Mareşal Fevzi Çakmak`ın siyasal kişiliği ve Millet Partisi

Abstract

Mareşal Fevzi Çakmak'm çok partili siyasi hayatı 1946 yılında DP listesinde İstanbul'dan bağımsız aday olmasıyla başlar. Uzun yıllar CHP Tek Parti yönetiminde, Genelkurmay Başkanlığı yapan Mareşal CHP'den değil de DP'den siyasete atılmayı tercih etmesinin nedeni olarak kendisini Genelkurmay Başkanlığından emekli edilmesinin tek sorumlusu olarak Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'yü görmesidir. İnönü'ye olan kırgınlığı Mareşal 'in siyasetini şekillendirmiş ve daha sonra da DP 'yi muhalefetle yeterli görmemiş ve daha sert muhalefet yapmak üzere yeni bir oluşum olan Millet Partisi (MP) bünyesinde yer almaktan ilerleyen yaşma rağmen çekinmemişti. İlerleyen yaşı ve bozulan sağlığı daha fazla siyaset yapmasına imkan tanımamış ve 1 0 Nisan 1950 tarihinde vefat etmişti. Cenaze töreni bir hayli gergin geçmiş ve aşırı kalabalıktan dolayı devlet töreni yerine getirilmemişti. Çok Partili siyasi hayatın ikinci önemli bir muhalefet partisi olan MP, CHP ve DP'ye karşı oldukça sert muhalefet yapmış ancak bu muhalefeti 1950 seçimlerinde beklediği çıkışı getirmemişti. MP, 1950 seçim sonuçları üzerine yeniden yapılanma sürecine girmiş ve önemli kongreler düzenleyerek bir çıkış yolu aramış ancak bu kongreler MP içerisinde muhafazakar- inkılapçı bölünmesine yol açmış ve neticede inkılapçı kanadın partiden ayrılmasına neden olmuştu. Muhafazakar bir yapıya bürünen MP'nin bu durumu fazla uzun sürmemiş ve 1954 yılında Ankara Sulh Devlet Mahkemesi kararı ile kapatılmış ve siyasi hayatı sona ermişti. iv

The political life of Marshal Fevzi Çakmak with multi political party had started in 1946 as being the independent candidate in DP list from Istanbul. The reason why Marshal who had been the Head of General Staff under the rule of CHP, single party for years was candidate from DP but not from CHP is that the President of Republic, İsmet înönü was the solely responsible for that he was retired from the Head of General Staff position. His offense against înönü had shaped the Marshal's policy and later, he did not find DP sufficient for the opposition and in order to make stronger opposition, he was not reluctant to take part in Nation Party (Millet Partisi [MP]) which was formed newly, despite of his older age. His age and healt did not allow him to make policy and he died on 10 April 1953. His funeral ceremony was quite strained and because of the excessive crowd, the state ceremony could not be performed. MP which was the second important opposition party of the multi political life had made very strong opposition against CHP and DP, but its opposition did not bring its expected enhancement in the 1950 election. Upon the election result of 1950, MP had entered into a re structuring period and tried to find the solution ways as organizing the important congresses, but those congresses had caused the conservationist-revolutionist division within MP and as a result, the revolutionist wing had separated from the party. This situation had not been beneficial for MP which had formed as nationalist structure for a long time in 1954, it had been closed by the resolution of Ankara State Court of Peace and its political life was ended.