İzmir-ili Merkez Çay`ı (Yeşil dere) sularının yarattığı tarımsal çevre kirliliği üzerine bir araştırma

Abstract

32 D Z E T Bu araştırma, İzmir ili Melez Çayı (Yeşildere) sularının evsel ve endüstriyel atıklarından kaynaklanan tarımsal kirliliği ortaya çıkarmak için amaçlanmıştır. Araştırma alanı 3BD15' ve 38D3d' kuzey enlemleri ile 27D07' -27D15' doğu boylamları arasında yer almaktadır. Yörede, genelde Akdeniz iklim tipi hüküm sürmektedir. Araştırma materyali olarak, Melez çayının denize döküldüğü bölüme kadar olan farklı yerlerinden 15 adet su örneği alınmıştır. Melez çayı su örneklerinde saptanan analiz bulgularına göre, pH 6.75-7.60, elektrik! geçirgenlik 7B0-26G0, Ca++ 5. 50-8. 88 me/lt, Mg++ 1.DD-2.DD me/lt, l/la+ D. 43-11. 3D me/lt, H+ 0.08-1.84 me/lt, Cl` 0.49-11.84 me/lt, HC0~ 4.65-8.01 me/Lt, CO^ iz -D. 69 me/lt, 50= 0.17-2.77 me/lt, Bor 0.15-1.05 ppm, SSP 5.40-56.58, SAR 0.23-5.73, Fosfor 0.85-6.00 ppm, organik madde 6.10-15.40 mgOg/lt.NH^-N 2.70-28.80 ppm, NO^IM'u 83.70- 120.90 ppm, KOI 192-592 mg/lt arasında değişim göstermektedir. 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,13,15 lâboratuvar no'lu su örnekleri elek- triki geçirgenlikleri (tuzlulaşma tehlikesi) ile sodyumun diğer katyon lara nispi oranı (alkalilik tehlikesi) yönünden CJ3,,; 12 ve 14 no'lu sular ise C, -S. sınıfına yerleştirilirler. Araştırma bölgesi su örneklerindeki SAR ile SSP arasındaki %1 seviyedeki pozitif ilişki ortak iyonları olan sodyumdan kaynaklanmaktadır. Araştırma konusu su örneklerinin bor yoğunlukları çaya drene edi len atık suyun bileşim farklılığından ileri gelmektedir. Melez çayı su örnekleri fosfor yoğunluklarına göre kirli sular sı nıfına yerleştirilmektedir. Fosforun %sel miktarlarının evsel atık su lardaki yiyecek artıkları ile sentetik deterjanlara:1 bağlı olarak yoğun laştığı görülmüştür. Organik madde içerikleri Türk Standartları Enstitüsünün sınır de ğer olarak kabul ettiği 3.5 mg/lt' yi geçmektedir. Araştırma sonuçlarına33 göre l/IH,-l/I ' nun organik kökenli olduğu ve bunun mikroorganizmalar tara fından l/IO,-l/l'u şekline dönüştürüldüğü düşünülmektedir. KOI değerlerin- deki artışlar organik maddenin bir ölçüsü olarak kabul edilmektedir. Yukarıdaki verilerden hareketle, Melez çayında saptanan kimyasal ve organik kirlenmenin, evsel ve endüstriyel kökenli atıkların içeriğin deki bileşimlere göre değiştiği, genelde kimyasal kirlenmenin yoğunlaş tığı yörelerde, organik kirliliğin de arttığı ve bunların birbirlerine bağlı olduğu analiz bulgularından anlaşılmıştır.

34 SUMMARY This research has been carried out tc determine the level of contamination that can be created by the Melez (Yeşildere) creek, İzmir which contains household and industrial dirt and waste. n i n ' The district investigated is situated in between 38 15 and 38 30 nort latitude and 27DQ7' -27°15 east louqitude. Generally the mediterrenean climate is observed in the district. As research material fifteen water samples have been taken from the Melez creek where it meets the sea. According to the findings of analysis of Melez creek water samples fallowings are found: pH 6.75-7.60 electrial conductivity 780-2600, Ca++ 5.50-8.88 me/lt, Mg++ 1.00-2.00 me/lt, l/la+ 0.43-11.30 me/lt, K+ 0.08-1.84 me/lt, CI` 0.49-11.84 me/lt, HC03.. 4.65-8.01 me/lt, CO^ trace -0.69me/lt, S0^ 0.17-2.77 me/lt, Boron 0.15-1.05 ppm; S.S.P 5.40-56.58; SAR 0.23-5.73; Phosphorus 0.85-6.0 ppm, organic material 6.10-15.4 mgDVlt, I/IH,-N 2.7- 28.8 ppm; l/!03-l/'u 83.70-120.90 ppm, COD 192-592 mg/lt. It has been found that laboratory water samples numbered as 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,13,15 are placed as C,S1 class regard to their electrical conductivity (danger of becoming salty) and relative ratio of sodium to other cations and samples numbered as 12 and 14 are placed C.-S,, class. The positive relationship between S.A.R and S.S.P in water samples of research field has been originateed from common ion, sodium. The boron density of water samples which is the subject of research is a result of the difference between waste composition drained into Melez creek. The water samples from Melez creek are classified as dirty waters according to their phosphorus density. It has been observed that the percentage amount of phosphorus increases food waste and syntetic determents in discharged household waters.35 The content af organic material exceeds the standart level 3.5 mg/lt put formed by the Institute of Turkish Standarts. According to the research results, it is deduced the NH.-N is basically an organical material and this has been transformed into ND-,-l/l by microorganisms. The increase in COD values is accepted as measure of organical matter. According to the findings described above, the chemical and organical the dirtiness detected in Melez creek varries depending on the household and industrial dirt composition and ingeneral where chemical contamination is high, the organical dirtiness is also increased and their understood to depend each others from analysis results.