Farklı süper kız kardeş bombus terrestris ana arı gruplarında koloni oluşturma başarısı ve koloni gelişim özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bombus terrestris arısının kontrollü koşullarda yıl boyu yetiştiriciği koloni oluşturma, genç ana ve erkek arılar yetiştirme, çiftleştirme ve diyapoz dönemini kontrol etme gibi başlıca aşamalardan oluşmaktadır. Bu aşamaların başarısı çevre koşulları, ana arının fizyolojik özellikleri ve genetik yapısı tarafından etkilenmektedir. B. terrestris türünde ana arı bir erkek arı ile çiftleştiğinden oluşan kolonideki bütün dişi bireyler aralarında süper kız kardeş olup süper kız kardeş ana arılar arasında % 75 genetik benzerlik söz konusudur. Bu tez çalışması ile B. terrestris arısında farklı süper kız kardeş ana arı gruplarının koloni oluşturma performansları ile bu gruplarda oluşturulan kolonilerde ölçülen gelişim özelliklerinin karşılaştırılması ve genetik yapının koloniler arasındaki varyasyon üzerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır.Araştırmada koloni yaşamı sonunda yeterli sayıda ana ve erkek arı üreten 8 adet B. terrestris kolonisinden 4'ü ana arı ve 4'ü ise erkek arı kaynağı olmak üzere belirlenmiştir. Ana arı koloni grubunda yer alan 1 numaralı kolonide üretilen ana arıların tamamı erkek arı koloni grubunda yer alan 1 numaralı kolonide üretilen kardeş erkek arılar ile çiftleştirilmiştir. Her iki gruptaki 2, 3 ve 4 numaralı kolonilerde üretilen ana ve erkek arılar da benzer şekilde çiftleştirilerek 4 farklı süper kız kardeş grubuna ait çiftleşmiş ana arılar elde edilmiştir. Diyapoz dönemi sonunda her grupta 30 adet olmak üzere toplam 120 adet ana arının koloni oluşturma performansları ve kolonilerin gelişim özellikleri incelenmiştir. Gruplar arasında çiftleşme süresi, diyapoz öncesi ve sonrası ana arı ağırlığı, rekabet noktası, üretilen toplam erkek arı sayısı ve toplam ana arı sayısı gibi kritik özellikler bakımından önemli farklılık belirlenmiştir. Araştırma sonuçları B. terrestris ana arıların kalitesi, koloni oluşturma başarısı ve koloni gelişim özelliklerinin ana arıların üretildiği koloniye bağlı olarak değişebildiğini göstermiştir.

The year round rearing procedure of B. terrestris involves some main stages: colony foundation, obtaining of young queens and males, mating and diapause control. Success of these stage are affected by environmental conditions, physiological properties and genetic structure of the queens. Because of the B. terrestris queens mate once, female individuals in their colonies are super sister. There is a 75% genetic relatedness between the super sister young queens. This study was conducted to compare the colony foundation performances and colony development patterns of different super sister queen groups and to determine the effect of genotype on variation between the B. terestris colonies. A total of 8 B. terrestris colonies that produced males and young queens were used. Males were obtained from 4 colonies (M: male colony group), while young queens were obtained from other 4 colonies (Q: queen colony group). Super sister queens produced by same colony (Q1) were mated with males produced by other same colony (M1). Similarly, queens produced in Q2, Q3 and Q4 colonies were mated with males produced in M2, M3 and M4 colonies, respectively. At the end of the mating process, four different super sister queen groups were designed. After the diapause duration, colony foundation performances of 120 queens (thirty queens for each group) and colony development traits were examined. Significant differences were determined between the super sister queen groups in terms of some ritical traits such as copulation duration, weight of queens before and after diapause, competition point, total number of young queens and males. Results showed that quality and colony foundation succes of queens and colony development patterns can vary depending on maternal colony which young queens produced.