Arpada farklı gama radyasyon dozu uygulamalarının m2 generasyonunda bazı tarımsal özellikler üzerine mutagenik etkilerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, Tarm-92 iki sıralı arpa çeşidi tohumlarına uygulanan farklı dozlarda gama ışınının (200, 300, 400 ve 500 Gy) M2 bitkilerinde bazı tarımsal ve kalite özelliklerinin üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Tarımsal Eğitim ve Araştırma Merkezi deneme alanlarında ve Tarla Bitkileri laboratuvarlarında 2016-2017 vejetasyon döneminde yürütülmüştür. Denemede gama ışınlarının bitki boyu, başak uzunluğu, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, tanede kavuz ve protein oranı gibi özellikleri üzerine etkileri incelenmiştir. Elde edilen verilere göre bitki boyu kontrol uygulamasında 72.10 cm, M2 bitkilerinde 55.19-70.22 cm; başak uzunluğu kontrol uygulamasında 8.71 cm, M2 bitkilerinde 7.43-9.13 cm; başakta tane sayısı kontrol uygulamasında 23.49 adet, M2 bitkilerinde 20.36-23.42 adet, başakta tane ağırlığı kontrol uygulamasında 2.73 g iken M2 bitkilerinde 1.25-2.46 g;bin tane ağırlığı kontrol uygulamasında 58.54 g, M2 bitkilerinde 36.51-50.12 g; hektolitre ağırlığı kontrol uygulamasında 68.25 kg, M2 bitkilerinde 46.29-68.19 kg; kavuz oranı kontrol uygulamasında %9.15 iken M2 bitkilerinde %9.63-15.40 ve protein oranı kontrol uygulamasında %13.99, M2 bitkilerinde %15.07-17.55 arasında değişim göstermiştir.İncelenen özelliklerden bitki boyu, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı bin tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığında kontrol grubuna göre gama radyasyon uygulaması ile genel olarak azalma, başak uzunluğu, tanede kavuz ve protein oranında artış gözlemlenmiştir. Araştırmada sonuç olarak; 300 ve 400 Gy uygulamalarında incelenen özellikler yönünden daha fazla varyasyon oluşmuştur. Her bir grup içerisinde başak örneklerinden istenilen yönde seleksiyon yapılmış ve M3 generasyonu oluşturulup başak sıralarına ekilecektir.

This study was aimed to determine the effects of different doses of gamma radiation (200, 300, 400 ve 500 Gy) on some agricultural and quality properties of M2 generation applied to seeds of Tarm-92 two-row barley varieties. The study was carried out in the Agricultural Training and Research Center experimental areas and Field Crops Laboratories of Isparta University of Applied Sciences in vegetation season 2016-2017.It was investigated that the effects of plant height, spike length, number of grain per spike, weight of grain per spike, thousand grain weight, test weight, husk and protein ratio in the experiment. According to the obtained data, plant height in the control of the of 72.10 cm, M2 generation ranged from between 55.19-70.22 cm; spike length in the control 8.71 cm, M2 generation ranged from between 7.43-9.13 cm; number of grain in spike in the control 23.49, M2 generation ranged from between 20.36-23.42; weight of grain per spike in control 2.73 g, M2 generation ranged from between 1.25-2.46 g, thousand grain weight in control 58.54 g, M2 generation ranged from between 36.51-50.12 g; test weight in control 68.25 kg, M2 generation ranged from between 46.29-68.19 kg; husk ratio in control 9.15%, M2 generation ranged from between 9.63-15.40% protein ratio in control 13.99%, M2 generation ranged from between to 15.07-17.55%.While plant height, number of grain per spike, weight of grain per spike, thousand grain weight and weight of test were generally reduced, spike length, husk and protein ratio were increase to control group by gamma radiation compared.As a result of the research; further variations were observed in terms of the examined properties in the 300 and 400 Gy applications. In each group, selection in the desired direction of spike samples was made and M3 generation was generated will sow in spike-rows.