Çöp gübresinin bazı organik atıklarla birlikte uygulandığı topraklarda C,N ve S-mineralizasyonlarının incelenmesi

Abstract

ÖZET ÇÖP GÜBRESİNİN BAZI ORGANİK ATIKLARLA BİRLİKTE UYGULANDIĞI TOPRAKLARDA C, N VE S MİNERALİZASYONLARININ İNCELENMESİ. GÖÇMEZ, Selçuk Yüksek Lisans Tezi, Toprak Bölümü Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Nur OKUR Ağustos 1999, 84 Sayfa Toplum ve kent yaşamının bir sonucu olarak üretilen ve tüketim zinciri içinde oluşan katı atıkların organik gübre olarak değerlendirilmesi, hem ekonomik açıdan hem de günümüzde büyük kentlerde önemli boyutlara ulaşan çevre kirliliğinin azaltılması yönünden önem taşımaktadır. Bu katı atıklardan tarımsal alanlarda yararlanmak amacı ile dünyada ve ülkemizde bir çok çöp kompostu fabrikası kurulmuştur. Çöp kompostlannm toprak verimliliği üzerinde etkileri vejetasyon denemeleri ile yoğun bir şekilde araştırılmaktadır. Fakat bu tür atıkların topraklardaki mİneralizasyonu ile mikrobiyal sayı ve aktivitede yapacağı etkiler fazla araştırılmayan konulardır. Bu tezde çöp gübrelerinin olası zararlı etkilerini azaltabilecek bazı organik atıklar ile karıştırılarak toprağa verilmesinin, mikrobiyal aktivite üzerinde etkisiyle bu kanşımlardaki C> N ve S mineralizasyonlannm bir inkübasyon süreci içerisinde incelenmesi amaçlanmıştır.VI Bir inkübasyon denemesi olan bu çalışmada, 500'er gramlık alüviyal toprak örneklerine 8 ton/da dozunda çöp gübresi ilave edildikten sonra bütün karışımların C içeriği % 2 olacak şekilde tahıl samanı, cibre ve ahır gübresi uygulanmıştır. Bu şekilde hazırlanan toplam 24 saksı nemlendirilmiş ve 27°C'de inkübasyona bırakılmıştır. İnkübasyonun belirli günlerinde alman toprak örneklerinde COî-oluşumu, NEMSPu, NC>3-N'u, S04-S'ü, DHG enzim aktivitesi ile azotobakter sayılan saptanmıştır. Sadece çöp gübrelerinin uygulandığı topraklarda CO2- oluşumunda kontrole kıyasla %78-99 arasında bir artış saptanırken, Cibre+çöp gübresinde %676-764, saman+çöp gübresinde %640-706 ve ahır gübresi+çöp gübresinde %54 1-565 arasında bir yükselme ortaya çıkmıştır. N-mineralizasyonunun ilk aşaması olan amonifikasyon sonucu ortaya çıkan Nttj-N'u miktarı en fazla ahır gübresi ve kışlık çöp+ahır gübresi uygulamalarında elde edilmiştir. N-mineralizasyonunun son ürünü olan N03-N'u miktarının ise özellikle kışlık çöp gübresinin uygulandığı topraklarda çok yükseldiği saptanmıştır. S-mineralizasyonunun en hızlı gerçekleştiği uygulamalar, kışlık çöp gübresinin organik materyallerle karıştırıldığı topraklar olmuştur. En yüksek dehidrogenaz enzim aktivitesi ile azotobakter sayıları ise cibrenin uygulandığı topraklarda belirlenmiştir. Anahtar sözcükler: Çöp gübresi, C-mineralizasyonu, N-minera- lizasyonu, S-mineralizasyonu, DHG-enzim aktivitesi, Azotobakter sayısı.

vn ABSTRACT A STUDY ON C, N AND S-MINERALIZATION IN SOIL AMENDED WITH URBAN WASTE COMPOST TOGETHER SOME ORGANIC MATERIALS GÖÇMEZ, Selçuk MScin Soil Science Supervisor. Assoc. Prof. Nur OKUR August 1999, 84 pages It is of great significance from the decreasing of environment pollution and economics viewpoint that urban wastes produced in cities is reutilize as organic matter in arable lands. A lot of compost factory were built to reutilize these urban wastes in world and Turkey. The effects of waste compost on soil fertility have been widely studied by vegetation experiments. But there is little information on the effect of these wastes on microbial activity, number and mineralization. In this study; C, N, and S-mineralization were studied in soils amended with urban waste compost produced in winter and summer mixed some organic materials. In this incubation experiment, urban waste composts at rate 8 ton/ha were applied to 500g Alluvial soils. The amounts of organic wastes (straw, waste from vine plants, manure) added were calculated toVIII give the same organic C content (2 %) to all treatments. All mixing samples (total 24 plots) were moistured and incubated at 27°C. CCV-production, dehydrogenase activity, amounts of NH4-N, NO3-N, SO4-S and azotobacter number were determined in different incubation days. While CXVproduction increased only 75 to 99 % in application of urban waste composts, increased by 676 to 764 % in waste from vine plants + compost, by 640 to 707 % in straw+compost and by 541 to 565 % in farmyard manure + compost application. Amount of NH4-N appeared in first step of N-mineralization was the highest in farmyard manure and farmyard manure+urban waste compost applications. Amount of NO3-N that is last product of N-mineralization higly increased in the treatments of urban waste compost produced in winter. S-mineralization in treatments that organic materials were mixed with urban waste compost produced in winter was higher than those of other treatments. The highest dehydrogenase activity and azotobacter number were determined in application of waste from vine plants. Keywords: City waste compost, C-mineralization, N-mineralization, S-mineralization, DHG-enzyme activity, Azotobacter number.