Cenap Şahabettin`in seyahat mektuplarında oryantalist etkiler

Abstract

Bu çalışma, Cenap Şahabettin'in ?Hac Yolunda?, ?Âfâk-ı Irak? ve ?Suriye Mektupları? isimli eserlerinde yer alan Doğu tasvirleriyle Doğulu insanların temsillerini oryantalizm temelli bakışın nasıl etkilediğini göstermektedir. Uzmanlık eğitimini Paris'te alarak cilt doktoru olan Cenap Şahabettin, birkaç kez Arapvilayetlerine sıhhiye müfettişi olarak atanmıştır. Bölgeyi ve insanlarını çok sevdiğini her fırsatta dile getiren yazar, daha sonra turistik amaçlarla da aynı yerlere ziyaretlerde bulunmuştur. Yazarın seyahat ettiği ve seyahat mektuplarında bahsettiği mekânlar arasında Kızıldeniz ve Şattülarap gibi yerlerle İskenderiye,Kahire, Bağdat, Şam gibi şehirler yer almaktadır.Tez incelemesinde görülmüştür ki, Doğu'yu Batı ile bir karşıtlık üzerinden tanımlayan İngiliz ve Fransız seyyahları andırır şekilde, Cenap Şahabettin de Doğu'yu İstanbul ile ikili bir karşıtlık kurarak algılamıştır. Edward Said, Ussama Makdisi, Jale Parla ve Thierry Hentsch gibi akademisyenlerin çalışmalarını esas alan tezin iddiası, Doğulular hakkında üretilen tembel, cahil, şehvetine düşkün, çocuksu gibi ön yargıların tekrar edilmesinin, Doğu modernleşmesinin Osmanlı sorumluluğunda gerçekleşmesini meşru kılma çabası içerdiğidir.

This thesis is about the depiction of the East and the representations of the Easterners in the works by the Turkish poet and author Cenap Şahabettin. Cenap wrote three pieces of travel literature after his official and touristic visits to the region: ?Hac Yolunda? (?On the Road to Hadj?), ?Âfâk-ı Irak? (?The Horizons ofIraq?), ?Suriye Mektupları? (?Letters from Syria?).Cenap was educated in Istanbul and in Paris to become a dermatologist who was appointed public health officer in Egypt and then in Iraq. Being impressed by the beauty of the region and the virtuousness of the indigenous people, Cenap made several trips to Alexandria, Cairo, the Red Sea, Shatt al-Arab, Baghdad and Damascus.Similar to the disparities between the East and the West, established by French and English travellers, Cenap Şahabettin contrasted the eastern lands of the Empire to its centre. Nourished by the relevant works by Edward Said, Ussama Makdisi, Jale Parla and Thierry Hentsch, the thesis asserts that while reproducing the stereotypes about the Eastern people like being lazy, ignorant, sensual and childish, Cenap Şahabettin argues that they need a hand in modernizing and suggests that the Ottoman hand would be better one.