Fen ve sosyal bilimler lisesi öğretmenlerinin yenilikçilik durumlarının değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmada kamu / özel fen ve sosyal bilimler liselerinde görevli öğretmenlerin yenilikçi öğretmen özellikleri bağlamında genel durumlarını öğretmenlerin kendi ve yönetici görüşlerine göre belirlemek ve değerlendirmek amaçlanmıştır. Bilim insanı yetiştirilmesine kaynaklık etmek amacıyla kurulan fen ve sosyal bilimler liselerinde görev yapan öğretmenlerin bilimsel ve teknolojik gelişimlerin yaşandığı çağımızda bilim insanına kaynaklık yapacak öğrencileri yetiştirmeleri için yeniliklere, bilişim teknolojilerine, öğrenmeye, gelişim ve işbirliğine açık olması gerekmektedir. Bundan dolayı araştırmanın fen ve sosyal bilimler liselerinde yapılması tercih edilmiştir. Araştırmada karma yöntem kullanılmıştır. Nicel verilerin elde edilmesi için `Yenilikçi Öğretmen Özellikleri Ölçeği` geliştirilmiştir. Nitel verilerin elde edilmesinde yenilikçi öğretmen özellikleri bağlamında öğretmenlere ve yöneticilere yönelik yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. `Yenilikçi Öğretmen Özellikleri Ölçeği` Türkiye'nin Ankara ilindeki kamu / özel fen ve sosyal bilimler liselerinde görev yapan 384 katılımcı öğretmene, yarı yapılandırılmış görüşme formu kamu / özel fen ve sosyal bilimler liselerinde görev yapan 18 öğretmene ve 19 yöneticiye uygulanmıştır. Araştırmanın bulgularına göre öğretmenlerin, yenilikçi öğretmen özelliklerinin alt boyutları kapsamında yani yeniliklere, bilişim teknolojilerine, öğrenmeye, gelişime ve işbirliğine açık olma durumlarını yüksek düzeyde algıladıkları saptanmıştır. Öğretmenlerin yenilikçi öğretmen özelliklerini gösteren faktörlerin puan ortalamaları okul türüne (kamu / özel), kıdeme, yabancı dil seviyesine ve branşa göre anlamlı farklılık göstermekte, cinsiyete ve öğrenim düzeyine göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Yenilikçilik kavramını öğretmenler en çok `Teknoloji`; yöneticiler ise `günceli takip etmek` olarak algılamışlardır. Öğretmenler kendilerini, yöneticiler de öğretmenleri çoğunlukla yenilikçi olarak algılamaktadır. Öğretmenler bilişim teknolojilerinde meydana gelen değişim ve gelişimleri takip etmektedir. Bu durumu yöneticilerin görüşleri de desteklemektedir. Öğretmenlerin büyük bir çoğunluğu kendilerini öğrenmeye açık olarak nitelendirmiştir. Yöneticiler de öğretmenlerin öğrenmeye açık olduğunu belirtmektedir. Öğretmenler kendilerini, yöneticiler de öğretmenleri gelişime ve işbirliğine açık olarak algılamaktadır. Öğretmenlerin çoğunluğu üniversite eğitimi ile yenilikçi öğretmen özellikleri arasında bir ilişkinin olmadığını belirtmiştir. Yöneticilerin bir kısmı üniversite eğitimi ile yenilikçi öğretmen özellikleri arasında doğru orantılı bir ilişki olduğunu, bir kısmı ise olmadığını düşünmektedir.

This study aims to determine and evaluate the general status of teachers in public and private science and social sciences high schools in terms of innovative teacher characteristics based on teachers and their administrators' views. Teachers working in science and social sciences high schools established for creating future scientists need to be open to innovations, information technologies, learning, development and cooperation for training the students who will be the source of science in our time of scientific and technological development. For this reason, it has been preferred to conduct the current study in science and social sciences high schools. In this mixed method study, quantitative data was obtained with the developed `innovative teacher characteristics scale` and qualitative data was obtained with semi-structured interview form prepared for teachers and managers in the context of innovative teacher characteristics. The innovative teacher characteristics scale was employed to 384 participant teachers and the semi-structured interview form was employed to 18 teachers and 19 administrators working in public and private science and social sciences high schools located in Ankara, Turkey. Based on the findings of the study, the participant teachers perceive themselves highly positive within the scope of sub-dimensions of innovative teacher characteristics, that is, be open to innovations, information technologies, learning, development and cooperation. The mean scores of the factors related to innovative teacher characteristics of teachers differ significantly according to the school type (public / private), seniority level, foreign language level and field. The mean scores of the teachers' innovative teacher characteristics did not show any significant difference according to their gender and education level. The concept of innovation was mostly perceived by teachers as `technology` and `up to date` by administrators. Teachers mostly perceive themselves as innovative; administrators also perceive teachers mostly innovative. Teachers follow the changes and developments that take place in information technologies. This is also supported by the views of the administrators. A large number of teachers have described themselves as `open to learning`. Administrators also point out that teachers are open to learning. Teachers perceive themselves as open to development and collaboration; administrators perceive teachers as open to development and collaboration. The majority of teachers have indicated that there is no relationship between university education and innovative teacher characteristics. On the other hand, whereas some of the administrators think that there is no relationship between university education and innovative teacher characteristics, some think the vice versa.