Algılanan anne baba tutumlarının ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin öz düzenleyici öğrenme stratejileri ve motivasyonel inançları üzerindeki etkisi

Abstract

Araştırmanın temel amacı, algılanan anne baba tutumlarının ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin öz-düzenleyici öğrenme stratejileri ve motivasyonel inançları üzerindeki etkisini incelemektir. İlişkisel tarama modelinin uygulandığı araştırmada, algılanan anne baba tutumlarını ölçmek amacıyla Lamborn, Mounts, Steinberg ve Dornbush (1991) tarafından geliştirilen ve Yılmaz (2000) tarafından ülkemiz koşullarına uyarlanan, `Anne Baba Tutum Ölçeği` kullanılmıştır. Öz-düzenleyici öğrenme stratejileri ve motivasyonel inançlar ise Pintrich ve De Groot (1990) tarafından geliştirilen `Öğrenmeye İlişkin Motivasyonel Stratejiler Ölçeği` aracılığıyla ölçülmüştür. Sınıftaki akademik performansa ilişkin motivasyonel inançlar ve öz-düzenleyici öğrenme stratejilerini ölçmek amacıyla geliştirilen ölçme aracının Türkiye koşullarına uyarlanması araştırmacı tarafından gerçekleştirilmiştir. Yapılan dil eşdeğerliği, geçerlik ve güvenirlik çalışması sonucunda, oluşturulan Türkçe formun dil açısından İngilizce forma eşdeğer nitelikte olduğu, ölçekteki her bir maddenin faktör yapısı bakımından orijinal ölçekteki maddelere uygun bir yapıya sahip olduğu ve bütün maddelerin güvenilir olduğu (bilişsel strateji kullanımı oc=.82, öz-düzenleme a=.84, öz-yeterlik a=.92, içsel değer a=.88 smav kaygısı oc=.81) gözlemlenmiştir. Araştırmanın ikinci bölümünde ise 2004-2005 öğretim yılında İstanbul ili Kadıköy ilçesinde bulunan orta sosyo-ekonomik düzeyde bir ilköğretim okulunun 8. sınıflarına devam eden toplam 350 öğrenciye ölçme araçları uygulanmış ve algılanan anne baba tutumlarının öz- düzenleyici öğrenme stratejileri ve motivasyonel inançlar üzerindeki etkisi tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlan, algılanan anne baba Mumlarının bütün boyutlarının (kabul/ilgi, psikolojik özerklik ve kontrol/denetleme) sınav kaygısı haricindeki motivasyonel inançların ve öz-düzenleyici öğrenme stratejilerinin anlamlı bir yordayıcısı olduğunu göstermiş, bu değişkenlerin yordanmasında en büyük payın kabul/ilgi boyutuna ait olduğunu ortaya koymuştur. Sınav kaygısında ise algılanan anne baba tutumlarının yalnızca özerklik boyutunun anlamlı bir yordayıcı olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca sonuçlar, algılanan anne baba Mumlarının öz-düzenleyici öğrenme stratejileri ve öz-yeterlik haricindeki motivasyonel inanç puanlarına ilişkin açıkladığı varyans yüzdesinin kız öğrencilerde erkek öğrencilerden daha yüksek olduğunu, her iki cinsiyet için de algılanan anne baba tutumlarının sınav kaygısı puanının anlamlı bir yordayıcısı olmadığını göstermiştir. Anne baba tutumu kategorilerine göre yapılan değerlendirmeler ise demokratik aile tutumu algısına sahip öğrencilerin otokratik, ihmalkar ve müsamahakar aile tutumu algısına sahip öğrencilere göre içsel değer, öz-yeterlik inancı ve öz-düzenleyici öğrenme stratejilerini kullanım düzeyinin daha yüksek olduğunu, ailesini otokratik olarak algılayan öğrencilerin ise demokratik olarak algılayan öğrencilere göre daha fazla sınav kaygısına sahip olduğunu göstermiştir. Çocuk sırasına göre yapılan değerlendirmeler ise demokratik aile algısına sahip birinci çocukların, otokratik ve ihmalkar aile algısına sahip birinci, üçüncü ve sonraki çocuklara göre, aynı zamanda otokratik, ihmalkar ve müsamahakar aile algısına sahip ikinci çocuklara göre daha yüksek düzeyde öz-yeterlik inancına ve içsel değer algısına sahip olduklarını, ailesini otokratik olarak algılayan birinci çocukların ise, diğer aile algılarına sahip çocuklara göre daha yüksek düzeyde sınav kaygısına sahip olduklarını göstermiştir. Anahtar Sözcükler: Algılanan anne baba tutumları, öz-düzenleyici öğrenme stratejileri, motivasyonel inançlar

The main purpose of this study was to investigate the contributions of perceived parenting styles to 8 class primary school students' self-regulated learning strategies and motivational beliefs. The perceived parenting styles were determined by utilizing the `Parenting Styles Scale` developed by Lamborn, Mounts, Steinberg and Dornbusch (1991) and adapted into Turkish by Yılmaz (2000). Students' self-regulated learning strategies and motivational beliefs were measured by `The Motivated Strategies for Learning Questionnaire` developed by Pintrich and De Groot (1990). The scale was adapted into Turkish by the researcher with the aim of measuring self-regulated learning strategies and motivational beliefs related to academic performance in the classroom. After providing transliteral equivalence, validity and reliability studies of the adaptation process indicated that the Turkish form of the scale was found to be transliterally equal to the original form. Further, it was found that all the items in the Turkish form of the scale were similar to the items in the original form in terms of factorial structure and reliable (cognitive strategy use a=.82, self-regulation a=.84, self-efficacy a=.92, intrinsic value a=.88, test anxiety a=.81). In the second phase of the study, three hundred and fifty 8th grade students from a primary school which is representative of middle socio-economic status, in Kadıköy-îstanbul responded to the `Parenting Styles Scale` and `The Motivated Strategies for Learning Questionnaire`. The results revealed that perceived parenting style dimensions (acceptance/involvement, psychological autonomy, and strictness/supervision,) contribute to self-regulated learning strategies and motivational beliefs except for test anxiety. The most impressive prediction comes out from the acceptance/involvement dimension of the perceived parenting styles. Also, it was seen that only the psychological autonomy dimension of perceived parenting style contributes to test anxiety. In addition, the results indicated that the predictive power of perceived parenting styles for self-regulated learning strategies and motivational beliefs except self-efficacy in girls is stronger than boys. Furthermore, for both boys and girls, it was found that perceived parenting styles don't contribute to the test anxiety. The analysis regarding the categories of perceived parenting styles indicated that the students who perceive their parents as authoritative, have higher level of intrinsic values, self-efficacy beliefs and the use of self-regulated learning strategies than those who perceive their parents as authoritarian, neglectful, indulgent. On the other hand, students who perceive their parents as authoritarian, have higher test anxiety than those who perceive their parents as authoritative. Finally, the results showed that the first born children who perceive their parents as authoritative, have higher level of self-efficacy beliefs and intrinsic values than the first, third and later born children who perceive their parents as authoritarian and neglectful and second born children who perceive their parents as authoritarian, neglectful and indulgent. Also, the results indicated that the first born children who perceive their parents as authoritarian have higher level of test anxiety than children having other parenting styles. Key Words: Perceived parenting styles, self-regulated learning strategies,motivational beliefs. IV