Doğu Makedonya sözlü geleneğinde masallar üzerine bir inceleme

Abstract

Balkan yarımadasının önemli bir ülkesi olan Makedonya, içinde farklı etnik grupların yaşadığı bir yerleşim yeridir. Bağımsızlığını yeni kazanmış olan ülke, Osmanlı İmparatorluğu döneminde birçok kültürel değerin oluşmasına ve günümüze kadar süregelmesine şahitlik etmiştir. Halkların ifade biçimlerinin önemli bir taşını oluşturan halk anlatıları, bu değerlerin en önde gelenlerindendir. Halk anlatıları halk kültürünün dile yansımış önemli ifade biçimlerindendir. Anlatıların bir türü olarak masal birçok kültürel zenginliği içinde barındırmaktadır. Doğu Makedonya bölgesinde yaşayan Yörük Türklerinden derlenen masallar, bu çalışmanın ana temasını oluşturmaktadır. Güzellik, çirkinlik, iyilik, kötülük, zenginlik, fakirlik, vefa, ihanet vb. gibi konuları içeren masallar, anlatıldıkları bölgelerde zamanla bazı anlatı değişikliğine (bozukluğuna) uğramış olsalar da, eski çağlardan günümüze dek kendilerine has özelliklerini korumuş ve varlıklarını sürdürmüşlerdir.Çalışma altı bölümden oluşmaktadır. İlk üç bölümde çalışma metodu, Balkanlar ve masalların derlendiği bölgeler hakkında bilgilere yer verilmiştir. Dördüncü ve beşinci bölümler masal özellikleri ve derlenen masalların metin hallerini içermektedir. Son bölüm olan sonuç kısmında ise çalışmanın genel bir değerlendirilmesi yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Balkanlar, Doğu Makedonya, halk, masal.

Macedonia, an important country of Balkan Peninsula, is a residential area in which diverse ethnic groups live together. Having just gained her independence, the country has witnessed the formation of many cultural values during the reign of the Ottoman State and has sustained of those values up to these days. Folk narratives, which constitute prime important part of people's way of expression, are among the foremost of those values. Folk narratives are one of the vital statement genres reflected upon the language of folk culture. Fables, as a genre of narratives, include a variety of cultural richness. The tales compiled from the Yuruks living in the eastern part of Macedonia constitute the main theme of this particular study. Though these tales involving themes such as beauty, ugliness, goodness, evil, richness, poverty, fidelity, treachery, etc. have experienced some kind of narrative changes (degeneration), they have preserved their idiosyncratic features and survived from ancient times until today. This study is composed of six chapters. In the first three chapters, the working method, information about the Balkans and the areas from where the tales have been compiled are revealed. The fourth and fifth chapters involve the features of the tales and the written version of those compiled texts. In the conclusion part, the last chapter as well, an overall evaluation of the study has been put forward.Keywords: The Balkans, the Eastern Macedonia, folk, tale.