Reflections of an external world in the Ottoman mind the production and transmission of knowledge in the 18th century Ottoman society

Abstract

Bu tez Osmanlı bilgi algısını konu edinmektedir. Kolektif bilgi algısının oluşumu, Osmanlı'da farklı bilgi türlerini üretim mekanları, bilgi aktarım tarzları ve bu tarzlar üzerinden oluşturulan farklı aktarım kanalları incelenmektedir. Sözlü ve yazılı kültür pratiklerinin bilgi aktarımındaki rolü ve etkinlikleri tartışılmakta, 18.yy'da deneyimlenen Osmanlı toplumsal değişim ve dönüşüm sürecinin aynı zamanda kolektif bilgi algısını da etkilediği iddia edilmektedir. Bilgi aktarımının toplumda 3 ayrı katman tarafından gerçekleştiği varsayımına dayanarak, farklı katmanlarda yer alan aktarıcıların mesleki statüleri, sahip oldukları kitapların adetleri ve Osmanlı bilgi türlerine göre tasnifi gerçekleştirilen kitap içerik analizleri ile bu iddia ampirik veriler ışığında test edilmektedir. Konunun teorik çerçevesi 18.yy'a ait iki adet kısmet-i askeriyye defteri, Başbakanlık Osmanlı Arşivi Baş Muhasebe Kalemi tarafından düzenlenen münferit tereke kayıtları ve bir adet Üsküdar mahkemesince düzenlenen kadı sicilleri ile ampirik olarak desteklenmektedir. Bu tez, bugüne kadar Osmanlı kitap kültürü kapsamında yapılan araştırmaların ortaya koymuş olduğu benzer sonuçları, farklı bir bakış açısı ile bir adım öteye taşıyarak, araştırma sonuçlarının sebeplerini açıklamaya yönelik bir katkıda bulunmakta böylelikle Osmanlı tarihçilerinin yarım yüzyıl boyunca zihinlerini meşgul eden ?Matbaa Osmanlı'ya neden geç geldi?? sorusuna da yanıt olabilme ümidini taşımaktadır.

This thesis attempts to investigate Ottoman ?perception of knowledge?. The construction of collective perception of knowledge, various knowledge concepts, spaces for knowledge production, modes and channels of transmission are analyzed. It discusses the role of oral and written modes of transmission and claims that the loosening classical organizational structure of the Empire and the social transformation experienced in the 18th century, had an impact on the society?s perception of knowledge. It is assumed in this thesis that knowledge was being transmitted by three different layers of society, namely ?high-ranking professionals?, ?secondary professionals? and the ?public?. The main argument of this thesis is being tested by the empirical data showing the professional status of knowledge transmitters, the books they owned, and the contents of the books which were classified with respect to the kind of knowledge they possessed. The empirical data used consists of 2 registers of kısmet-i askeriye, individual distinct records chosen from Başbakanlık Osmanlı Arşivi Baş Muhasebe Kalemi dating the first half of 18th century, and one Üsküdar court record. This thesis carries the previous research done on ?Ottoman book culture? one step further for a better and meaningful interpretation of the results, and views the role of books from the perspective of perception of knowledge. Thus, it also hopes to provide an insight to the question of ?Why did printing come late to Ottoman world?? that has occupied the minds of Ottoman historians for half a century.