Edirne ili Sağlık Ocakları`na hizmet almak için başvuranların beklentileri ve doyumları

Abstract

7. ÖZET Bir bölgenin sağlık hizmetlerinin planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi sırasında doğacak sorunların çözümlenebilmesi için; hizmet sunulacak toplumun tanınması birincil önemdedir. Sunulan sağlık hizmetleri; erşilebilir, eşitlikçi ve toplumca kabul edilebilir olmalıdır. Araştırmanın amacı : Edirne İli Sağlık Ocaklarına hizmet almak için başvuranların beklentilerini ve doyumlarını belirlemek ayrıca;. Bu bulgularla, Edirne İl Sağlık Müdürlüğü'ne hoşnutluğu artırma konusunda önerilerde bulunulması,. Hizmet almak için Sağlık Ocaklarının seçilmesinin nedenlerinin belirlenmesi,. Sağlık Ocağına başvuranların ilk olarak ve en sık olarak hangi sağlık kuruluşunu seçtiklerinin belirlenmesi,. Başvuranların hizmetten hoşnut olma ve hoşnut olmama nedenlerinin belirlenmesi ve sorunların giderilmesi için çözüm önerilerinin geliştirilmesi amaçlarıyla bu çalışma yapılmıştır. Yöntem ve Gereçler : Çalışma katmanlı (tabakalı) rasgele örnekleme yöntemi ile seçilen 10 kent ve 6 kır tipi olmak üzere 51 Sağlık Ocağının 16'sında yapılmıştır. En az başvurunun olduğu Sağlık Ocakları için 20 denek alınmak üzere, diğerlerinden günlük poliklinik sayılan ile orantılı olacak biçimde rasgele seçilen 12 yaş üstü toplam 612 kişi üzerinde yürütülmüştür. Örnekleme çıkan Sağlık Ocaklarına araştırmacı kendi olanaklarıyla haftanın farklı iki gününde giderek, başvuranlara yüzyüze anket uygulamıştır. Elde edilen bulgular bilgisayara girilerek gerekli analizler yapılmıştır. Bulgular : Araştırma grubundaki 612 kişinin 227'si (% 37.1) erkek, 385'i (% 62.9) kadındır. Ortalama yaş 42.0 ± 16.6'dır. Okuryazar olanlar % 15 oranında olup, kadınlarda en sık görülen meslek % 89 ile ev hanımlığı erkeklerde % 36.6 ile çiftçiliktir. Başvuranların % 20. Tinin sosyal güvencesi yoktur, % 91.2'si incelenen Sağlık Ocağı bölgesinde 5 yıl ve daha uzun süredir oturmaktadır. Sağlık Ocaklarına ortalama ulaşım süresi 15.9 ± 1 1.0 dk. dır. Sağlık hizmeti almak için ortalama bekleme süresi 20.2 ± 20.9 dk.(GA = 17.7-22.8). Hiç beklemeyen 353 kişi (% 57.7) dışarıda bırakıldığında grubun % 68'i, bekleme nedenini çok sıra olması şeklinde belirtmiştir. Başvuran bireylere hekimin ayırdığı süre ortalama 5.4 ± 3.2 dk. dır. 122Başvuranların % 74.8'inin Sağlık Ocağını seçme nedeni, ulaşımı kolay ve yakın olduğu içindir. Muayenesi yapılan bireylerin çoğunluğu (% 18.6) ÜSYE tanısı almıştır. Başvuranların % 84.8'i hekimlerin güleryüzlü ve anlayışlı olmasını, % 82.5'i bilgili olup iyi muayene yapmasını istemektedir. Sağlık hizmeti almak için gelenlerin % 98'i temiz ve bakımlı Sağlık Ocakları istemektedir. Çalışma grubunun % 9 1.5 'i güleryüzlü ve anlayışlı hekim dışı sağlık çalışanı istemektedir. Örnekleme giren bireylerin Sağlık Ocaklarından fizik mekan ve bina olarak beklentileri; % 32.4'ünün 'büyük ve iki katlı olsun', % 24.4'ünün 'temiz, bakımlı ve düzenli olsun' şeklindedir. Teknik donanım açısından beklentiler ise, grubun % 43.2'si 'her şey yeterli ve tam olsun', % 12.7'si de 'USG, röntgen olsun' şeklindedir. Lojistik Regresyon modeli ile Edirne İli Sağlık Ocaklarına başvuranların doyumunu belirleyen etmenlerden önemli bulunanlar şunlardır : Başvuranların Sağlık Ocağı çalışanı tarafından bilgilendirilmesi (OR = 3.9, GA = 1.84-8.26, p =.0004), hekim dışı sağlık çalışanlarının başvuran kişileri anlaması ya da bunların sağlık personeline