Erken birinci süt azı diş çekimlerinde class I molar ilişkisinin yer kaybına etkisi

Abstract

Bu çalışmada, daimi birinci büyük azı dişlerinde Angle Class I molar ilişkisi varlığında birinci süt azı dişleri erken çekimlerine bağlı yer kaybı gelişip gelişmediğinin dolayısıyla yer tutucu uygulanmasının gerekliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır.Tek taraflı olarak birinci süt azı dişleri (12 üst- 14 alt) fizyolojik düşme yaşından önce çekilen, simetrik ve komşu süt azıların klinik ve radyolojik olarak sağlıklı olduğu, daimi birinci büyük azı dişlerinde Angle Class I molar kapanış ilişkisi bulunan, konjenital diş eksikliği bulunmayan olgular çalışmaya dahil edilmiştir. Çekimin yapıldığı taraf çalışma tarafını, sağlıklı birinci süt azı dişinin bulunduğu simetrik taraf ise kontrol tarafını oluşturmuştur. Çekimden 1 hafta sonra (başlangıç) ve 1-3-6. aylardaki kontrollerde ortodontik alçı modeller elde edilmiştir. Daha sonra bu modeller 3Shape Dental Scanner cihazıyla taranarak dijital modelleri oluşturulmuştur. Bu dijital modeller üzerinde; çalışma tarafında çekim boşluğuna ait okluzal ve kole ark uzunluğu ile yarım ark çevresi ölçümü, kontrol tarafında ise sağlıklı birinci süt azı dişi ark uzunluğu ile yarım ark çevresi ölçümü ve son olarak da total ark uzunluğu ölçümleri 3Shape Orthoanalyser programı aracılığıyla yapılmıştır. Takip süreci içinde bu değerlerde başlangıca göre boyutsal değişiklik olup olmadığı ve çalışma-kontrol tarafı karşılaştırması yapılmıştır. Elde edilen veriler tekrarlı ölçümlerde varyans analizi ve Friedman testleri ile karşılaştırılmış ve istatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.Takip süreci içindeki çalşma tarafındaki çekim boşluğuna ait okluzal ve kole ark uzunluğu ve kontrol tarafındaki birinci süt azı dişi ark uzunluğu ölçümleri değişimleri başlangıca göre istatistiksel olarak anlamlı bulunurken (p=0,00) her iki taraf için yarım ark çevresi ve ark uzunluğu değişimleri istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0,05). Aynı zamanda çekim boşluğuna ait okluzal ve kole ark uzunluğu ölçümlerinde gelişen yer kaybının büyük çoğunluğunun ilk 3 ay içinde gerçekleştiği belirlenmiştir. Çalışma tarafı ve kontrol tarafı karşılaştırması yapıldığında ise, üst çenede çekim boşluğuna ait okluzal ark uzunluğu ölçümlerinde kontrol tarafına göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık izlenmezken (p=0,887) alt çenede çekim boşluğuna komşu süt kanin dişinin distalizasyonuyla görülen yer kaybı istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p=0,00). Ayrıca alt çenede daimi lateral dişleri sürmemiş olgularda sürenlere göre daha fazla yer kaybı gözlenmiş ve aradaki fark istatistiksel olarak da anlamlı bulunmuştur (p=0,016).Çalışmamızın sonuçlarına göre, daimi birinci büyük azı dişlerinde Angle Class I molar kapanış ilişkisi varlığında, erken birinci süt azı diş çekimleri üst çenede gerçekleştiğinde yer tutucu uygulanmadan 3 ayda bir düzenli olarak kontrol edilmesi uygun bulunmuştur. Alt çenede görülen erken çekimlerde ise, özellikle daimi lateral dişleri sürmemiş olgularda çekimden hemen sonra vakit kaybetmeden yer tutucu yapılması gerekli görülmüştür. Daimi lateral dişleri süren ve randevulara düzenli geleceği konusunda güvenilen olgularda ise takip yapılarak, yer kaybının lee-way yer rezervini aşması halinde çekim boşluğuna komşu ikinci süt azı dişinin mezialinden mölleme yapılarak daha fazla yer kaybı gelişmesini önlemek adına yer tutucu yapılmasının da bir alternatif olabileceği düşünülmüştür.Anahtar Kelimeler: Angle class I molar ilişkisi, erken birinci süt azı diş çekimi, takip, yer kaybı, yer tutucu.

In this study, it is aimed to in the presence of the molar relationship of Angle Class I in permanent first molars, whether or not there is a loss of space due to premature tooth extraction of primary first molar and determine the necessity of space-maintainer.Unilateral primary first molar teeth (12 upper-14 lower) extracted before the physiological fall age, symmetrical and neighboring teeth is clinically and radiologically healthy, Angle Class I molar relationship in permanent first molars, patients with congenital tooth deficiency were included in the study. The side with which the extraction was made was the working side and the symmetrical side with the healthy primary first molar tooth formed the control side. 1 week after extraction (start) and 1-3-6. controls orthodontic models were obtained. Later, these models were scanned by 3Shape Dental Scanner and digital models were created. On these digital models; measurement of the occlusal and cole arc length and half arc circumference of the working side, the measurement of healthy primary first molar arc length and half-arc circumference of the control side and the measurement of total arch lenght with 3Shape Orthoanalyser programme. During the follow-up period, there is a dimensional change in the values and the study-control side comparison. The data obtained were compared with the variance analysis and Friedman tests in repeated measurements and the statistical significance level was accepted as p <0.05.The changes in the occlusal and cole arc length of the working space within the follow-up period and the changes in the mean length of the primary first molar arc length on the control side were statistically significant compared to baseline (p=0,00). Half arc circumference and arc length changes for both sides were not statistically significant (p>0,05). At the same time, it was determined that the majority of the space loss occured in the occlusal and cole arc length within the first 3 months. There was no statistically significant difference in occlusal arc length measurements of the upper jaw compared to the control side (p=0,887). The loss of space seen by distalization of the primary canine tooth adjacent to the extraction space of the lower jaw was found statistically significant (p=0,00). In addition, in patients who did not have permanent lateral teeth in the lower jaw, more space loss was observed and the difference was statistically significant (p=0,016).According to the results of our study, in the presence of Angle Class I molar relationship in permanent first molars, early primary first molar tooth extraction were performed at the upper jaw, and it was found to be checked regularly every 3 months without making space-maintainer. But in the early extraction of the lower jaw, especially in patients who did not have permanent lateral teeth immediately making space-maintainer after extraction. Follow-up of patients with permanent lateral teeth and who are confident about their regular future, loss of space exceeds the lee-way reserve, the abrasion of the mesial side of second primary molar which is tooth adjacent to the extraction space and it is thought that making space-maintainer in order to prevent further loss of space may be an alternative.