Conflicts between the Dutch Merchants and the Ottoman Local Authorities according to the `Felemenk Ahidname Defteri` dated 1091/1680

Abstract

4 Özet Zamanına göre oldukça büyük gemileri, ticari ve mali altyapısıyla, Hollanda Cumhuriyeti, 17. asırda dünya çapında bir deniz gücü haline gelmişti. Hollanda devleti, diğer adıyla Birleşik Vilayetler, 16. asrın sonuna doğru İspanya işgaline baş kaldırırken, Osmanlı devleti ile de diplomatik münasebetler kurmaya başlamıştır. 1612 yılında Hollanda'ya ilk ahdnâmenin verilmesine ve Cornelis HAGA'nın daimi elçi olarak gönderilmesine rağmen, 1638 senesinde HAGA'nın ülkesine dönmesinden 1680'e kadar Hollanda'nın diplomatik münasebetleri maslahatgüzar seviyesinde yürütülmüştür. 1680 senesinde Hollanda ahdnâmesinin yenilenmesinden itibaren diplomatik münasebetler tam olarak tekrar tesis edilmiştir. Tezde iki ülke arasındaki ilk temaslar ve 18. asırda devam eden diplomatik münasebetler ele alınarak 1091/1680 ahdnâmesinin tam transkripsiyon metni ve 1021/1612 ahdnâmesinin de orijinal fotokopisi verilmiştir. Kapitülasyonların mahiyeti, Kapitülasyonların mahalli kanunlara üstünlüğü, müste'minlerin imtiyazları, şahısların imtiyazları, deniz seyr u sefer serbestiyeti, gümrük bölgeleri, gümrük vergileri ve ticari ihtilaflar 1091/1680 tarihli Felemenk Ahdnâme Defterinden seçilmiş belgelere atıfta bulunularak değerlendirilmeye tabi tutulmuştur. Seçilen her belgenin tam transkripsiyonu ve orijinal fotokopisi Appendix 4'de yer almaktadır. Anahtar Kelimeler : Hollanda, Ahdnâme, Felemenk, Gümrük, İmtiyaz, Osmanlı, Haga, Büyükelçi.

Abstract The Dutch Republic, in the Seventeenth Century, was a global naval power with her special substantially big ships, as well as her commercial and financial basis. While the Dutch State, i.e. the United Provinces, was breaking its chains from Spanish domination in the late Sixteenth Century in one hand, she was establishing diplomatic connections with the Ottoman State on the other. Despite the early capitulations of 1612 and the appointment of Cornelis HAGA, as an ambassador extraordinary and plenipotentiary, the Dutch diplomatic mission at the Porte was carried out by the charge d'affaires between 1638 and 1680. Full diplomatic relations were re-established with the renewal of Dutch capitulations in 1680. The thesis covers the period from the early contacts through the diplomatic relations of the Eighteenth Century. The full transcription of the 'ahdnâme of 1091/1680, and the facsimile of the 1021/1612 'ahdnâme are also included in this study. The nature of the capitulations, legal priority of the 'ahdnames, the privileges of the mûste'min communities, the consuls, the dragomans, the cottimo, the principle of extraterritoriality, the privileges of individuals, the âmân by sea, the freedom of transport, the customs zones, the customs duties, and the commercial conflicts are evaluated in the thesis through citations taken from selected documents from the Felemenk 'Ahdnâme Deften, dated 1091/1680. The full transcription and facsimile of each selected document are given in appendix 4. Keywords: Dutch, United Provinces, capitulations, 'ahdnâme, customs, privilege, Ottoman, Haga, ambassador.