Yerli yapım çekiçli yem değirmenleri üzerinde bir araştırma

Abstract

Yem fabrikalarında ve hayvancılık işletmelerinde çok kullanılan çekiçli değir menlerin enerji tüketiminin yüksek olduğu bilinmektedir. Ancak yüksek kapasiteli duş ları, elek' değiştirmek suretiyle öğütme inceliğinin kontrol edilebilmesi ve çek amaçlı kullanılabilirliği özelliklerinden dolayı ülkemizde birçok imalatçı tarafından yapıl maktadır. Bu araştırmada, denemeye alınan çekiçli değirmenlerin performansı üzerinde etkili dönü sayısı, materyal besleme normu gibi değişkenlerin yanında yapısal özellik lerin etkileri de ortaya konmuştur. Denemeler K.T. ve V.T. çekiçli değirmenleriyle yürütülmüştür. Materyal olarak arpa ve mısır kullanılmıştır. Denemelerin eşit koşullar altında yürütülmesine çalı şılmış, bu nedenle her iki makina da besleme kapağı açıklığı alanının eşit tutulması na çalışılmıştır. K.T. çekiçli değirmeninde kapak açıklığı 40,50,60,7ü mm. olarak, U.T. ise 22,30,38 mm. olarak kademelendirilmiştir. Çalışma hızı aralığı ise 1600-3200 d/d arasında 5 kademede (kademe aralıkları 200 d/d) yürütülmüştür. Yapılan denemeler sonucunda, kırıcı ünitenin ve aspiratörün aynı mil üzerinden tahrik edilmesi nedeniyle kapasitenin dönü sayısıyla birlikte arttığı kaydedilmiştir. Buna bağlı olarak qüç tüketimi de artış nnr.termiştir. Besleme normunun (kapak açıklı ğının) kapasiteyi belirli oranda artırdığını, ancak aynı oranda da güç tüketiminin arttığı kaydedilmiştir. Bunun için değerlendirmede kırılan yem birimi başına tüketilen enerji (kUh/ton) ölçüt olarak alınmıştır. Sonuçta özgül enerji tüketiminde önemli bir değişme olmadığı, bunun makinanın konstrüksiyonu ile ilgili olduğunu söyleyebiliriz. Örneğin kırıcı ünitenin yapısı, elek yapısı aspiratörün yapısı ve iletim yüksekliği özgül enerji tüketimini etkileyen değişkenlerdir. Kırıcı ünitenin yapısı, öğütme inceliği üzerinde de etkilidir. Rotor üzerinde hareketli çekiçlerin konumu öğütme inceliğini etkilemektedir. Gerçekten her iki çekiç li değirmen öğütme inceliği yönünden karşılaştıracak olursa, aynı koşullarda K.T. çekiçli değirmenin daha ince öğütme sağladığı görülür, Çizelge-6;. Bunun nedeni kı rıcı ünite üzerindeki çekiçlerin konumundan ileri gelmektedir. K.T. çekiçli değirme ninde çekiçler birbiriyle farklı dönme düzleminde 2 sıra «(180 lik açılarda) ölmek üzere toplam 4 sıra halindedir. U.T. çekiçli değirmeninde ise çekiçler aynı dönme düzleminde olmak üzere 3 sıra (120Dlik açılarda) halindedir. Ayrıca çekiçler arasında klavuz rondelalar bulunmaktadır. Böylece kırıcı ünite üzerindeki çekiçler, dönme sıra sında dönme alanının (aktif iş alanının) ancak % 23 ünü tarayabilmektedir. Halbuki, K.T. çekiçli değirmeninde çekiç uçları, dönme alanının % 82 ini tarayabilmektedir. 0 halde çekiçler kırıcı ünite üzerinde dönme alanının tamamını tarayacak şekilde düzen lenmelidir.1*5 Çekiçli yem değirmenlerinde öğütme inceliğine güre enerji tüketimi değişmektedir. İnce öğütmede daha fazla enerji tüketimi saz konusudur. Ayrıca yem çeşitine göre de enerji tüketimi değişmektedir. Arpa, mısıra göre daha fazla enerji gerektirmektedir. Denemeye alınan çekiçli değirmenler için en uygun çalışma hızının belirlenmesin de özgül enerji tüketimi ve tane iriliği dağılımı değerlendirilerek K.T. çekiçli de ğirmeni için 280Q-30G0 d/d, V.T. çekiçli değirmeni için 26DD-30D0 d/d uygun olduğunu belirtebiliriz. Tahrik kaynağı alarak ise K.T. çekiçli değirmenine 1D kw gücünde, U.T. çekiçli değirmenine 12 kw gücünde elektrik motoru yeterlidir.