Anadolu`daki Salamandra salamandra`nın taksonomi, biyoloji ve dağılışı üzerine araştırmalar

Abstract

bir şekil dö vermiş tir. JBa şekilde larvanın..ılornal b/^rnk.. yüzgeci ön bacaklara yakın bir yerden başlar. Tarafımızdan incelenen Adana- Mersin populasyonu larvalarında ise dorsal kuyruk yüzgeci arka bacakların biraz ön kısmından, yani vücut ortasına yakın bir yerden başlamaktadır. Ayrıca S. salamandra larva şekli EREYTAG (1955) ve THORN (1968) tarafından da verilmiştir. Bu şekillerde de dorsal kuyruk yüzgeci takriben ön bacakların hizasından başlamaktadır. Halbuki incelediği miz populasyonların larvalarında söz konusu yüzgeç vücudun ortasına yakın bir yerden başalamaktadır (Şekil 19 A, B, C ve D) «, VI - ÖZET Bu çalışmada, Anadolu'nun muhtelif yerlerinden, toplanmış olan o. salamandra türüne ait 50 cf<f3 40 oo, 30 jüvenil ve 50 larvadan mü teşekkil toplam 170 numune incelenmiştir. Bu numuneler dört ayrı popu- lasyon grubuna (Erzincan» Malatya, Hatay ve Adana-Mersin) ayrılmış ve bunların morfolojik karakterleri, biyolojileri, dağılışları ve alttür el ur um 1ar ı açık lanmı ş 1 1 r, Farklı bölgelere ait populasyonlar arasında, elde edilen sonuçlar şunlardır. 1- BAŞO?LU-ÖZETİ (1973) tarafından verilen mahallere ilave olarak (İzmir, Uludağ, Eskişehir, Sürüm ve Beytüşşebap hariç) yenileri kayde dilmiş ve bu suretle türün Anadoluda bilinen yayılış sahası daha ge nişletilmiştir (Şekil l). 2~- Numuneler üzerinde yapılan biometrik değerlendirmeler ergin, genç ve larvada olmak üzere ayrı ayrı yapılım, ştır. Elde edilen değer lere göre hem total vücut boyu hemde kuyruk uzunluğu, Hatay populas- yonunda en kısa, Malatya populasyonunda ise en uzundur. En kısa baş uzunluğu Malatya numunelerinde, en uzun ise Hatay grubundadır. Başı en dar olan Erzincan, en geniş olan ise Malatya populasyonudur. Hatay populasyonunda ön ve arka bacaklar en kısa, Adana-Mersin materyalle rinde ise en uzundur. Adana-Mersin materyali gençlerinde en kısa parotid, buna karşılık Hatay numunelerinde ise en uzun parotid tespit edilmiştir. Larvalarda dorsal solungaç kaide si-burun ucu arası, Malatya numunelerinde en kısa, Adana-Mersin numunelerinde ise en uzun değerlere sahiptir. 3- Renk ve desen bakımından J Erzincan ile Adana-Mersin populasyonla- 26rx gerek sırttaki sarı lekeler, gerekse vücut yanları ve alt tarafta ki küçük sarımsı lekeler bakımından birbirine benzerler. Bu iki popu- lasyon THORN (1968) ve BAŞO?LU-ÖZETİ (1973) tarafından da belirtildiği çokilde S. st salamandra alttürüne benzerler. Hatay populasyonu dorsaldaki sarı lekelerin az sayıda ve ortada tek sıra halinde dizilmiş olması, parotid ve gözler üzerindeki lekelerin büyüklüğü bakımından tipik olarak S. s. infraimmaculata alttürüne ben zerlik gösterir. Malatya populasyonumuz sırttaki küçük sarı lekeleri nedeniyle S. s. semenovi alttüründen farksızdır. Gerek Hatay ve Gerekse Malatya populasyonlarında ayrı alttürlere ait tespit ettiğimiz taksonomik özellikler, THORN (1968) ile BAŞO?LU-ÖZETİ (l973) tarafından söz konu su formlar için belirtilen karakterlerden farklı değildir. 4- Laboratuvarda elde edilen larvalar akvaryumda beslenerek Türkiye populasyonlarında ilk kez olmak üzere bunların metamorfozları, sudan karaya geçinceye kadar gözlenmiştir. 5- Anadolu'da yaşayan populasyonların biotoplarına ait bazı bilgi ler ile birlikte mide muhteviyatlarına ait bilgiler de verilmiştir. VTI - SUMMARY In this investigation, a total of 170 Salamandra salamandra specimens (50 ööf 40 ££, 30 juveniles and 50 larvae) are investigated. These specimens are divided four different population groups (Erzincan, Ma latya, Hatay and Adana-Mersin) and their morphological characteristics, biologies, distribution and subspecific states are established. Our results, obtained from different populations, are as follows; 1- In addition to localities given by BAŞO?LU-ÖZETİ (1973) (excepting İzmir, Uludağ, Eskişehir, Sürüm and Beytüşşebap), new localities are recorded, thus the known distribution limits of the species are expanded (Figure l). 2- Biometrical analyses of the specimens are carried-out separately in the adults, juveniles and larvae. According to these dataj both the total length and the tail length are minimal in the Hatay population and maximal in the Malatya population. In the Erzincan population head is narrowest while in the population from Malatya, the head is widest. 27

