Alkali reaksiyonlu topraklarda kükürt uygulamalarının pH ve bazı bitki besin elementlerinin üzerine etkileri

Abstract

25 ÖZET Artan dozlarda uygulanan kükürdün (% 0, % 0.25, % 0.50 -, % 1.00, % 2.00, % 2.50), pH, bitki kuru madde ve bitkinin makro ve mikro besin eLementi alinimlarxna etkileri incelenmek amacıyla 14 hafta süreyle serada buğday bitkisi yetiştirildi. Deneme süresi sonunda hasat edilen bitkiler yaş yakmaya tabi tutularak, bitkilerde makro ve mikro besin elementi analizleri, toprakta ise pH ölçümleri yapıldı. ARIST paket programına göre varyans analizi ve LSD testleri yapılarak sonuçlar değerlendirildi. Yapılan bu istatistiki değerlendirmede elde edilen sonuçlar özetlenirse; 1. Uygulanan kükürdün % 2'lik dozu pH'yı düşürmede etkili bulunmuş, fakat % 0.50, % 1.00 ve % 2.00'lik dozların sağladığı düşüşler arasında istatistiki açıdan fark olmakla beraber, bitki yetiştirmeye uygunluk bakımından 7.32, 7.26 ve 7.17'lik pH dereceleri arasında önemli fark yoktur. Ekonomik açıdan % 2'lik kükürt dozu yerine % 0.5'lik doz kullanılarak pH'nın nötre yakın dereceye düşürülmesi sağlanabilir. 2. Uygulanan kükürdün % 0.50'lik dozu kuru maddede önemli artışlar sağlamış, kükürt dozları arttıkça kuru madde miktarı önemli oranda düşmüştür. 3. Artan dozlarda uygulanan kükürdün % 0.50'lik dozu, makro elementlerden N, P, Ca, Mg kapsamını arttırmış, uygulanan kükürt dozu arttıkça bitkide bu elementlerin alınımları önemli ölçüde azalmıştır. % 0.5'lik kükürt dozuna kadar bitkinin K alınımında önemli bir artış olmamış, fakat uygulanan dozun artmasıyla alınımın azaldığı görülmüştür. % 0.50'lık kükürt dozu bitkide mikroelementlerden Fe ve Zn almımını da arttırmıştır. Bu26 dozdan sonra bitkinin Fe ve Zn kapsamında çok şiddetli bir düşüş meydana geldiği dikkati çekmiştir. Kükürt dozları arttıkça bitkinin manganez kapsamı bu dozlara paralel bir biçimde artmıştır. Bu sonuç kükürt ile mangan elementleri arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu ortaya koymuştur. Bitkinin sodyum kapsamında ise, bunun tersi bir ilişki sözkonusu olmuştur. Kükürt dozları arttıkça bitkinin sodyum kapsamı düzenli bir şekilde azalma göstermiştir. Buradan da kükürt ile sodyum arasında antogenistik bir etkileşimin söz konusu olduğu yargısına varılmıştır.

27 SUMMARY The main objective of this research work is to determined the effect of sulphur doses on the pH valves dry matter of the plant and the uptake of some major and minor nutrients. For this reason, wheat plant had been grown in greenhouse for fourteen weeks. After harvesting, the plants major and minor nutrients analyses in plant were performed. Soil pH valve were also determined in the soil. : The results obtained from the experiments are as fallows. 1. 2.00 % sulphur dose decreased the pH valve of the soil from 7.80 to 7.17. Altought significcant differenses found between 0.50 %, 1.00 %, 2.00 % doses but, no significant decreases pH valves (7.32, 7.26, 7.17) obtained from the plant growing point of wiew. So it can be suggest that it's preferable to use 0.50 % dose ino tead of 2.00 % from economic point of wiew. 2. 0.25 % and 0.50 % sulphur doses increased dry matter of plant. After this dose dry matter sharply decreased because of sulphur efficiency. 3'. N, P, Ca, Mg, Fe, Zn, Contents of plants increased, till 0.50 % dose. After this point increasing doses of sulphur coused decreases the quantity of this nutrients in plant. According to control plants 0.25 % and 0.50 % sulphur doses no important effect on content of plant but, sharply decreases in high doses were also observed too.28 4. All sulphure doses increased Mn content of plant, while Na contents decreased. This results suggest that significant sinergetic relationship between sulphur and manganez. On the other hand there are significant antagonistic relationship between sulphure and sodium.