Çok değişkenli veri matrislerine uygulanan bazı analiz yöntemleri ve bunlarla ilgili bir paket program

Abstract

- 4-1 - 6. ÖZET Çok değişkenli istatistikte olayların kendi doğal çevreleri içinde birçok yönleri ile gözlenmeleri söz konu sudur. Bu durum gözlenen özellikler arasındaki bağımlılık yapısının incelenmesini ortaya çıkarır. Değişkenler arasındaki bağımlılık yapısın}., ana bi leşenler ve faktör analizleri yöntemleri ila incelemek de mümkündür. Bu yöntemler sistemi m p adet yeni değişken ta rafından açıklarlar. Ana bileşenlerin önemlilik sırası 1. den başlıyarak azalır. Böylece 1. bileşen toplam varyansm en büyük kısmını, 2. bileşen l.nin açıklamadığı «aryansın en büyük kısmını vb. açıklar. Bu çalışmada çok değişkenli istatistiğin teaıel kav ramları, ana bileşen analizi ve faktör analizi hakkında literatür bilgisi verilmiş ve bu yöntemlere ilişkin bir paket program hazırlanmıştır. Program sistemin kovaryans ve korelasyon matrislerini, Özdeğerler ve özvektörl erini ayrıca skor matrisini hesaplar1* Tüm bu işlemleri isteğe bağlı olarak, kovaryans yada korelasyon matrislerinden bi rini kullanarak yapar. Ayrıca, veri matrisine logaritma, karekök, l/a>. ve ortalamalara göre düzeltme dönüşümleri uyguladıktan sonra da ana bileşenler analizi yapmak müm kündür. Bunun dışında ana faktör yöntemi i^e faktör ana lizi sonuçları da elde edilebilir. Program bir krungan (yem bitkisi) ile ilgili denemede elde edilen veil matri sine uygulanmıştır.- 42 - Sonuçlar, program paketinin, verilerin genel özel liklerinin incelenmesi amacı ile olduğu kadar ana bileşen veya faktör analizlerinin uygulanması amacı ile de kulla nılabileceğini ortaya koymuştur.