rx gerek sırttaki sarı lekeler, gerekse vücut yanları ve alt tarafta ki küçük sarımsı lekeler bakımından birbirine benzerler. Bu iki popu- lasyon THORN (1968) ve BAŞO?LU-ÖZETİ (1973) tarafından da belirtildiği çokilde S. st salamandra alttürüne benzerler. Hatay populasyonu dorsaldaki sarı lekelerin az sayıda ve ortada tek sıra halinde dizilmiş olması, parotid ve gözler üzerindeki lekelerin büyüklüğü bakımından tipik olarak S. s. infraimmaculata alttürüne ben zerlik gösterir. Malatya populasyonumuz sırttaki küçük sarı lekeleri nedeniyle S. s. semenovi alttüründen farksızdır. Gerek Hatay ve Gerekse Malatya populasyonlarında ayrı alttürlere ait tespit ettiğimiz taksonomik özellikler, THORN (1968) ile BAŞO?LU-ÖZETİ (l973) tarafından söz konu su formlar için belirtilen karakterlerden farklı değildir. 4- Laboratuvarda elde edilen larvalar akvaryumda beslenerek Türkiye populasyonlarında ilk kez olmak üzere bunların metamorfozları, sudan karaya geçinceye kadar gözlenmiştir. 5- Anadolu'da yaşayan populasyonların biotoplarına ait bazı bilgi ler ile birlikte mide muhteviyatlarına ait bilgiler de verilmiştir. VTI - SUMMARY In this investigation, a total of 170 Salamandra salamandra specimens (50 ööf 40 ££, 30 juveniles and 50 larvae) are investigated. These specimens are divided four different population groups (Erzincan, Ma latya, Hatay and Adana-Mersin) and their morphological characteristics, biologies, distribution and subspecific states are established. Our results, obtained from different populations, are as follows; 1- In addition to localities given by BAŞO?LU-ÖZETİ (1973) (excepting İzmir, Uludağ, Eskişehir, Sürüm and Beytüşşebap), new localities are recorded, thus the known distribution limits of the species are expanded (Figure l). 2- Biometrical analyses of the specimens are carried-out separately in the adults, juveniles and larvae. According to these dataj both the total length and the tail length are minimal in the Hatay population and maximal in the Malatya population. In the Erzincan population head is narrowest while in the population from Malatya, the head is widest. 27Pore and hind legs are short in the population from Hatay while they are long in the Adana-Mersin material. In the juveniles from Adana-Mersin the parotoids are shortest, whereas in the juveniles from Hatay the parotoids are longest. In the larvae ; the distance between the base of the dorsal gill and the tip of the rostrum is shortest in the Malatya material, longest in the specimens from Adana-Mersin. 3- From the viewpoint of pattern and coloration? Erzincan and Adana- Mersin populations are alike concerning their dorsal yellow spots and smaller yellowish spots located ventrally andoa their flanks. As already mentioned by THORN (1968) and BAŞO?LU-ÖZETİ (1973), these two populations are similar to the subspecies S. s. salamandra. The population from Hatay is similar to the subspecies S. s. infra imma c ula t a in the characteristics that there are a few dorsal yellow spots and they from a single median row, also in the size of the spots above the parotoids and eyes. The population from Malatya is identical with S. s. semenovi from the point of view of the small yellow dorsal spots. These findings are in agreement with THORN (1968) and BAŞO?LU-ÖZETİ (1973). 4- Larvae, obtained in the laboratory were fed in an aquarium and, for the first time for Turkish populations, their metamorphosis observed until they passed from an aquatic to a terrestrial habit. 5- Some information is also concerning the biotopes of the populations living in Anatolia, together with some data on their stomach contents. VIII - LİTERATÜR ATATÜR, M. (1974): Güney Anadolu'da yaşayan Triturus vittatus populas- yonları üzerinde morf olojik-taksonomik araştırmalar. Sci. Rep. Pac. Sci. Ege Univ. No 188. BAŞO?LU, M. ve N. ÖZETİ (1973): Türkiye Amfibileri. Ege Üniv. Pen Pak. Kitaplar Serisi No. 50, İzmir. BANNIKOV, A. G., DAREVSKIY und A. K. RUSTAMOV, (l97l): Rusya'nın Amfibi ve Sürüngenleri (Rusça). Moskova. S. 34-36. BODENHEIMER, E. S. (1944): Introduction into the knowledge of the Amphibia and Rept ilia of Turkey. Rev. Pac. Sci. İstanbil, Ser. B. 9. BURESCH, I. und ZONKOV, J. (l94l)s Untersuchungen über die Verbreitung 28