Yeni tip kimyasal maddelerin kullanımı ile pamuk liflerini katyonikleştirilerek boyanma özelliklerinin geliştirilmesi

Abstract

Selülozik liflerin boyanmasında reaktif, direkt, küp, naftol ve kükürtboyarmaddeleri ile pigment boyalar kullanılmaktadır. En fazla ve yaygınolarak kullanılan direkt ve reaktif boyarmaddeler, selüloz liflerinin vekarısımlarının boyanmasında ve basılmasında yaklasık % 50'lik bir payla enönemli boyarmadde sınıflarını olusturmaktadır. Direkt boyarmaddeler,uygulamasının kolay ve ucuz olması sebebiyle düsük yas haslıklarınaragmen, reaktif boyarmaddeler ise yüksek yıkama haslık özelliklerinedeniyle, pamugun boyanmasında kullanılan en önemli boyarmaddegrubudur. Ancak bu iki boyarmadde grubu genelde pamuk lifine karsı orta birafiniteye sahiptir. Bu afinite eksikliginin üstesinden gelmek için yüksekmiktarda tuz kullanılmasına ragmen fikse olmus boya miktarı düsüktür.Bununla birlikte, pamuklu kumasların direkt ve reaktif boyarmaddelerleboyanması bol miktarda enerji ve su gerektirmekte ve islem sırasında kirlilikyaratmaktadır. Bu nedenle daha ekonomik, daha ekolojik, daha etkin, dahaverimli ve daha kolay uygulanabilir yöntemlerin ortaya konulmasıamaçlanmaktadır.Pamuk boyamacılıgında kullanılan hemen hemen tüm boyarmaddelerboyama islemleri sırasında anyonik karakterdedirler. Bunun yanı sırapamugun sulu çözeltilerdeki negatif zeta (d) potansiyeli nedeniyle, anyonikboyarmaddelerin afinitesi oldukça düsmektedir. Hem reaktif hem de direktboyarmaddeler sulu çözeltide anyoniktirler. Basta direkt ve reaktifboyarmaddeler olmak üzere pamuk lifleri ile olan afinite eksikligini yenmekiçin bu proje kapsamında, lifleri modifiye ederek, pozitif yüklü halegetirilmesinde farklı kimyasallar denenerek, renk verimi ve çesitli haslıklaraetkisi incelenmistir.Anahtar kelimeler: Pamuk, katyoniklestirme, direkt boyarmaddeler,reaktif boyarmaddeler, fiksatör, Quat 188

Reactive, direct, vat, naphthol and sulphur dyestuffs and pigment dyesare used to dye cellulosic fibers. The reactive and direct dyestuffs are themost important dyestuffs with approximately %50 portion of the dyeing andprinting of the cellulosic fibers. In spite of their low fastness to washingproperties direct dyestuffs are one of the most important dyestuffs which areused in cotton dying because their implementation is cheap and easy.Reactive dyestuffs are the other important dyestuffs which are used in cottondying due to their high fastness to washing properties. However these twodyestuffs have an average affinity towards cotton fibers. In order to overcomethis lack of affinity high amount of salt is used. Despite the excess usage ofsalt the fixed amount of dyestuff is low. In addition to this plenty of energyand water is required during the dying process of cotton fabric with directand reactive dyestuffs and pollution is occurred because of this process. Dueto these reasons more economic, more ecologic, more effective, moreproductive and more practical methods are tried to be found.Most of the dyestuffs which are used in cotton dying have an anioniccharacter during dying processes. Furthermore the affinity of anionicdyestuffs is decreased because of the negative zeta (d) potential in aqueoussolution of cotton. Both of the reactive and direct dyestuffs are anionic inaqueous solution. Within this project (thesis) in order get over the lack ofaffinity of direct and reactive dyestuffs towards cotton fibers; fibers aremodified, different chemicals are used in order to gain positive charge andthe affects of these processes on color efficiency and different fastness areexamined.Keywords: Cotton, cationization, direct dyestuffs, reactivedyestuffs, fixative, Quat 188