Türkiye`de sosyal demokrasinin kuramsal sorunları

Abstract

Sosyal demokrasi, siyasal, toplumsal ve tarihsel boyutlarıyla büyük bir akımdır. Yaklaşık bir buçuk yüzyıldan beri dünyanın çeşitli ülkelerinde farklı değişim evreleri yaşamış ancak sosyalist içeriğini kısmen de olsa korumuştur. Türkiye'nin sosyalizmle ilk tanışması Yirminci yüzyılın başında olmuştu. Çok uluslu imparatorluktan ulus-devlete geçiş süreci kültürel, ekonomik ve toplumsal alanlarda bir çok değişikliği gündeme getirmiştir. Tek parti döneminde siyasal ve toplumsal muhalefete izin verilmemiş, sol yaşam alanı bulamamıştı. Çok partili hayata geçiş ve demokratikleşmenin ivme kazanmasıyla Türkiye kendini `ortanın solu`nda, `demokratik sol`da ve nihayet `sosyal demokrat` olarak tanımlayan siyasal akımlara sahne olmuştur. Bu çalışmanın ilk amacı Türkiye'de kendini sosyal demokrat olarak adlandırma eğiliminde olan akımların doğasını incelemektir. Bunu yaparken, öncelikle evrensel sosyal demokrasinin gelişim çizgilerini gözden geçirmek ve Türkiye'deki manzaranın özgünlüğünü göstermek istedim. Bana göre, sosyal demokrat siyasal teoriyi kapsamlı bir şekilde değerlendirmek kısmi ya da yanıltıcı yargılara varmamızı engelleyebilir, daha sağlıklı sonuçlara ulaşmamızı sağlayabilirdi. İlk olarak dünya ölçekli sosyal demokrat hareketin temel ilkelerini siyasal tarih ve sosyal demokrat siyaset teorisi bağlanımda açıklamaya çalıştım, ikinci olarak, Türkiye solunun kökenlerini tarihsel/siyasal bağlamı içinde ele aldım. Tarihsel, kültürel ve toplumsal konulan incelerken Türkiye'deki parti elitlerinin siyasal kültürüne özel bir yer ayırmayı gerekli gördüm. Çalışmam Avrupa sosyal demokrasisiyle onun Türkiye'deki benzeri arasındaki en önemli farkları açığa çıkarmaya çalışmaktadır. Bunu yaparken özellikle istediğim bir şey Türkiye'deki deneyimi tarihsel ve eleştirel bir paradigma içinden ele almaktı. Bu amaçla betimleyici, çözümleyici ve eleştirel yöntemleri kullandım; ve -umut ediyorum ki- şu sonuca ulaşabildim: Türkiye'de sosyal demokrasinin temel sorunları esasen teorik ve entelektüel düzeydeki sorunlardır.

Social Democracy is a great historical, political and social current. For more than one and a half century, it has been subject of numerous changes in its various aspects while retaining a part of its socialist essence in different countries of the world. Turkey's first encounter with socialism was at the beginning of the Twentieth Century. The transition from a multi-national empire to a nation state brought about several changes in cultural, economic and political realms. The single party era witnessed the suppression of the left. In a corporatist style of politics, political opposition was not permitted. With the adoption of multi-party politics, some Turkish parties tended to call themselves, progressively, at the `center of the left`, at the `democratic left` and finally in the `social democracy`. The first aim of this work is to develop an understanding to explore the nature of the so-called `social democratic` currents in Turkey. To do so, I wanted to revise the adventure of the universal social democracy and shed light to the specificity of the Turkish case. For me, a comprehensive evaluation of the social democratic political theory was at crucial importance in order not to have a partial outlook. First of all, I tried to explain the basic premises of the world-scaled social democracy referring to both the political history and the social democratic political theory. Secondly, I tried to single out the origins of the Turkish left elaborating it in its specific historical/political context. Historical, cultural and social issues are taken into consideration with a special emphasis on the political culture of Turkey's party elites. My work is trying to show the crucial differences existing between European social democracy and its Turkish counterpart, evaluating the Turkish experiment in a historical/critical paradigm. I used the decriptive, analytical and critical elements of research and I hope that I reached, to my final judgment: the fundamental problems of Turkish social democracy are basically at theoretical and intellectual levels. VI