen bulgulara dayanılarak ulaşılan sonuçlar şu biçimde özetlenebilir: 1) Milli Eğitim Bakanlığı Fen Bilgisi öğretim programında, her ünite için ayrılan zaman, ünitenin güçlük derecesi ile uyumlu bulunmamıştır. 2) Programın, fen konularını birleştirici nitelikte olduğu ve öğrencilere fen bilgisini sevdirerek öğretebileceği yönünde ortak görüş belirtilmiştir. 3) Programdaki kazanım ifadeleri, öğretmenlerin çoğunluğu tarafından anlaşılır ve genel amaçlar ile tutarlı bulunmuştur. 4) Kazanım ifadelerinin öğrencilerin gelişim düzeylerine uygunluğu konusunda görüş birliği sağlanamamıştır. 5) Programın kapsamına ilişkin olarak, öğretmenler genelde olumlu görüş belirtmişlerdir. Ancak, ders kitabı içerisinde yer alan metinlerin öğrenciler tarafından anlaşılmadığı yönünde görüş bildirmişlerdir. 6) Programın öğretme-öğrenme sürecine ilişkin olarak, öğretmenler programda önerilen öğretim yöntemlerinin fen bilgisinin ilköğretim ikinci kademe IIIöğrencileri için uygun olup olmadığı ve sınıf ortamında uygulanabilirliği konularında kararsız kalmışlardır. 7) Okul laboratuarındaki araç-gerecin deney düzeneklerinin kurulabilmesi için yeterli olmadığı ve düzeneklerin kolay hazırlanamayacak nitelikte olduğu konularında öğretmenler ortak görüş bildirmişlerdir. 8) Araştırmaya katılan tüm öğretmenler, fen bilgisi dersini fizik, kimya.biyoloji alanlarını bilen öğretmenlerin vermesi gerektiği yönünde görüş bildirmişlerdir. 9) Programın değerlendirme boyutuyla ilgili olarak öğretmenler, programda yer verilen değerlendirme örneklerini yeterli bulmuş, fakat uygulanabilirliği konusunda kararsız kalmışlardır. 10) Programda yer alan ölçme değerlendirme ile ilgili açıklamalar konusunda öğretmenler arasında görüş birliği sağlanamamıştır. iv

ABSTRACT The aim of this research is to determine the sufficiency and insufficiency of the syllabus of science that has been applied to the second level of primary schools in the 2002-2003 semester, using the assessments of teachers. In order to reveal the actual situation of the five elements, general characteristics, objectives, content, instruction and evaluation of the syllabus, the assesment investigation model is used. The data of the research is obtained by the use of a questionnaire. The questionnaire, consisting of 32 qustions, contains 4 questions for the general characteristics, 6 questions for the instruction and 4 questions for the evaluation of tfie syllabus. The universe of this research is composed by science teachers who are in ;harge in the second level of primary schools in Istanbul in the academic year 2002- ^!003. The sampling is made with 80 science teachers who work in 50 different schools in five administrative districts of Istanbul. (Kadıköy, Maltepe, Beşiktaş, (Üsküdar, Bakırköy) Both the districts and schools ara choosen randomly. After percentage and frequency calculations, the gathered teacher assesments were transferred into tables and interpreted. Considering the datas of the research, the assessments can be summarized s follows: 1) The designated time for each unit in the science syllabus of the Ministry of Education is found out to be incompatible considering the difficulty of the unit. 2) According to the opinions the syllabus has a unifying characteristic for science subjects and students can learn science by pleasure. 3) The statement of objectives have been found as clear and understandable according to the majority of teachers. 4) Considering the appropriateness of the objective expressions for the progress level of students there isn't a unity for the opinions. 5) Teacher opinions on the content are positive in general. 6) Teachers are in the opinion that the instructional methods recommended in the syllabus ara suitable for the teaching of science to this age, and applicable in the clasroom environment.7) The eguipment and devices in the school laboratory aren't sufficient to prepare experiments and the experiments aren't easy to prepare, according to the teachers associated assessments. 8) All teachers involved in the questionnaire have the opinion that science teachers should have experience in physics, chemistry and biology. 9) Considering the evaluation term, teachers have the opinion that the evaluation samples are sufficient but they are indecisive for the application. 10)There isn't a unity among teachers for the explanations of measures and evaluations in the program. VI