kendini anlatabilmesi (OR = 14.3 1, GA = 4.56-44.89, p =.0000) ve bekleme süresinin kısa obnasıdu (OR = 0.02, GA =.00-.29, p =.0041). Bu da gerek Sağlık Ocağı çalışanları gerekse sağlık yöneticileri için doyumu artırmada önemli bir bilgidir. Sonuç olarak; Önemli donanım eksikliklerine, yoksunluklara ve standartlardaki geriliklere karşın, örnekleme çıkan Edirne İli Sağlık Ocaklarına hizmet almak için başvuranların şaşılacak biçimde % 93.5'i hoşnut, % 6.5'i ise hoşnut değildir. Hoşnut olan insanların % 53.2'si ilgi ve güleryüzden, % 15.4'ü işinin yapılmasından hoşnut kalmıştır. Verilen hizmetten hoşnut olmayanların (40 kişi-% 6.5) ise hoşnut olmama nedenleri; 12 kişide çok bekletilme ve ilgisizlik, 5 kişide teknik donanımın az olmasıdır. Sağlık Ocakları halkın kolay ulaşabileceği yerlere kurulmalı ve Sağlık Ocağı Sağlık Kurulları kurularak toplumun katkı ve katılımı sağlanmalıdır. 1. Basamak Sağlık Hizmetlerinin geliştirilmesi bilimsel bir zorunluluk olup, 224 sayılı Yasa'mn gereklerini yerine getirmelidir. Bu bağlamda -224 sayılı Yasa'mn ilkeleri ile uyumlu- bir ulusal sağlık politikası belirlenmeli ve siyasal destekle kararlılık içinde yürütülmelidir. 65 milyon nüfuslu, kaynaklan sınırlı ülkemizde, insanlarımızın sağlık hizmeti gereksinimlerini en ekonomik yolla karşılamak için Sağlık Ocakları her yönüyle desteklenip güçlendirilmelidir. 123Anahtar Sözcükler : 1. Basamak Sağlık Hizmetleri, Edirne Sağlık Ocakları'ndan hoşnutluk, Sağlık Ocakları, Sağlık Ocağı hizmetinden beklentiler, 224 sayılı Yasa. 124

ABSTRACT In order to solve the problems which might be evolved within the planning, exucuting and evaluation chain of the health services of a given district, definition of the population to be served takes the primary priority. Provided health services should be accessible, on equality basis and acceptable by the community. Objectives : Defining expectations and satisfaction of the health services utilisers who apply to the Provincial Edirne Primary Health Care Units (PHCU, Sağlık Ocakları as Turkish calling) and additionally;. Via these findings, presenting some suggestion to the Provincial Health Directorate for increasing users ' satisfaction,. Assigning the reasons why PHCUs are selected in order to get services,. Assessment of primarily and most frequently selected Health Institution among PHCU applicants,. Predicting the causes of satisfaction and dissatisfaction of the users from PHCUs ' health services and recommending resolutions in order to improve services... this study has been conducted. Material and Methods : This study has been executed 16 of 51 PHCUs of Provincial Edirne which sampled by stratified random sampling as of 10 urban and 6 rural ones. A total of 612 users have randomly been covered over 12 ages which composed proportionally to daily outpatient counts as of minimum 20 participants from each PHCU. Face to face inquiry has been administered by the study owner at sampled PHCUs, by visiting related units twice a week. Derived data have been loaded into a computer and required analysis have been done by means of SPSS 8.0 package programme. Results : 227 (37.1 %) of the survey group are male and 385 (62.9 %) are female of total 612 participants. Average age is 42.0 ± 16.6. Proportion of 'only literate' group is 15 % and, most frequent job is house ladiness among women with 89.0 % and farmers among males with 36.6 %. Of the applicants, 20.1 % have no social security and, 91.2 % have been residents of the applied PHCU' s catchment area over the past 5 years. 