Yerelden uluslararası düzlemlere Suriye krizinin dönüşümü

Abstract

Mart 2011'de başlayan ve henüz sonlanmamış olan Suriye krizi, 2011'den günümüze kadar çok sayıda aktör ve faktörden etkilenerek dönüşmüştür. Bu çalışmayla yerel, ulusal, bölgesel ve uluslararası düzlemlerin her birinde önemli bir kriz olan Suriye krizinin farklı düzlemleri arasındaki ilişkiler gösterilmeye çalışılmıştır. Farklı düzlemler arasındaki ilişki ve Suriye krizinin yayılma ve tırmanma eğilimleri, `örnek olay incelemesi` yöntemiyle analiz edilmiş ve süreç içerisindeki ön plana çıkan etkenler gösterilmiştir. Toplam altı ana hipotez üzerinden incelenen çalışmada neoklasik realizm kuramsal çerçeve için uluslararası kriz ve dış politika krizleri literatürü ise kavramsal çerçeve için kullanılmıştır. Suriye'deki sürecin analizi; yerel, ulusal, bölgesel ve uluslararası düzlemler ayrı ayrı gösterilerek yapılmış ve her düzlem için ön plana çıkan aktörler, krizi etkileyen faktörler, krizin taraflarının talepleri ve önlemleri gösterilerek düzlemler arası farklar ve bağlantılar analiz edilmiştir. Çalışma çerçevesinde Suriye konusunda uzman akademisyenlerin yayınları, Suriye kriziyle ilgili süreli yayın makaleleri, resmi açıklama, rapor ve belgeler ile süreç analizi için haber kaynakları ve Suriye kriziyle özel olarak ilgilenen internet kaynakları incelenmiştir. Altı ana hipotez üzerinden test edilen Suriye krizinin dönüşümünde krize taraf olan aktörlerin sayısı ve tipinin ile krizin aktörlerinin birbirlerini algılama biçimlerinin her düzlemde önemli olduğu ortaya çıkmıştır. Krizin taraflarının sınırlandırılmamış hedeflerinin uyuşmaması krizin dönüşümünü etkileyen bir diğer önemli faktör iken kriz aktörlerinin uyguladıkları şiddet ve araçlar her düzlemde farklılık göstermiştir. Ayrıca kriz aktörlerinin tehdit altında olduğunu düşündükleri değerlerin önemi ve aktörler arası coğrafi yakınlık krizin dönüşümüne etki eden önemli faktörler olarak ön plana çıkarken her düzlemde ortaya çıkan insani krizler, farklı düzlemlerin daha fazla iç içe geçmesine sebep olmuştur. Son olarak, Suriye krizinin dönüşümünde kuramsal ve kavramsal çerçeveye uygun bir şekilde hem yapının hem de failin rol oynadığı ortaya çıkmaktadır.

The Syrian crisis, which started in March 2011, has been influenced by the different actors and factors. This study attempts to show the relations between the local, national, regional and international levels of the Syrian crisis. The relationship between the different levels and the expansion and escalation of the Syrian crisis were analyzed by the case study method and the prominent factors during the process were shown. In this study, six main hypotheses were tested, and the neoclassical realism as the theoretical framework and the literature on international crisis and foreign policy crises as the conceptual framework were used. The analysis of the process in Syria was done by showing the local, national, regional and international levels separately. Within the framework of the study, publications of academicians who are experts on Syria, periodicals about the Syrian crisis, official declarations, reports and documents, news and internet sources related to the Syrian crisis were examined. The transformation of the Syrian crisis revealed that the number and type of actors involved in the crisis and the ways in which the crisis adversaries perceived each other were important at every level. Incompatibility of targets and demands of the crisis actors was another important factor affecting the transformation of the crisis, while the use of violence and means employed by the crisis actors differed at every level. Moreover, the more basic the perceived values at stake of the actors and the greater the proximity of the crisis actors are the other important factors affecting the process. The emergence of human crises at each level caused the different levels to become more intertwined. Finally, in compliance with the theoretical and conceptual framework, both the structure and the agents have played crucial roles in the transformation of the Syrian crisis.