Kenan Evren`s and Turgut Özal`s conceptualizations of secularism: A comparative perspective

Abstract

ÖZET Mevcut çalışma, Kenan Evren ve Turgut Özal'ın laiklik anlayışlarını, 1980 lerde ve 1990 lann başında Türk siyasasında laikliğin yapısının ve dinin rolünün önemli ölçüde değiştiğini göz önünde bulundurarak karşılaştırmalı bir şekilde analiz etmeyi hedeflemektedir. Evren'e göre laiklik sadece din ve vicdan hürriyetinin garantisi olmakla kalmaz aynı zamanda Türk milli bütünlüğünü muhafaza eder. Özal ise laikliğin hürriyet yanına ve dindarların haklarının korunmasına vurgu yapar. Kemalist laikliğin 1980'lerde yumuşamasına paralel bir gelişme olarak, Evren ve Özal için İslam uygar din (civil religion) fonksiyonunu üstlenmiş görünmektedir şu farkla ki: Evren İslamın ahlaki (moral) yanını vurgularken Özal İslamı sivil /toplum sal bir mesele olarak ele alır ve dini değerlerle demokratik siyasal değerleri uyumlu hale getirmeye çalışmaktadır. Çalışma Ziya Gökalp'in düşünce sisteminin Evren ve Özal'ın laiklik anlayışlanndaki etkisini de göstermeyi amaçlamaktadır. iv

ABSTRACT Present study aims to analyze in a comparative perspective, Kenan Evren's and Turgut Özal's conceptualizations of secularism, bearing in mind the nature of secularism and the role of religion in the Turkish polity have changed significantly in the 1980s and the early 1990s. For Evren, secularism is not only a guarantee of the religious freedom and conscience but also it protects Turkish national unity. But Özal puts an emphasis on the freedom side of secularism and on the protection of the rights of pious Muslims. As a parallel development to the softening of the Kemalist secularism in the 1980s, Islam seems to have a function of civil religion for both Evren and Özal but with the difference that while the former emphasizes the moral side of Islam, the latter considers Islam as a civil societal matter and tries to harmonize religious values with democratic political values. The study is also intended to show the influence of Ziya Gökalp's system of thought to both Evren's and Özal's conceptualization of secularism. in