Süt sığırcılığında ırkın sürdürülebilirlik üzerine etkisi

Abstract

Bu tez çalışmasında süt sığırcılığında ırkın sürdürülebilirlik üzerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla sürdürülebilirliğin ölçütlerinden birisi olan kültürel enerji girdi çıktı analizi yapılmıştır. Çalışmada, Burdur, Isparta, Konya, İzmir, Afyonkarahisar, Aksaray ve Kırşehir'de bulunan süt sığırcılığı üzerine uzmanlaşan 24 adet çiftlikten Ekim 2017 ile Eylül 2018 tarihlerini kapsayacak şekilde tam bir yıllık veri toplanmıştır. Çalışma kapsamında Türkiye'de bulunan sığır ırkları içerisinde en fazla dağılım gösteren Siyah Alaca ve Simental ırkı hayvanları yetiştiren çiftlikler seçilmiş ve buradaki hayvanlar çalışma materyali olarak kullanılmıştır. Çiftlikleri seçerken dikkat edilen ölçütler sonucu sadece Siyah Alaca ırkı süt sığırlarını yetiştiren 10 adet çiftlik, sadece Simental ırkı sığırları yetiştiren 7 adet çiftlik ve iki ırkı karışık yetiştiren (% 60 Siyah Alaca % 40 Simental) 7 adet çiftlik proje kapsamına alınmıştır. Çiftlikleri ziyaret esnasında aylık sağmal sayıları, süt verimi, rasyon miktarı, rasyon hammaddelerinin oranları, elektrik tüketimi, su tüketimi, mazot tüketimi, eleman sayısı ve çalışma saatleri, yem tüketim miktarları, aylık yapılan süt analizlerinden gelen süt yağı, süt proteini ve laktoz değerleri kayıt altına alınmıştır. Tüketilen yem için harcanan kültürel enerji sağmal ineğin yem tüketimi ile rasyonu oluşturan her bir içerik miktarının literatürdeki kültürel enerji değeriyle çarpılmasıyla bulunmuştur. Taşıma enerjisi de hesaplamalara katılmıştır. Toplam harcanan kültürel enerji Siyah Alaca ve karışık yetiştirme yapan çiftlikler için benzer olup Simental yetiştiren işletmelerinden daha yüksek bulunmuştur (P<0.05). Tüketilen yem için harcanan kültürel enerji toplam harcanan kültürel enerjinin yarısından fazlasını oluşturmuş olup ırklar için benzerdir (P>0.05). Kilogram süt için harcanan kültürel enerji ile protein için enerji kullanım etkinliği Simental ve karışık yetiştirme yapan çiftlikler için benzer olup Siyah Alaca ırkından daha yüksektir (P<0.05). Enerji kullanım etkinliği en iyi Siyah Alaca ırkı için bulunmuş (P<0.05), Simental ve karışık yetiştirme yapan çiftlikler benzer etkinlik değerine sahip olmuşlardır. Sonuç olarak ırklar arasında kültürel enerji kullanım etkinliği bakımından farklılıklar bulunmuş ve sürdürülebilirlik açısından kültürel enerji kullanım etkinliği göz önünde bulundurulması önemlidir.

Purpose of this study was to examine effect of breed on sustainability of dairy cattle production. For this purpose cultural energy input and output analysis which is an indicator of sustainability was conducted. In the study, data from 24 dairy cattle farms located in Burdur, Isparta, Konya, İzmir, Afyonkarahisar, Aksaray, Kırşehir and spanning October 2017-September 2018 were obtained. Holstein and Simmental breeds which are the most common breeds raised in Turkey were chosen as the material. Considering the requirements, 10 Holstein farms, 7 Simmental farms and 7 mixed farms (%60 Holstein %40 Simmental) were selected. During the visits to the farms, following data were gathered: monthly lactating cattle number, milk yield, ration amount, ration ingredients, electricty consumption, water consumption, diesel consumption, number of workers and working hours, feed consumption, monthly analysis results of milk fat, milk protein and lactose values. Cultural energy used for feed for cows was calculated by multiplying each ingredient with corresponding values of ingredients from literature. Transportation energy was also included in the analysis. Total cultural energy expended was similar for Holstein and mixed group and it was higher from that of Simmental (P<0.05). Cultural energy expended for feed constituted more than half of the total cultural energy and it was similar for all groups (P>0.05). Cultural energy expended per kg milk and energy efficiency for protein were similar for Simmental and mixed group and these were higher than that of Holstein breed (P<0.05). Energy use efficiency was the best for Holstein (P<0.05), and Simmental and mixed group had similar energy use efficiency. As a result, cultural energy use efficiency differed among breeds and in terms of sustainability this should be considered.