125Average access time to PHCUs is 15.9 ± 11.0 minutes and mean waiting period is 20.2 ± 20.9 min. (95 % CI : 17.7-22.8). When 353 non-waiters (57.7 %) were excluded, 68 % of the survey group have declared the waiting reason as of long queues. Allocated time for each user by the physician is averagely 5.4 ±3.2 min. 74.8 % of the applicants' reason for utilisation of the PHCUs is easy access and vicinity. Most of the examined patients (18.6 %) have been made URI (Upper Respiratory Infection) diagnosis. 84.8 % of the utilisers have expected the physicians to be understandingfull and smiling-faced while 82.5 % expect knowledgefull and well examiners. 98 % of the service users wish clean and well maintained PHCUs. 91.5 % of the inquiree wish to encounter with understandingfull and smiling faced paramedics. Expectations of the persons from the PHCUs, covered by the sample, as of physical space and building facilities are as the follows : 32.4 %, 'big and double-storey'; 24.4 % 'clean, well cared and regular'. From technical equipment point of wiev; 43.2 % 'everything should be sufficient and complete'; 12.7 % 'USG and x-ray facilities' has been declared. Through Logistic Regression model, potential factors on satisfaction level of the applicants to Edirne' s covered provincial PHCUs have been predicted as below : 1. Feeling of being understood by health personnel other than physician or feeling of expressing themselves to the related healt staff; (OR= 14.31, 95 % CI : 4.6- 44.9, p=.0000). 2. Informing the applicants on their health problem by the health staff; (OR= 3.9, 95 % CI : 1.84-8.26, p=.0004). 3. Short waiting time; (OR= 0.02, 95 % CI :.00-.29, p=.0041). And these data are of valuble for both PHCU staff and Health Managers in order to upgrade the satisfaction level from Primary Health Care services. Conclusions : Depite serious equipment deficiencies, shortages and low standards, very surprisingly, 93.5 % of the sampled persons are satisfied from PHCUs' services and only 6.5 % are in dissatisfaction. 53.2 % of satisfied ones are due to intrest and smiling faces, 15.4 % due to solving their problems. The rest 6.5 % as of dissatisfied ones (n=40), main reasons are lack of intrest plus long waiting (n=12) and insufficient technical equipment (n=5) 126PHCUs must be settled at the easy-reach areas for general public and community participation and support must be supplied by activating PHCU Health Councils which are order of Act 224 (Bill of Socialisation of Health Services in Turkey, 1961). Improvement of Primary Health Care services are basicly a scientific obligation and the order of Act 224 Socialisation of Health Services in Turkey. Within this frame, a national health policy must be approved under the illuminating principles of Act 224 Socialisation of Health Services in Turkey and rendered with political stability and support. In our country, with a huge population of almost 65 million and limited sources, in order to encounter the health services requirements of the nation via most economic ways, Primary Health Care Units -in terms of Sağlık Ocakları in Turkish- should definitely be supported and reinforced from all aspects. Key words : Primary Health Care, PHCUs (Sağlık Ocakları), Satisfaction from Edirne 's PHCUs, Expectations from PHCUs, Act 224 (Socialised Health Services) 127