Gluten enteropati tanısı ile takip edilen hastaların laboratuar ve klinik özelliklerinin retrospektif olarak değerlendirilmesi

Abstract

Bekdemir, F. Gluten enteropati tanısı ile takip edilen hastalarının klinik ve laboratuar özelliklerinin retrospektif olarak değerlendirilmesi.Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Tıpta Uzmanlık Tezi, Eskişehir 2012. Gluten sensitif enteropati, genetik duyarlılığı olan kişilerde glutenli tahıllar olan buğday, çavdar ve arpanın neden olduğu intestinal ve ekstraintestinal sistem belirtileri olan otoimmün özellikler taşıyan sistemik bir hastalıktır. Bu çalışmada Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalında tanı konulan ve takipte olan 69 hasta retrospektif olarak incelendi. Hastaların başvuru şikayetleri, fizik muayene bulguları, laboratuar bulguları, kemik mineral dansitometre incelemeleri, diyet uyumları, diyet uyumunu etkileyen faktörler değerlendirildi. Hastalarımızın 48 tanesi kadın, 21 tanesi erkektir. Hastaların yaş ortalaması 35,6±11,4 ( yaş aralığı 19-81), hastaların ortalama tanı yaşı 29,6±13,1'dir. Major semptom diyare olup (%49,3), karın ağrısı (%18,8), kaşıntı (%4,3) diğer başvuru semptomlarıdır. Hastalık farklı laboratuar bulgularına yol açmakta olup en sık görülenler demir eksikliği anemisi (%63,8), folik asit eksikliği (%39,1), ALT yüksekliği (%11,6), hipokalsemi (%11,6) ve vit B12 eksikliği (%10,1)'dir. Bu çalışmada gluten sensitif enteropatiye otoimmün hastalık eşlik etme sıklığı %24,6 olarak bulundu. En sık otoimmün hastalıklar Tip 1 Diyabetes Mellitus (%5,7) ve otoimmün tiroid hastalığıdır (%7,2). Demir eksikliği anemisi (%60,9) ve osteoporoz (%37,5) en yaygın komorbit durumlardır. En yaygın histopatolojik bulgu intraepitelyal lenfositozdur (%92,3). Semptom başladıktan sonra ortalama tanı alma süresi 53,5±63,7 ay olarak saptandı. Hastaların 24 tanesinin (%34,8) diyet uyumu iyi iken, 38 tanesinin (%55) kısmi diyet uyumu olduğu saptandı. Sonuç olarak gluten sensitif enteropati semptom ve bulgu spektrumunun geniş olması, atipik bulgularla seyredebilmesi, herhangi bir yaşta tanı konabilmesi nedeniyle tüm hekimleri ilgilendiren bir hastalıktır. Tanı gecikmesi hastalığın prognozunu olumsuz etkilemekte olup, uygun semptomlarda doktorlar gluten sensitif enteropatiyi akla getirmelidir.Anahtar Kelimeler: Gluten sensitif enteropati, anemi, osteopeni-osteoporoz, glutensiz diyet

Bekdemir,F. Evaluation of clinical and laboratory characteristics of patients with gluten enteropathy retrospectively. Eskisehir Osmangazi University Medical Faculty Department of Internal Medicine Medical Specialty Thesis, Eskisehir, 2012. Gluten-sensitive enteropathy is a systemic disease which have autoimmune characteristics with intestinal and extraintestinal system indications caused by gluten containing grains such as wheat, rye and barley in people with genetic sensitivity. In this study, 69 patients who have diagnosed and have been following up in Osmangazi University, Faculty of Medicine, Department of Gastroenterology, have been analyzed retrospectively. Admission symptoms, physical examination symptoms, laboratory findings, bone mineral dansitometry examinations, diet adaptations of the patients and factors which effect the diet adaptations have been evaluated. Of all patıents, 48 are female and 21 are male. The average age of the patients is 35,6±11,4 (age range 19-81), average diagnosis age of the patients is 29,6±13,1. Major symptom is diarrhea (49,3%). Other presenting symptoms are abdominal pain (18,8%) and pruritus (4,3%). Disease causes different laboratory findings but most frequent findings are iron deficiency anemia (63,8%), folic acid deficiency (39,1%), elevated ALT (11,6%), hypocalcemia (11,6%) and vitamin B12 deficiency (10,1%). In the present study, autoimmune disease accompanied to gluten sensitivite enteropathy are 24.6% of the patients. Most frequent autoimmune diseases are Tip 1 Diabetes Mellitus (5,7%) and autoimmune thyroid disease (7,2%). Most frequent comorbid diseases are iron deficiency anemia (60,9%) and osteoporosis (37,5%). Most common histopathological finding is intraepithelial lymphocytosis (92,3%). Average time of diagnosis after beginning of the symptom has been determined as 53,5±63,7 months. It has been determined that diet adaptations of 24 patients (34,8%) are good and 38 patients (55%) have partially diet adaptation. As the symptoms and finding spectrum of gluten-sensitive enteropathy are broad and can progress with atypical findings and can be diagnosed in any age, it is a disease that concerns all physicians. Diagnosis delay affects prognosis of the disease negatively and physicians should think about sensitive enteropathy in matching symptoms.Key Words: Gluten-sensitive enteropathy, anemia, osteopenia-osteoporosis, gluten-free diet.