Türkiye`de özelleştirme süreci içerisinde şeker fabrikalarının yeri

Abstract

Özelleştirme; devletin klasik fonksiyonlarını ilgilendirmeyen iktisadi işletmelerini özel sektöre devretmesi ile özel sektörce yürütülecek faaliyet alanlarından kamu sektörünün çekilmesi ya da devletin başarılı olarak işletemediği iktisadi birimleri özel sektöre devretmesi şeklinde tanımlanabilir. Özelleştirmenin temel felsefesi; devleti asli görevleri içine çekerek küçültmek, devletin az ama iyi hizmet vermesini sağlamak ve ekonomik akılcılığın gerekleri uyarınca işleyen, verimliliği yüksek bir ekonomi oluşturmaktır. Ülkemiz açısından değerlendirildiğinde dar anlamda özelleştirme, kamu iktisadi teşebbüslerinin mülkiyet ve yönetimlerinin kamu kesiminden özel kişi ve kuruluşlara devri olarak tanımlanabilir ve kamu hisselerinin yüzde 50'den fazlası özel kişi ve kuruluşlara devredildiğinde hem işletmenin sahipliği hem de yönetimi özelleştirilmiş olmaktadır. Bu çerçevede çalışmada Türkiye Şeker Fabrikaları'nın özelleştirme süreci incelenmiş ve fabrikaların özelleştirme öncesi ve sonrasındaki durumu ile gelişimi analiz edilmiştir. Çalışmada şeker fabrikalarının 2000-2018 yılları arasındaki şeker satış hacimlerine etki eden faktörler, şeker üretim düzeyleri, günlük kapasiteleri ve ekim alanı düzeyleri verileri ile TL bazında şeker fiyatları çerçevesinde incelenmiştir. Araştırmadaki amaç, şeker üretiminin devlet teşekkülünden özel sektöre devri sonrasında şeker satış hacimlerine etki eden faktörlerin analiz edilmesidir. Başka bir ifade ile şeker satışlarına etki eden olumsuz faktörleri araştırmaktır. Bu çerçevede yapılan analizlerde görülmektedir ki şeker satış hacmi; şeker ekim alanı, şeker genel kapasite ve şeker üretimi ile ilişki içerisinde iken, şeker fiyatları ile ilişki içerisinde değildir.

Privatization; transferring the economic enterprises that do not concern the classical functions of the state and the withdrawal of the public sector from the fields of activity to be carried out by the private sector or transferring the economic units that the state cannot operate successfully to the private sector. The basic philosophy of privatization; shrinking the state into essential tasks, providing the state with little but good service, and functioning in accordance with the requirements of economic rationality, to create a economy with high productivity and efficiency. In terms of our country, in the narrow sense, privatization can be defined as the transfer of the ownership and management of state economic enterprises to private individuals and organizations, and when there are more than 50 percent of the public shares are transferred to private individuals and organizations, both the ownership and management of the enterprise are privatized. In this context, the study examined the process of privatization of Turkey Sugar Factory during the process of before and after privatization. In this study, the factors affecting the sugar sales volumes of sugar factories between the years 2000-2018, sugar production levels, daily capacities and plantation area data were analyzed in terms of sugar prices in dollar terms. The aim of the research is to analyze the factors affecting the sugar sales volumes after the transfer of sugar production from the state enterprise to the private sector. In other words, to investigate the negative factors affecting the sales of sugar. In this analysis, it can be seen that sugar sales volume; while the sugar cultivation area is related to the overall sugar capacity and sugar production, it is not related to sugar prices.