Pamuk ipliklerinde istatiksel bir hata analiz yönteminin geliştirilmesi üzerinde araştırmalar

Abstract

l9-( ÖZET ipliklerde uzun aralıklarla ortaya çıkarı ve hata olarak nitele nen düzensizlikler tek başlarına büyük önem taşımazlar. Ancak önem^ li sayıda hata içeren iplikler kumaşa dönüştüğünde söz konusu dü zensizlikler kumaşta önemli yapı ve görünüm bozukluklarına neden olurlar. Bunun yanı sıra iplik hatalarının oluştuğu noktalarda ip liğin dayanımı da düşük olduğundan, bu durum üretim kopmalarına neden olarak verimliliği düşürebilir. İplik üretim teknolojisindeki tüm gelişmelere karşın hiç hata sız iplik yapımı olanaksızdır. Bu nedenlerle işletmelerde ipliğin hatalı bölümlerinin bulunup ayrılması biçiminde bir iplik temizle me işlemi uygulanır. Bu ise maliyeti arttırıcı bir etkendir. Bu nedenle iplikten hataların temizlenmesi yerine sebep ve kaynakla rının tesbit edilerek oluşmamasına çalışmak gerekir. îplik hataları hammaddedeki düzensizlikler, makinalardaki kusur lar ve işçilik hataları gibi çok çeşitli ve tanısı zor nedenlerden kaynaklanırlar. Bu çalışmada iplik hatalarının nedenlerine ışık tutacak istatistiksel bir hata analiz ve kontrol yönteminin geliş tirilmesine yönelik ileri çalışmalara bir temel oluşturulması amaç lanmıştır. Bu amaçla iplikte saptanan hataların tanımlanması ve sınıflandırılmasından sonra bunların dağılış özelliklerinin ince lenmesi biçiminde bir yol izlenmiştir. Deney materyali olarak pamuk iplikleri seçilmiş; aynı harmandan aynı koşullarda üretilen üç, farklı numara karde iplikle bir açık-uç ipliği kullanılmıştır. Deneysel çalışmada her numara için yaklaşık 500*00° metre iplJc ` Uster Olassimat ` aparatından geçirilip hatalı bölümler ayrılır ken »birbirini izleyen iki hata arasında geçen zaman süreleri de kronometre ile saptanmıştır. Daha sonra her tip hatanın zaman ve/?£_ sayı dağılışlarına ait histogramlar Minitab 11 paket programları kullanılarak bilgisayara çizdirilmiştir. Teorik analiz için gerçek dağılışların, denemelerde tesbit edilen verilerden yararlanılarak -tahmini enen parametreleri kulla nılarak oluşturulan teorik dağılış modelleri ile karşılaştırılma sı biçiminde bir yol izlenmiştir. Bu analizler sonucunda karde ipliklerde hata sayı dağılışlarının Poisson, zaman dağılışlarının eksponansiyal dağılış modeline uyduğu saptanmıştır. Açık-uç ip liğinin teorik dağılış modellerine uymadığı görül düğünden, birim uzunluktaki (1000 metre) hata sayılarını zaman serileri olarak inceleyen korelogram analizleri yapılmış ve bazı peryodiklikler gözlenmiştir. Bu bulgular dikkate alındığında pamuk ipliklerinde iplik hatalarının tesadüfi olarak ortaya çıktıklarında Poisson dağılışına uyum göstereceği ; fakat peryodik düzensizlikler oluş tuğunda belirli bir teorik dağılışa uyum göstermeyecekleri anla şılmıştır. Çalışmada seyrek rastlanan iplik hatalarının dağılış özellik lerinin incelenmesinin yanı sıra iplikteki sık rastlanan hatala rın sayısına etkili olan faktörler de araştırılmıştır. Yapılan değerlendirmeler sık rastlanan iplik hatalarının oluşum sıklığı üzerinde nope içeriği, lif oryantasyonu gibi bant özelliklerinin yanı sıra iplik düzgünsüzlüğü ve numarasının da etkili olduğunu göstermiştir.

n3 SUMMARY The disorders appearing on the yarns between long intervals which are termed as yarn fofults do not carry such great importance by themselves. Nevertheless, when yarns possessing a significant number of faults are converted into fabric, the faults in guestion cause important structural and apperance faults in the fabric. Besides, as the yarn strength is lower at points where faults are formed this stuation may decrease the productivity by giving rise to production breaks. In spite of all the progress in yarn manufacturing technology it is not possible to produce a faultless yarn. For this reason a yarn clearing process is applied in the mills in a way to find and seperate the faulty sections of the yarn. This, however, is a cost increasing factor. Thds it should be tried to prevent the formation of faults by finding their causes and sources rather than the clearence of them. IJ Yarn faults stem from the factors which are too various and difficult to define such as the irregularities in the raw material, t faulty machinery and faulty labour. In this work, it is intended to build a faundation for advanced studies in the direction of developing a statistical fault analyses and control method which will throw light Upon the causes of the yarn faults. For this purpose a method has been followed in the way of examining the distribution properties of the yarn faults as determined on the yarn, subsequent to their definition and classification first cottcm yarns were chosen as the experimental material and three carded cotton yarns of different count and an Open-end cotton yarn were used, which had been produced from the same blend in the same production conditions.I7lf In the experimental work, while approximately 300.000 meters of yarn for each count were being passed through ` Uster Classimat` apparatus and the faulty sections removed, the successive time intervals between two faults were also determined using a stop watch. Later the histograms of the time and number distributions for each faults were obtained as drawn by the computer using Minitab 11 program packed. For theoretical analyses a method has been applied as to make t ' a comparison between the actual distributions and the theoretical distribution models based on parameters which are to be estimated from the data obtained experimentally. As a result of these analyses it has been found that the fault number distributions agree with the Poisson distribution Model in the carded cotton yarns and the time distributions with the exponential model. As it has been observed that the open-end yarn do not ; it with any theoretical distribution models correlogram analyses have also been carried out which treat the number of faults in unit length (1000 m. ) as a time series and certain periodicities have been observed. When these findings are taken into acount it is expected that the yarn faults in cotton yarns will fit with the Poisson distribution when they occur at rand m but when periodic irregula rities occur they will not fit with any theretical distribution. In this work, apart from examining the distribution characteris tics of seldom occuring faults the factors affecting the number of freguently occuring faults in the yarn have also been investigated. u The evaluations made have shown that the yarn irregularity and the yarn count as well as the sliver Characteristics such as nep content and fibre orientation are effective on the freguency of the formation of the freguently occurring yarn faults.