Anjiografik olarak saptanan koroner arter darlığının derecesi ile lipid-lipoprotein, Lp (a), Apo A-I, Apo B ve MDA düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

ÖZET Aterosklerozun patojenezi ile ilişkili birçok risk faktörü vardır. Bunlardan dolaşımdaki lipoproteinler aterosklerozun gelişmesinde önemli rol oynayan başlıca komponentlerdir. Modifîye lipoproteinler, makrofajlann köpük hücrelere dönüşümünü ve endotel hücre hasarım uyarma yetenekleri vasıtasıyla aterosklerozun gelişimine katkıda bulunurlar. Bugüne dek tanımlanmış birçok modifiye lipoproteinlerden okside LDL ve glike LDL en fazla incelenmiş olanlarıdır. Çalışmamızda, kendi toplumumuzda anjiografîk olarak saptanan koroner damar darlık derecesi ile lipid-lipoprotein, Lp(a), apolipoproteİn (apo A-L, apo B) ve lipid peroksidasyonu ürünü olan MDA düzeyleri arasındaki ilişkiyi ve bu parametrelerin aterosklerotik KKH riskim belirlemedeki önemini araştırmak amaçlanmıştır. Hasta grubunda ortalama serum TG, TC, LDL-C, VLDL-C, Lp(a), apo B ve MDA düzeyleri sırasıyla 189,81±101,23 mg/dl, 221,06±51,09 mg/dL 146,78±42,99 mg/dL 33,94±12,04 mg/dl, 42,81±34,80 mg/dl, 121,65±31,89 mg/dl ve 4,62±2,86 nmol/L, kontrol grubunda ise sırasıyla 141,10±87,11 mg/dl, 197,27±39,52 mg/dl, 126,61±35,58 mg/dl, 25,56±11,59 mg/dl, 30,98±27,69 mg/dl, 101,33±20,85 ve 2,81±2,04 nmol/L olarak bulunmuş olup, hasta grubunun TG, VLDL-C, apo B, MDA ve TC, LDL-C, Lp(a) düzeyleri kontrol grubu ile karşılaştırıldığında anlamlı olarak daha yüksekti. Buna karşın, hasta grubunda serum HDL-C ve apo A-I düzeyleri sırasıyla 35,99±7,96 mg/dl ve 111,20±26,82 mg/dL kontrol grubunda ise sırasıyla 41,80±10,97 mg/dl ve 122,04±29,17 mg/dl olarak bulunmuş olup, hasta grubunun HDL-C ve apo A-I düzeyleri kontrol grubu ile karşılaştırıldığında anlamlı olarak daha düşüktü. Bu parametreler doğrultusunda hesaplanan (TC/HDL-C), [(TC)-(HDL-C)], aterojenik 67indeks olarak değerlendirilen [(Apo B)X(TC-HDL-C)]/[(Apo A-I)X(HDL-C)] değerleri hasta grubunda sırasıyla 6,43±2,14 mg/dl, 185,07±49,21 mg/dl ve 6,19±3,32 mg/dl, kontrol grubunda ise sırasıyla 4,94±1,26 mg/dl, 155,47±37,37 mg/dl ve 3,49±1,70 mg/dl olarak bulunmuş olup, hasta grubunun (TC/HDL-C), [(TC)-(HDL-C)] oranlan ve [(Apo B)X(TC- HDL-C)]/[(Apo A-I)X(HDL-C)] (aterojenik indeks) kontrol grubu ile karşılaştırıldığında anlamlı olarak daha yüksekti. (Apo A-I/Apo B) ve [(HDL-C/TC)X100] oranlan hasta grubunda sırasıyla 0,96±0,25 mg/dl, ve 16,81±4,24, mg/dl kontrol grubunda ise sırasıyla 1,23±0,34 mg/dl ve 21,73±6,25 mg/dl olarak bulunmuş olup, hasta grubunun (apo A-I/apo B) ve [(HDL-C/TC)X100] oranlan kontrol grubu ile karşılaştınldığında anlamlı olarak daha düşüktü. (LDL-C/Apo B) oranı ise hasta grubunda 1,25±0,29, kontrol grubunda ise 1,27±0,31 olarak bulunmuş olup, hasta grubunun (LDL-C/Apo B) oranı kontrol grubuna oranla daha düşük olmasına karşın, bu düşüklük istatistiksel olarak anlamlı değildi. Sonuç olarak; lipid-lipoprotein, Lp(a), apo A-I, apo B ve MDA düzeylerinin ateroskleroz patojenezinde rol oynayabileceklerini, %70 ve üzeri koroner damar darlık derecesi olan koroner kalp hastalanın, koroner damar darlık derecesi %50 ve altında olan bireylerden ayırmada bir kriter olarak kullanılabileceğini ve aterosklerotik koroner kalp hastalık riskini önceden belirlemede bu parametrelerin güvenilir bir gösterge olabileceğini söyleyebiliriz. 68

THE RELATIONSHIP BETWEEN THE DEGREE OF CORONARY ARTER STENOSIS DETERMINED ANGIOGRAPHICALLY and THE LEVELS OF LIPID-LIPOPROTEIN, Lp(a), APO A-I, APO B and MDA SUMMARY There are many risk factors associated with the pathogenesis of atherosclerosis. Among these, circulating lipoproteins are the major components playing a critical role in the development of atherosclerosis. Modified lipoproteins contribute to the development of atherosclerosis through their ability to induce the transformation of macrophages into foam cells and to induce endotelial cell damage. Of the many modified lipoproteins that have been described, oxidizied LDL and glycated LDL have been the most extensively studied. The aim of this study is to investigate a possible relationship between the degree of arter stenosis and the levels of lipid, lipoprotein, Lp(a), apolipoprotein (apo A-I and apo B) and MDA which is the product of lipid peroxidation, and, the importance of this parameters in determining the risk of coronary heart disease. The mean serum TG, TC, LDL-C, VLDL-C, Lp(a), apo B and MDA levels in patient and control groups were found to be 189,81+101,23 mg/dl, 221,06±S 1,09 mg/dl, 146,78±42,99 mg/dl, 33,94±12,04 mg/dl, 42,81±34,80 mg/dl, 121,65±31,89 mg/dl and 4,62±2,86 nmol/L, and, 141,10±87,11 mg/dl, 197,27±39,52 mg/dl, 126,61±35,58 mg/dl, 25,56±11,59 mg/dl, 30,98±27,69 mg/dl, 101,33±20,85 and 2,81±2,04 nmol/L, respectively. Serum TG, VLDL-C, apo B, MDA ve TC, LDL-C, Lp(a) levels in patients group were significantly higher than those found in control group. The mean serum HDL-C and apo A-I levels in patient and control groups were found 69to be 35,99±7,96 mg/dl and 111,20+26,82 mg/dl,and, 41,80±10,97 mg/dl and 122,04±29,17 mg/dl, respectively. Serum HDL-C ve apo A-I levels in patient group were significantly lower than those found in control group. The levels of (TC/HDL-C), [(TC)-(HDL-C)], [(Apo B)X(TC-HDL-C)]/[(Apo A- I)X(HDL-C)] (atherogenic index) in patient and control group were found to be 6,43±2,14 mg/dl, 185,07±49,21 mg/dl and 6,19+3,32 mg/dl, and, 4,94±1,26 mg/dl, 155,47±37,37 mg/dl and 3,49±1,70 mg/dl, respectively. The levels of (TC/HDL-C) (p<0.001), [(TC)-(HDL-C)] and [(Apo B)X(TC-HDL-C)]/[(Apo A-I)X(HDL-C)] (atherogenic index) in patient group were significantly elevated when compared with control group. The ratios of (Apo A-I/Apo B) and [(HDL-C/TQX100] in patient and control group were 1,23±0,34 mg/dl and 21,73±6,25 mg/dl, and, 1,23±0,34 mg/dl and 21,73±6,25 mg/dl, respectively, (apo A-I/apo B) ve [(HDL-C/TC)X100] ratios in patient group were found to be significantly lower as compared to control group. (LDL-C/Apo B) ratios in patient and control groups were 1,25±0,29 and 1,27±0,31, respectively. (LDL-C/Apo B) ratio in patient group were found to be decreased as compared to control group but the difference was not significant. As a result, we may suggest that lipid-lipoprotein, Lp(a), apo A-I, apo B and MDA levels may have a role of development atherosclerosis and these parameters may be used to differentiate the patients with 70 % coronary arter stenosis from the patients with 50 % or lesser degree coronary arter stenosis. We may also suggest that these parameters may be used as reliable indicators to detect possible risk of atherosclerotic coronary heart disease. 70